ĐẠI CƯƠNG
Nẹp cột sống cổ là vật tư y tế dùng điều trị, phục hồi chức năng nhằm kiểm soát ngoài phần cổ, ôm đỡ phần cằm, đầu và phần ngực phía trước và bả vai phía sau.
Nẹp cột sống cổ thường được làm chủ yếu từ nhựa, nhựa nhiệt thấp hoặc một số vật liệu phụ kiện khác như kim loại…
Nẹp cột sống cổ có chức năng:
Giữ ổn định, cố định được tư thế cổ vùng đốt sống cổ.
Nâng đỡ các cơ, nhóm cơ bị yếu do các vấn đề thần kinh cơ, hoặc mất cân bằng giữa các nhóm cơ vùng cổ.
Kéo giãn, giảm chịu lực, giảm đau, cố định các xương, khớp bị tổn thương trong quá trình hồi phục.
Hạn chế chuyển động gấp, duỗi, xoay và nghiêng sang bên.
Nẹp cột sống cổ cứng
Tiêu chuẩn chuất lượng :
Thẩm mỹ:
Trọng lượng nhẹ
Dễ dàng mang vào và tháo ra
Không quá to, cồng kềnh
Hình dáng chấp nhận được
Lỗ thoáng khí phù hợp
Kỹ thuật:
Giữ cổ ở tư thế dựng thẳng
Không tì đè quá mức lên vùng cằm
Hạn chế vận động vùng cổ
Giảm được lực tì đè lên đốt sống cổ
Kiểm soát được cử động gấp duỗi cổ hoặc nghiêng bên và xoay
Độ bền của nguyênvật liệu:
Nhựa tối đa 3 năm
Thoải mái:
Nẹp không tì đè quá mức lên xương đòn
Không hạn chế mở miệng khi nhai thức ăn
CHỈ ĐỊNH
Nẹp cột sống cổ dùng điều trị cho các trường hợp:
Chấn thương cột sống cổ
Tổn thương thần kinh cơ vùng cổ
Sau phẫu thuật vùng cổ
Thoái hóa cột sống cổ
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Trượt đốt sống cổ
Một số tổn thương não gây mất kiểm soát cơ vùng cổ
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Chèn ép, bít tắc đường hô hấp trên
Phần mềm vùng cổ phù nề, sưng, nóng, đỏ, đau
Bệnh nhân không hợp tác dẫn đến nguy hiểm khi sử dụng
Dị ứng nguyên vật liệu
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ Phục hồi chức năng
Kỹ thuật viên Vật lý trị liệu
Kỹ thuật viên Chỉnh hình
Người bệnh
Được giải thích, hướng dẫn và hợp tác trong quá trình điều trị và thực hiện theo các quy định hiện hành.
Phương tiện thực hiện
Máy móc và dụng cụ chuyên dụng như:
Máy mài, máy khoan
Hệ thống máy hút chân không, hệ thống máy hút bụi
Lò nung nhựa
Dụng cụ cầm tay chuyên dụng:
Máy khoan cầm tay, máy cưa lọng, máy khò
Dụng cụ cầm tay khác như máy thổi hơi nóng cầm tay, dũa, kìm…
Nguyên vật liệu và bán thành phẩm như:
Nhựa tấm, vải, da, carbon, dây đai, đinh tán, nhám dính, băng bột thạch cao, bột thạch cao, những phụ gia và vật tư tiêu hao khác.
Hồ sơ bệnh án
Hồ sơ, bệnh án đầy đủ, có chẩn đoán, chỉ định rõ ràng.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Bước 1. Thăm khám, lượng giá và tư vấn cho bệnh nhân
Lượng giá các yếu tố như: bậc cơ, tầm vận động khớp, thần kinh, môi trường sống và làm việc, …
Xác định mục đích, tiêu chí trợ giúp của nẹp cột sống cổ.
Thiết kế của nẹp cột sống cổ phù hợp với chỉ định, mục đích và yêu cầu sử dụng cho từng trường hợp cụ thể.
