Y Học cổ truyền

Cây gỗ to cao, cành non màu nâu đậm, nhẵn, sau màu xám trắng. Phiến lá hình trái xoan, dài 8-25cm. Tù ở đỉnh, tròn và hình tim ở gốc phiến lá, màu lục bóng ở mặt trên, màu nâu nhạt ở mặt dưới. Cuống khía rãnh ở mặt trên, lá kèm hình trái xoan, dài hay bầu dục, tù và tròn ở đỉnh. Hoa tập trung thành hình đầu, đơn độc ở đầu cành. Hoa vàng hay trắng vàng, mùi thơm. Đài 5, tròn ở đỉnh, nhẵn, ống dài nhẵn, ngắn. Tràng 5, hình bầu dục ngược, nhẵn, ống tràng hơi có lông ở họng. Nhị 5, đính vào họng tràng, chỉ rất ngắn, bao phấn tù ở đỉnh. Bầu 2 ô, nhiều noãn. Quả dính lại với nhau thành một khối, hình cầu, mỗi quả 2 ô, mỗi ô chứa 5-8 hạt. Hoa nở vào tháng 3, quả chín vào tháng 7.Xem thêm >>

Cây nhỏ hay cây nhỡ, cao 3 – 4m. Thân cành mảnh, mọc đứng, có 4 cạnh. Cành non có lông màu nâu, cành già tròn nhẵn, có gai đứng hoặc ngang ở kẽ lá. Lá hình bầu dục, gốc thuôn, đầu nhọn, dài 1,2 – 5cm, rộng 0.6 – 3cm, mặt trên nhẵn màu lục sẫm, mặt dưới nhạt có lông dày ở các gân, lá kèm nhọn, có lông, cuống lá ngắn. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành chuỳ, hoa màu vàng nhạt, vàng lục hoặc trắng, đài 5 có ống ngắn, tràng 5 có ống nhẵn ở mặt ngoài, có lông ở họng, nhị 5, chỉ nhị ngắn dính ở họng tràng, bầu có 2 ô, mỗi ô 1 noãn. Quả hạch, gần hình cầu, nhẵn, khi chín màu đen. Mùa hoa quả: tháng 4 – 8Xem thêm >>

Cây thảo, sống hàng năm hoặc hai năm, mọc bò lan. Thân cành mảnh. Lá kép lông chim, mọc đối hoặc gần đối, có 5 – 7 đôi lá chét bằng nhau, hình bầu dục, gốc thuôn đầu tròn, mặt trên nhẵn, mặt dưới phủ lông trắng. Hoa mọc riêng lẻ ở kẽ lá, màu vàng, cuống hoa dài, có lông cứng, đài 5 răng rời hoặc dính nhau ở gốc, tràng 5 cánh mỏng, sớm rụng, nhị 10, chỉ nhị hình chỉ, bầu hình chóp, thường có 5 lá noãn. Quả có 5 cạnh, có gai nhọn và lông dày. Mùa hoa quả: tháng 5 – 8.Xem thêm >>

Thân dẹt, đầu và phần đuôi thuôn, vảy to và tròn, lưng hơi gù, miệng rộng, hơi hướng lên, mép có râu. Vây lưng có xương gai cứng, vây hậu môn có răng cưa, vây đuôi có 2 thùy nhọn xiên bằng nhau, đôi khi màu đỏ. Cá có kích thước trung bình dài 30- 50cm, nặng 1-2kg, con to có thể dài đến 1m, nặng hơn 10kg. Lưng màu thẫm (thường lục xám đen hay đỏ tím đen), bụng trắng.Xem thêm >>

