Tác Dụng Ngộ Độc Kẽm và Dấu Hiệu Quá Liều

Kẽm là một khoáng chất thiết yếu tham gia vào nhiều phản ứng sinh hóa trong cơ thể, bao gồm tổng hợp DNA, hỗ trợ chức năng miễn dịch, phát triển tế bào và duy trì nhận thức vị giác bình thường. Tuy nhiên, tiêu thụ kẽm quá mức, đặc biệt qua thực phẩm chức năng hoặc vitamin tổng hợp, có thể gây ngộ độc và dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng. Ngưỡng tiêu thụ kẽm tối đa (UL) đối với người lớn được các cơ quan y tế khuyến cáo là 40 mg mỗi ngày. Khi lượng kẽm vượt quá ngưỡng này, có thể gặp phải một số dấu hiệu và triệu chứng của ngộ độc.

7 dấu hiệu phổ biến của ngộ độc kẽm

1. Buồn Nôn và Nôn Mửa

Buồn nôn và nôn là những tác dụng phụ thường gặp khi bị ngộ độc kẽm. Khi liều lượng kẽm vượt quá 225 mg, nguy cơ gây nôn mửa gia tăng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng buồn nôn và nôn mửa có thể xuất hiện trong vòng 30 phút sau khi tiêu thụ một liều kẽm cao, chẳng hạn như 570 mg. Một nghiên cứu kéo dài sáu tuần trên 47 người khỏe mạnh đã cho thấy hơn một nửa số người tham gia bị buồn nôn và nôn khi dùng 150 mg kẽm mỗi ngày. Mặc dù nôn mửa có thể giúp loại bỏ một phần kẽm dư thừa, nhưng không phải lúc nào cũng đủ để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, nếu nghi ngờ ngộ độc kẽm, cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.

2. Đau Dạ Dày và Tiêu Chảy

Đau dạ dày và tiêu chảy là những triệu chứng thường đi kèm với buồn nôn và nôn khi bị ngộ độc kẽm. Một nghiên cứu tổng hợp 17 nghiên cứu về bổ sung kẽm đã chỉ ra rằng khoảng 40% người tham gia gặp phải triệu chứng đau bụng và tiêu chảy. Ngoài ra, trong một trường hợp báo cáo, một cá nhân bị xuất huyết tiêu hóa sau khi uống 220 mg kẽm sulfat mỗi ngày để điều trị mụn trứng cá. Mặc dù kẽm clorua không được sử dụng trong thực phẩm chức năng, nhưng nó có thể gây tổn thương cho đường tiêu hóa nếu vô tình ăn phải các sản phẩm gia dụng chứa kẽm clorua, chẳng hạn như chất kết dính hoặc hóa chất tẩy rửa.

3. Các Triệu Chứng Giống Như Cúm

Quá liều kẽm có thể gây ra các triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt, ớn lạnh, ho, nhức đầu và mệt mỏi. Những triệu chứng này có thể khiến việc chẩn đoán ngộ độc kẽm trở nên khó khăn, vì chúng tương tự như các triệu chứng của các bệnh lý khác hoặc ngộ độc khoáng chất. Để xác định ngộ độc kẽm, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu và tiền sử y tế chi tiết của bệnh nhân.

4. Giảm Mức Cholesterol HDL

Cholesterol HDL, hay còn gọi là cholesterol "tốt", có vai trò trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch bằng cách loại bỏ cholesterol dư thừa từ các tế bào và ngăn ngừa sự tích tụ mảng bám trong động mạch. Việc tiêu thụ kẽm vượt quá 50 mg mỗi ngày có thể làm giảm mức HDL cholesterol mà không ảnh hưởng đến mức LDL cholesterol ("cholesterol xấu"). Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung kẽm có thể làm giảm mức HDL, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.

5. Thay Đổi Vị Giác

Kẽm là yếu tố quan trọng đối với vị giác. Thiếu kẽm có thể dẫn đến rối loạn chức năng vị giác, khiến người bệnh không cảm nhận được đúng vị của thức ăn. Tuy nhiên, việc sử dụng kẽm vượt quá mức khuyến nghị cũng có thể gây thay đổi vị giác, chẳng hạn như vị kim loại hoặc mùi hôi trong miệng. Những thay đổi này có thể xuất hiện ngay cả khi người bệnh sử dụng sản phẩm bổ sung kẽm theo đúng chỉ dẫn.

6. Thiếu Đồng

Kẽm và đồng cạnh tranh để hấp thụ trong ruột non. Việc tiêu thụ kẽm quá mức có thể làm giảm khả năng hấp thụ đồng, dẫn đến tình trạng thiếu đồng. Thiếu đồng có thể gây ra các vấn đề về máu, bao gồm thiếu máu do thiếu sắt, thiếu máu nguyên bào phụ và giảm bạch cầu trung tính. Đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành tế bào hồng cầu và bạch cầu, hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Việc bổ sung kẽm và đồng cần được điều chỉnh hợp lý, vì thiếu đồng có thể làm suy yếu chức năng miễn dịch và gây các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

7. Nhiễm Trùng Thường Xuyên

Mặc dù kẽm đóng vai trò quan trọng trong chức năng miễn dịch, việc tiêu thụ quá nhiều kẽm có thể ức chế phản ứng miễn dịch của cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy rằng mức kẽm dư thừa làm giảm chức năng của tế bào T, một loại tế bào bạch cầu có vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch. Sự suy yếu của tế bào T có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm giảm khả năng cơ thể chống lại mầm bệnh.

Điều Trị Ngộ Độc Kẽm

Khi nghi ngờ ngộ độc kẽm, việc tìm kiếm sự trợ giúp y tế là rất quan trọng. Điều trị ngộ độc kẽm có thể bao gồm việc sử dụng sữa để ức chế sự hấp thụ kẽm trong đường tiêu hóa nhờ vào hàm lượng canxi và phốt pho cao trong sữa. Than hoạt tính cũng có tác dụng tương tự, giúp liên kết với kẽm trong máu và thải ra ngoài cơ thể qua nước tiểu.

Kết Luận

Mặc dù kẽm là một khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe, nhưng việc tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến các triệu chứng ngộ độc nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ quan trong cơ thể. Do đó, cần tuân thủ đúng liều lượng khuyến cáo và tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng thực phẩm bổ sung chứa kẽm, đặc biệt là khi có các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.