Mờ mắt đột ngột: Nguyên nhân thường gặp và khuyến nghị tiếp cận y tế

Mờ mắt đột ngột là một biểu hiện lâm sàng cần được đánh giá cẩn thận. Trong khi một số nguyên nhân có thể là lành tính, tình trạng này cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng như bong võng mạc, đột quỵ, hoặc nhiễm trùng nội nhãn, đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp để ngăn ngừa tổn thương thị giác vĩnh viễn.

1. Bong võng mạc (Retinal Detachment)

Bong võng mạc xảy ra khi lớp võng mạc bị tách ra khỏi các cấu trúc mạch máu nuôi dưỡng phía dưới. Tình trạng này gây cản trở việc cung cấp oxy và dinh dưỡng đến tế bào võng mạc, dẫn đến nguy cơ mất thị lực không hồi phục nếu không được can thiệp kịp thời.

Triệu chứng lâm sàng:

• Xuất hiện đột ngột các đốm đen trôi nổi trong tầm nhìn (floaters)

• Cảm giác như có màn che hoặc bóng ở rìa thị trường

• Chớp sáng (photopsia) ở một hoặc cả hai mắt

2. Chấn động (Concussion)

Chấn động là sang chấn nhẹ sọ não thường do va đập đầu, có thể ảnh hưởng đến thị lực.

Triệu chứng đi kèm:

• Đau đầu

• Lú lẫn, thay đổi tâm trạng

• Chóng mặt, buồn ngủ

• Giảm trí nhớ ngắn hạn

3. Đột quỵ (Stroke)

Mờ mắt đột ngột có thể là dấu hiệu sớm của đột quỵ, đặc biệt nếu đi kèm các rối loạn thần kinh khu trú.

Triệu chứng cần cảnh giác:

• Yếu hoặc tê liệt mặt, chi (thường một bên cơ thể)

• Khó nói hoặc khó hiểu lời nói

• Mất thị lực một hoặc hai mắt

• Mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội khởi phát đột ngột

Hành động khẩn cấp: Gọi cấp cứu ngay để xử trí trong "thời gian vàng" can thiệp đột quỵ.

4. Viêm nội nhãn (Endophthalmitis)

Đây là tình trạng viêm nhiễm nặng bên trong nhãn cầu, thường do vi khuẩn hoặc nấm.

Biểu hiện lâm sàng:

• Đau mắt dữ dội

• Giảm thị lực nhanh

• Đỏ mắt, sợ ánh sáng

Tình trạng này có thể gây mù lòa nếu không được điều trị khẩn cấp bằng kháng sinh hoặc phẫu thuật nội nhãn.

5. Xuất huyết trong mắt (Ocular Hemorrhage)

Xuất huyết nội nhãn (bao gồm xuất huyết dịch kính, võng mạc) có thể gây giảm thị lực nhanh chóng.

Nguyên nhân: Chấn thương, biến chứng của bệnh võng mạc đái tháo đường, bệnh lý mạch máu võng mạc.

Triệu chứng:

• Nhìn thấy các vùng tối trong trường thị

• Mắt mờ, cảm giác như có “màn đen”

• Nhạy cảm ánh sáng

6. Viêm động mạch tế bào khổng lồ (Giant Cell Arteritis – GCA)

GCA là viêm mạch máu lớn, thường xảy ra ở người ≥50 tuổi, đặc biệt là động mạch thái dương.

Triệu chứng đặc trưng:

• Mờ mắt hoặc mất thị lực một bên

• Đau đầu vùng thái dương

• Đau khi nhai, sờ đau da đầu

• Tăng tốc độ lắng máu (ESR)

Chẩn đoán sớm và điều trị corticosteroid kịp thời có thể ngăn ngừa mù lòa vĩnh viễn.

7. Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (Age-related Macular Degeneration – AMD)

AMD là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trung tâm ở người cao tuổi.

Triệu chứng lâm sàng:

• Giảm thị lực trung tâm (khó đọc, nhận diện khuôn mặt)

• Hình ảnh biến dạng (metamorphopsia)

• Đường thẳng trở nên gợn sóng

8. Lỗ hoàng điểm (Macular Hole)

Là sự rách nhỏ tại điểm vàng – trung tâm võng mạc chịu trách nhiệm thị lực chi tiết.

Biểu hiện:

• Mờ mắt hoặc biến dạng hình ảnh trung tâm

• Xuất hiện vùng “mất” hình ảnh khi nhìn thẳng

9. Viêm thần kinh thị giác (Optic Neuritis)

Thường gặp ở bệnh nhân trẻ tuổi, có thể liên quan đến đa xơ cứng (MS).

Triệu chứng đặc trưng:

• Mất thị lực một bên, tiến triển nhanh

• Đau khi vận động nhãn cầu

• Giảm phân biệt màu sắc, xuất hiện đèn nhấp nháy

10. Các bệnh nhiễm trùng mắt khác

a. Viêm giác mạc (Keratitis)

• Nguyên nhân: virus, vi khuẩn, nấm, chấn thương

• Triệu chứng: đỏ mắt, tiết dịch, đau, mờ mắt

b. Viêm kết mạc (Conjunctivitis)

• Do vi khuẩn, virus hoặc dị ứng

• Biểu hiện: đỏ mắt, chảy nước mắt, cộm, mờ nhẹ

c. Viêm tế bào ổ mắt (Orbital Cellulitis)

• Nhiễm khuẩn lan tỏa quanh hốc mắt

• Triệu chứng: lồi mắt, sốt, đau khi cử động mắt, mờ mắt

d. Viêm màng bồ đào (Uveitis)

• Viêm lớp giữa nhãn cầu, có thể do nhiễm trùng hoặc tự miễn

• Triệu chứng: đau mắt, đỏ mắt, mờ mắt, sợ ánh sáng

11. Mỏi mắt (Asthenopia)

Tiếp xúc kéo dài với màn hình, đọc sách hoặc làm việc cần tập trung thị giác có thể gây mỏi mắt chức năng.

Triệu chứng:

• Mờ mắt tạm thời

• Nhức mắt, khô, chảy nước mắt

• Nhức đầu vùng trán

Biện pháp khắc phục: Áp dụng quy tắc 20-20-20, điều chỉnh ánh sáng, nghỉ mắt định kỳ.

Khi nào cần tìm kiếm hỗ trợ y tế khẩn cấp?

Mờ mắt đột ngột cần được đánh giá ngay nếu kèm theo các triệu chứng sau:

• Dấu hiệu thần kinh: yếu hoặc tê một bên cơ thể, nói khó, rối loạn phối hợp, đau đầu dữ dội → nghi ngờ đột quỵ

• Đau mắt dữ dội kèm giảm thị lực → nghi ngờ bong võng mạc, viêm nội nhãn, viêm màng bồ đào

• Sốt cao, sưng vùng quanh mắt, khó vận nhãn → cần loại trừ viêm tế bào ổ mắt

Kết luận

Mờ mắt đột ngột là một biểu hiện cần được đánh giá kịp thời để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Các chuyên gia y tế khuyến cáo bệnh nhân không nên tự điều trị hoặc trì hoãn việc thăm khám khi gặp phải triệu chứng này, đặc biệt khi kèm theo đau mắt, thay đổi ý thức hoặc các dấu hiệu toàn thân khác.