Mối liên hệ giữa dinh dưỡng và sức khỏe mắt: Tác động của chế độ ăn uống đến thị lực và sức khỏe tim mạch

Khoảng 250 triệu người trên toàn cầu bị suy giảm thị lực từ nhẹ đến nghiêm trọng. Đáng chú ý, sức khỏe của mắt không chỉ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố trực tiếp liên quan đến thị giác mà còn có mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe tim mạch. Những gì chúng ta ăn và uống có thể tác động lâu dài đến cả sức khỏe tim mạch và thị lực. Dưới đây là các loại thực phẩm cần tránh để bảo vệ sức khỏe mắt và tim mạch:

1. Bánh mì và mì ống

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng carbohydrate đơn giản, đặc biệt là những loại có trong bánh mì trắng và mì ống, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD), một nguyên nhân chính gây mất thị lực ở người cao tuổi. Điều này là do cơ thể tiêu hóa nhanh chóng loại carbohydrate này, dẫn đến sự gia tăng đột ngột lượng đường trong máu. Để giảm nguy cơ, các chuyên gia khuyến cáo nên thay thế bánh mì trắng và mì ống bằng ngũ cốc nguyên hạt.

2. Thịt chế biến sẵn

Các sản phẩm như xúc xích, thịt xông khói và thịt nguội thường chứa nhiều natri, một yếu tố làm tăng huyết áp. Tăng huyết áp có thể dẫn đến một số vấn đề về mắt, bao gồm:

• Bệnh võng mạc tăng huyết áp, gây mờ mắt hoặc mất thị lực do tổn thương mạch máu.
• Bệnh màng mạch, tích tụ dịch dưới võng mạc.
• Bệnh thần kinh, tắc nghẽn lưu lượng máu đến các dây thần kinh mắt gây mất thị lực.

Chuyên gia khuyến nghị hạn chế lượng natri trong chế độ ăn dưới 2.300 miligam mỗi ngày.

3. Thực phẩm chiên

Thực phẩm chiên ngập dầu chứa chất béo chuyển hóa, loại chất béo làm tăng mức cholesterol LDL (“xấu”) và có thể dẫn đến bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường loại 2. Chất béo chuyển hóa còn tạo ra các gốc tự do có thể gây tổn thương tế bào và dẫn đến bệnh về mắt, như thoái hóa điểm vàng và bệnh võng mạc tiểu đường. Để chống lại tác hại của gốc tự do, hãy ăn nhiều trái cây và rau quả giàu vitamin C, như cam, cà chua và ớt chuông đỏ.

4. Dầu ăn

Một nghiên cứu quan trọng từ ba thập kỷ trước đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ quá nhiều axit linoleic, một loại chất béo không bão hòa, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng. Các loại dầu chứa axit linoleic bao gồm:

• Dầu hoa rum
• Dầu hướng dương
• Dầu ngô
• Dầu đậu nành
• Dầu vừng

Các chuyên gia khuyến cáo chọn dầu ăn có ít hơn 4 gam chất béo bão hòa trên mỗi thìa canh và tránh xa dầu hydro hóa và chất béo chuyển hóa.

5. Bơ thực vật

Mặc dù bơ thực vật chứa chất béo không bão hòa "tốt" nhưng một số loại bơ thực vật có thể chứa chất béo chuyển hóa, loại chất béo làm tăng cholesterol và nguy cơ bệnh tim và các vấn đề về mắt. Các loại bơ thực vật có chứa nhiều chất béo chuyển hóa thường có dạng đặc. Thay vì sử dụng bơ thực vật dạng que, nên chọn loại phết hoặc dạng lỏng, và tìm các nhãn hiệu ghi "0 gam chất béo chuyển hóa".

6. Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn, như súp, sốt cà chua và thực phẩm đóng hộp, thường chứa lượng natri cao. Việc tiêu thụ quá nhiều natri có thể dẫn đến huyết áp cao và các vấn đề về mắt. Khi mua các sản phẩm này, hãy lựa chọn những loại có nhãn "ít natri" hoặc "không thêm muối". Thêm gia vị tự nhiên từ các loại thảo mộc sẽ giúp cải thiện hương vị mà không làm tăng lượng muối.

7. Đồ uống có đường

Soda, nước uống thể thao, nước chanh và các loại đồ uống có đường khác có thể chứa từ 7 đến 10 thìa cà phê đường, là nguồn calo bổ sung chính trong chế độ ăn của nhiều người. Lượng đường này có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường loại 2 và bệnh tim, dẫn đến các vấn đề về mắt như bệnh võng mạc tiểu đường và thoái hóa điểm vàng. Nước lọc là sự lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe.

8. Cá và động vật có vỏ

Mặc dù mức độ thủy ngân trong cá và động vật có vỏ ở mức độ vừa phải thường không gây nguy hại cho sức khỏe, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều có thể gây tổn thương mắt, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, trẻ em và những người có nguy cơ cao. Các chuyên gia khuyến cáo các nhóm đối tượng này nên giới hạn việc tiêu thụ cá và động vật có vỏ dưới 340 gram mỗi tuần.

9. Rượu

Uống rượu quá mức có thể làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể, một tình trạng phổ biến khiến thủy tinh thể mắt trở nên mờ đục. Việc tiêu thụ rượu quá mức có thể dẫn đến những thay đổi trong cơ cấu mắt, ảnh hưởng đến thị lực và làm tăng nguy cơ mắc bệnh về mắt.

10. Caffeine

Caffeine trong cà phê hoặc trà có thể làm tăng áp suất nội nhãn (IOP), đặc biệt đối với những người bị bệnh tăng nhãn áp hoặc có nguy cơ tăng nhãn áp. Áp lực nội nhãn cao có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thần kinh và dẫn đến mất thị lực. Nên hạn chế tiêu thụ caffeine nếu có nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp.

Kết luận

Chế độ ăn uống có ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe mắt và tim mạch. Việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh, giảm thiểu thực phẩm chế biến sẵn, hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu natri, chất béo chuyển hóa và đường, cùng với việc duy trì một lối sống lành mạnh, có thể giúp bảo vệ thị lực và cải thiện sức khỏe tổng thể.