Tắm nước nóng và mối liên quan đến sức khỏe tim mạch

1. Tổng quan nghiên cứu

Một nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn được thực hiện tại Nhật Bản đã theo dõi hơn 30.000 người trưởng thành trong khoảng thời gian 20 năm nhằm đánh giá mối liên hệ giữa tần suất tắm nước nóng và nguy cơ mắc bệnh tim mạch (Cardiovascular Disease - CVD). Kết quả nghiên cứu cho thấy việc tắm nước nóng thường xuyên có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ thấp hơn một cách có ý nghĩa thống kê.

2. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành trên 30.076 người Nhật từ 40–59 tuổi, không có tiền sử bệnh tim mạch, bắt đầu theo dõi từ năm 1990 đến năm 2009. Các đối tượng được phân nhóm theo tần suất tắm bồn nước nóng: dưới 1 lần/tuần, 1–2 lần/tuần, gần như mỗi ngày, và hàng ngày. Dữ liệu thu thập bao gồm các yếu tố nguy cơ tim mạch như chỉ số khối cơ thể (BMI), hút thuốc, uống rượu, mức độ hoạt động thể lực, trình độ học vấn, nghề nghiệp, thời gian ngủ, mức độ căng thẳng tinh thần và mức độ hài lòng với cuộc sống.

Đến cuối thời gian theo dõi, ghi nhận được tổng cộng 2.097 trường hợp mắc bệnh tim mạch (275 nhồi máu cơ tim, 53 đột tử do tim, 1.769 đột quỵ). Phân tích cho thấy nhóm tắm nước nóng hàng ngày có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 28% và nguy cơ đột quỵ thấp hơn 26% so với nhóm tắm ít hơn một lần mỗi tuần. Ngoài ra, nguy cơ bệnh tim mạch giảm tương ứng với nhiệt độ nước: 26% với nước ấm và 35% với nước nóng.

3. Cơ chế sinh lý học được đề xuất

Các nhà nghiên cứu nhận định rằng việc tiếp xúc với nước nóng có thể cải thiện chức năng huyết động (hemodynamics), thông qua một số cơ chế sau:

• Giãn mạch ngoại biên: Nhiệt độ cao từ nước nóng gây giãn mạch, giúp giảm sức cản ngoại biên và hạ huyết áp.

• Tăng cung lượng tim: Áp lực nước tác động lên cơ thể trong quá trình ngâm mình kích thích tim tăng khối lượng máu bơm, từ đó cải thiện hiệu quả tuần hoàn.

• Tăng nhịp tim nhẹ: Tương tự như khi thực hiện vận động mức độ nhẹ (aerobic thấp), tắm nước nóng có thể gây tăng nhẹ nhịp tim và hoạt động tim, tạo hiệu ứng giống với tập thể dục.

Một số chuyên gia so sánh hiệu quả sinh lý của việc tắm nước nóng đều đặn với hoạt động thể lực mức độ nhẹ, chẳng hạn như đi bộ 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần.

4. Tác động lên sức khỏe tâm thần

Ngoài lợi ích tim mạch, việc tắm nước nóng còn được ghi nhận là có tác dụng tích cực đến sức khỏe tinh thần:

• Giảm căng thẳng và lo âu: Tắm nước nóng giúp thư giãn hệ thần kinh giao cảm và làm giảm nồng độ hormone gây căng thẳng như cortisol.

• Điều hòa serotonin và tăng endorphin: Tương tự như ánh sáng mặt trời, nước ấm kích thích da giải phóng endorphin, chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác dễ chịu và giảm đau.

• Giảm triệu chứng trầm cảm nhẹ: Một số bằng chứng lâm sàng cho thấy tắm nước nóng có thể cải thiện tâm trạng và chất lượng giấc ngủ ở bệnh nhân rối loạn trầm cảm nhẹ đến trung bình.

5. Kết luận

Tắm nước nóng thường xuyên, đặc biệt là ở nhiệt độ phù hợp và trong thời gian hợp lý, có thể đóng vai trò như một yếu tố bảo vệ sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu dân số lớn tại Nhật Bản cung cấp bằng chứng cho thấy thói quen tắm nước nóng hàng ngày có liên quan đến việc giảm nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ. Cơ chế có thể liên quan đến cải thiện huyết động học và giảm stress tâm lý.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các kết luận trên không thể thay thế các biện pháp phòng bệnh tim mạch đã được chứng minh hiệu quả như kiểm soát huyết áp, tập thể dục đều đặn, chế độ ăn uống lành mạnh và ngưng hút thuốc lá. Đồng thời, việc tắm nước nóng nên được thực hiện cẩn trọng ở người có bệnh lý tim mạch nền (như suy tim, hẹp động mạch vành), người lớn tuổi hoặc người có nguy cơ hạ huyết áp tư thế đứng.