Sự mọc lại của tóc sau hóa trị

Rụng tóc là một trong những tác dụng phụ phổ biến của hóa trị, do tác động của các thuốc hóa trị lên các tế bào đang phân chia nhanh, bao gồm cả tế bào tại nang tóc. Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, tình trạng rụng tóc là tạm thời và tóc sẽ mọc lại sau khi hoàn tất điều trị. Bài viết này cung cấp thông tin về cơ chế, diễn tiến và những lưu ý trong quá trình tóc phục hồi sau hóa trị.

1. Cơ chế rụng tóc do hóa trị

Các thuốc hóa trị không phân biệt giữa tế bào ung thư và tế bào lành đang phân chia nhanh. Nang tóc – cấu trúc chịu trách nhiệm cho sự phát triển của tóc – là một trong số các tế bào lành bị ảnh hưởng. Điều này dẫn đến hiện tượng rụng tóc toàn thân bao gồm da đầu, lông mày, lông mi và lông vùng cơ thể khác. Rụng tóc thường bắt đầu trong vòng 1–3 tuần sau liều hóa trị đầu tiên và đạt mức tối đa sau 1–2 tháng.

2. Thời gian tóc bắt đầu mọc lại sau hóa trị

Tóc sẽ không bắt đầu mọc lại ngay sau khi kết thúc hóa trị. Cần có thời gian để cơ thể đào thải hoàn toàn thuốc và khôi phục chức năng sinh lý bình thường của các nang tóc. Đa số bệnh nhân sẽ quan sát thấy tóc bắt đầu mọc trở lại dưới dạng lông tơ mảnh trong vòng 4–6 tuần sau liều hóa trị cuối cùng. Tuy nhiên, mức độ phục hồi có thể thay đổi tùy thuộc vào loại thuốc hóa trị sử dụng, liều lượng, thời gian điều trị, tuổi tác và nền tảng sức khỏe chung của người bệnh.

Một số thuốc như docetaxel (Taxotere) hoặc busulfan (Myleran) có thể gây rụng tóc vĩnh viễn ở một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân.

3. Diễn tiến mọc lại của tóc sau hóa trị

Quá trình phục hồi tóc có thể được mô tả theo các mốc thời gian như sau:

Theo một nghiên cứu đăng trên PLOS One (2019), trung bình tóc bắt đầu mọc lại sau 3,3 tháng kể từ thời điểm kết thúc hóa trị. Có khoảng 13% người bệnh ghi nhận tóc mọc lại khi vẫn đang trong quá trình điều trị.

4. Thay đổi về kết cấu và màu tóc

Tóc sau hóa trị có thể khác biệt về hình thái so với trước điều trị. Một số người ghi nhận tóc mới mọc có xu hướng:

• Xoăn hoặc xoăn hơn so với tóc ban đầu

• Mỏng, dễ gãy

• Có màu sáng hơn hoặc sẫm hơn

Những thay đổi này có thể là tạm thời hoặc kéo dài. Hiện tại, chưa có phương pháp tiên đoán chính xác về sự thay đổi kết cấu tóc sau hóa trị. Nguyên nhân có thể liên quan đến tổn thương tế bào gốc của nang tóc hoặc ảnh hưởng đến biểu hiện gen điều hòa sự phát triển tóc.

5. Hỗ trợ mọc tóc và các biện pháp phòng ngừa rụng tóc

a. Hệ thống làm mát da đầu

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt một số thiết bị làm mát da đầu, chẳng hạn như DigniCap, nhằm giảm thiểu rụng tóc trong hóa trị. Cơ chế hoạt động là làm giảm lưu lượng máu đến da đầu, từ đó giảm lượng thuốc hóa trị tiếp cận với nang tóc.

b. Biện pháp hỗ trợ chăm sóc tóc

Trong quá trình tóc mọc lại, nên áp dụng các biện pháp bảo vệ như:

• Tránh tạo kiểu bằng nhiệt (máy sấy, máy duỗi tóc)

• Không nhuộm, tẩy hoặc uốn tóc trong ít nhất 6 tháng đầu

• Dùng lược răng thưa, nhẹ tay khi chải tóc

• Đội mũ, khăn hoặc dùng kem chống nắng để bảo vệ da đầu khỏi tia UV

c. Sử dụng thuốc hỗ trợ mọc tóc

Một số thuốc, như minoxidil, được sử dụng trong các tình trạng rụng tóc khác và có thể giúp đẩy nhanh quá trình mọc tóc sau hóa trị. Tuy nhiên, hiệu quả còn hạn chế và cần có sự chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

6. Kết luận

Rụng tóc do hóa trị là một tác dụng phụ thường gặp nhưng đa số trường hợp chỉ là tạm thời. Tóc sẽ bắt đầu mọc lại sau vài tuần kể từ khi kết thúc điều trị. Người bệnh cần được tư vấn đầy đủ về quá trình phục hồi, các biện pháp bảo vệ và hỗ trợ mọc tóc, cũng như điều chỉnh kỳ vọng hợp lý. Trong giai đoạn tóc chưa mọc trở lại hoàn toàn, việc sử dụng tóc giả, khăn quấn đầu hoặc phụ kiện che phủ là những giải pháp thẩm mỹ giúp cải thiện chất lượng sống và tâm lý cho người bệnh.