Bước 2. Bó bột tạo khuôn
Đánh dấu các điểm mốc xương quai xanh và xương bả vai, ghi lại kích thước và số đo trên bệnh nhân trước khi bó.
Bó bột trên bệnh nhân để lấy khuôn mẫu phần chi thể cần hỗ trợ của nẹp.
Bước 3. Tạo cốt dương
Đánh dấu lại các điểm mốc, hàn kín cốt và gia cố bằng băng bột trước khi đổ bột. Cách ly cốt bột bằng nước xà phòng.
Pha bột và đổ bột theo tỉ lệ.
Bước 4. Sửa chỉnh cốt dương
Gỡ bỏ băng bột khỏi cốt dương, đánh dấu lại các điểm mốc.
Sửa chỉnh cốt dương: dóng dựng và lấy đường dóng cho cốt bột dương, chỉnh sửa cốt theo bệnh nhân (phụ thuộc vào từng bệnh nhân trên từng trường hợp cụ thể).
Bước 5. Hút nhựa
Bọc xốp mềm lên toàn bộ cốt bột, đi tất
Cắt nhựa theo chu vi dài rộng
Hút nhựa một nửa phía trước sau đó cắt mài và hút tiếp nửa còn lại.
Bước 6. Cắt nhựa khỏi cốt bột
Vẽ và xác định đường cắt giao nhau giữa hai nửa.
Cắt nhựa khỏi cốt dương bằng cưa rung.
Bước 7. Chuẩn bị cho thử nẹp trên người bệnh
Thử nẹp trên người bệnh.
Vẽ các đường cắt chuẩn đường viền.
Quan sát và kiểm tra nẹp trên bệnh nhân trước, trong và sau khi đi nẹp tối thiểu 20 phút.
Sửa chỉnh nếu cần thiết trước khi hoàn thiện nẹp (kiểm tra đường cắt, điểm tỳ đè…).
Mở cửa sổ ở hầu để dễ dàng cho việc thở và ăn uống.
Bước 8. Hoàn thiện nẹp
Cắt, mài, đánh bóng và loe đường viền nẹp.
May dây khóa, tán dây khóa, dán đệm xốp cho khóa, khoan lỗ thoáng nẹp.
Thử nẹp lần hai (lần cuối), đánh giá hiệu quả và chức năng của nẹp, hướng dẫn người bệnh cách sử dụng và bảo quản nẹp.
Bước 9. Kiểm tra nẹp, đánh giá lại lần cuối trước khi giao áo nẹp
Kiểm tra nẹp, đánh giá lần cuối trước khi giao áo nẹp.
Giao áo nẹp cho người bệnh.
THEO DÕI, TÁI KHÁM
Theo dõi người bệnh trong quá trình làm áo nẹp.
Tái khám
Định kì 1 - 3 tháng/lần
Đánh giá kết quả sử dụng của áo nẹp với tiêu chí và yêu cầu đặt ra ban đầu cho người bệnh.
Đánh giá mức độ hài lòng của người bệnh với áo nẹp được cung cấp.
Kiểm tra độ vừa vặn của áo nẹp.
Kiểm tra tình trạng nẹp nếu dây đai, móc khóa do quá trình sử dụng: thay dây đai, móc khóa sửa chỉnh cho vừa vặn, phù hợp.
Chỉ định làm mới trong các trường hợp sau:
Hết thời gian sử dụng của nguyên vật liệu
Thay đổi thiết kế để phù hợp với tiến trình điều trị, phục hồi chức năng của người bệnh.
Thay đổi thiết kế để phù hợp với thay đổi về thể chất của người bệnh.
TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Tổn thương da bệnh nhân trong quá trình bó bột và tháo khuôn bột: xử trí tùy theo mức độ tổn thương của người bệnh.
Đau, trầy da, da đổi màu, chai do tỳ đè quá mức tại các điểm cần nắn chỉnh và điểm chịu lực do quá trình làm áo nẹp: Điều chỉnh, thay thế, thay đổi hoặc làm mới nhằm đảm bảo duy trì tốt chức năng hỗ trợ của áo nẹp.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
