Quản lý tình trạng nứt nẻ và chảy máu da ở bệnh nhân vảy nến

1. Tổng quan

Bệnh vảy nến là một bệnh da mạn tính, đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mảng hồng ban có vảy bạc, gây ngứa, khô da và bong tróc. Trong các trường hợp nặng hoặc kiểm soát kém, vùng da bị tổn thương có thể nứt nẻ và chảy máu, làm tăng nguy cơ bội nhiễm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống người bệnh.

2. Cơ chế gây nứt nẻ và chảy máu

• Khô da quá mức là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến nứt nẻ.

• Gãi mạnh hoặc chà xát vào vùng tổn thương, hoặc áp lực cơ học (ngồi, vận động) làm nứt các mảng vảy, gây chảy máu.

• Mất hàng rào bảo vệ da làm tăng nguy cơ viêm, đau rát và nhiễm khuẩn thứ phát.

3. Hướng dẫn chăm sóc vết nứt da do vảy nến

Khi xuất hiện các vết nứt da kèm chảy máu, cần xử trí sớm để kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng:

3.1. Sơ cứu vết nứt

• Vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước trước khi xử lý vết thương.

• Cầm máu bằng cách dùng gạc vô khuẩn hoặc khăn sạch, ấn nhẹ đến khi máu ngừng chảy.

• Làm sạch vết thương bằng nước chảy nhẹ và xà phòng dịu nhẹ. Tránh dùng cồn hoặc dung dịch sát khuẩn mạnh lên vết nứt.

• Bôi kem bảo vệ da: Sử dụng các chất làm mềm như petrolatum (vaseline) để giữ ẩm và thúc đẩy quá trình hồi phục mô.

3.2. Theo dõi nguy cơ nhiễm trùng

Cần theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ như:

• Dịch tiết mủ màu vàng, sưng nóng đỏ đau

• Tăng cảm giác đau hoặc rát tại vết thương

• Sốt, mệt mỏi, đau cơ toàn thân

Lưu ý: Nếu xuất hiện các dấu hiệu kể trên hoặc vết thương không lành, nên đến khám tại cơ sở y tế để được điều trị thích hợp.

4. Biện pháp phòng ngừa nứt nẻ và chảy máu da

4.1. Dưỡng ẩm đều đặn

• Sử dụng kem dưỡng da không mùi, không kích ứng sau khi tắm và nhiều lần trong ngày.

• Tránh tắm lâu hoặc bằng nước nóng vì có thể làm khô da.

• Ưu tiên sử dụng thuốc mỡ hoặc kem cấp nước ngay sau khi tắm để "khóa ẩm".

4.2. Hỗ trợ loại bỏ vảy da

• Các sản phẩm chứa acid salicylic có thể làm mềm và bong vảy, giúp giảm nguy cơ nứt nẻ.

• Tránh dụng cụ mài mòn da (đá bọt, bàn chải) vì có thể làm tổn thương da thêm.

4.3. Tránh các yếu tố kích phát

• Kiểm soát tốt stress, hạn chế hút thuốc, tránh tổn thương cơ học trên da.

• Bảo vệ da khỏi thời tiết khô lạnh hoặc các hóa chất kích ứng.

5. Lựa chọn điều trị khi vảy nến gây nứt nẻ và chảy máu

5.1. Điều trị tại chỗ

• Corticosteroid tại chỗ (như hydrocortisone 1%) được sử dụng phổ biến để giảm viêm và ngứa.

• Lựa chọn dạng bào chế phù hợp: kem, thuốc mỡ, gel, lotion tùy theo vị trí và đặc điểm tổn thương.

• Các mảng vảy nến dày, khô mãn tính có thể cần dùng corticosteroid mạnh hơn, dưới chỉ định của bác sĩ da liễu.

5.2. Điều trị toàn thân

• Trường hợp tổn thương lan rộng, không đáp ứng điều trị tại chỗ hoặc ảnh hưởng đến chức năng sống, bác sĩ có thể chỉ định:

  • Thuốc uống (methotrexate, cyclosporine…)

  • Sinh phẩm (biologics) tiêm dưới da hoặc truyền tĩnh mạch, có tác dụng điều hòa miễn dịch.

6. Khi nào cần đến gặp bác sĩ da liễu?

Người bệnh nên tái khám nếu:

• Tổn thương da liên tục nứt nẻ và chảy máu

• Các mảng vảy lan rộng, ảnh hưởng đến chức năng sinh hoạt hằng ngày

• Xuất hiện biến chứng nhiễm trùng, đau, sốt hoặc biểu hiện toàn thân

• Hiệu quả điều trị tại chỗ không cải thiện sau vài tuần

7. Kết luận

Tình trạng nứt nẻ và chảy máu da ở bệnh nhân vảy nến không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ bội nhiễm nếu không được xử trí đúng cách. Việc dưỡng ẩm thường xuyên, chăm sóc tổn thương da đúng cách kết hợp với điều trị y khoa hợp lý là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả và cải thiện chất lượng sống của người bệnh.