Cây thảo, sống hàng năm hay nhiều năm. Thân hơi hóa gỗ, có lông hoặc nhẵn. Lá mọc so le, hình trái xoan hoặc thuôn, dài 8 – 15 cm, rộng 4 – 8 cm, gốc tròn, đầu nhọn, có phân thùy nhiều hay ít, hai mặt có lông tơ rất mịn, cuống lá dài 2-4 cm. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành xim; hoa màu trắng, tím xanh hoặc tím nhạt; đài hình phễu, có 5 – 9 thùy không bằng nhau, hình mũi mác, tràng hình bánh xe với số cánh hoa không cố định và không đều, nhị có số lượng bằng số cánh hoa, chỉ nhị ngắn, bao phấn xếp thành vòng quanh nhụy, mở ở đầu, bầu hình cầu hoặc hơi dẹt, có nhiều ô. Quả mọng, có hình dạng, kích thước, màu sắc tùy theo giống như: Cà tròn (Solanum melongena L. var. esculentum Nees) gồm cà bát xanh, cà bát trắng, cà tím. Cà dài (Solanum melongena L. var. serpentinum Bailey) gồm cà dái dê, cà dồi chó. Cà pháo (Solanum melongena L. var. depressum Bailey) gồm cà sung, cà xoan, cà dừa, cà tứ thời. Mùa hoa quả: tháng 3 – 6.Xem thêm >>

Ở nước ta có 3 loại cà độc dược: Cây cà độc dược với hao trắng thân xanh, cành xanh (Datura metel L. forma alba), cây cà độc dược với hoa đốm tím, cành và thân tím (Datura metel L. forma violacea) và dạng lai của hai dạng trên. Các dạng cà độc dược đều là những cây loại cỏ nhỏ, mọc hàng năm, cao từ 1-2m. Toàn thân gần như nhẵn, có nhiều bì khổng. Cành non và các bộ phận non có nhiều lông tơ ngắn. Thân cây có màu xanh, hoặc màu tím, tùy theo dạng. Lá đơn, mọc cách, nhưng gần đầu cành trông như mọc đối hay mọc vòng. Phiến lá hình trứng dài 9-10cm, rộng từ 4-9 cm, ngọn lá nhọn, phía đáy lá hơi hẹp lại. Hai bên của đáy lá không đều nhau. Mép lá ít khi nguyên, thường lượn sóng hay hơi xẻ răng cưa (độ 3-4 răng cưa). Mặt lá màu xanh xám, mặt dưới màu xanh nhạt, gân chính và phụ màu xanh, hoặc tím tùy theo dạng. Cuống lá dài 4-8cm. Mặt lá lúc non có nhiều lông, sau rụng dần. Hoa đơn mọc ở kẽ lá, cuống lá dài 1-2cm. Khi hoa héo, một phần còn lại trưởng thành với quả giống hình cái mâm. Loại hoa tím có đốm tím ở trên. Quả hình cầu mặt ngoài có gai, đường kính chừng 3cm, khi non có màu xanh, khi chín có màu nâu. Quả khi già, nứt theo 3-4 đường hay nứt lung tung ở phía trên. Hạt rất nhiều, hình trứng, dẹt, màu vàng đen, dài 3-5mm, dày 1mm. ở cạnh có những vân nổi lên.Xem thêm >>

Cây nhỏ, mọc sum sê, luôn xanh, cao 6 – 10m. Thân cành hình trụ hoặc hình vuông, phân nhánh nhiều. Lá mọc đối, hình bầu dục hoặc hình trứng, dài 10 – 15 cm, rộng 5 – 6 cm, gốc tròn, đầu nhọn, mặt trên xanh sẫm bóng, mặt dưới rất nhạt, gân nổi rõ. mép uốn lượn, cuống lá dài 0,7 – 1 cm, lá kèm có gốc rộng, đầu nhọn. Hoa mọc tụ tập ở kẽ lá, màu trắng, rất thơm, dài, cụt, tràng hình ống ngắn. 5 cánh hoa đều, nhị 5 dính ở họng tràng, xen kẽ với cánh hoa, bầu 2 ô, mỗi ô chứa 1 noãn. Quả hạch, hơi dẹt, lúc đầu màu lục, sau vàng với màu đỏ, chứa 2 hạt dẹt, hơi cong, màu xám. Mùa hoa quả: Tháng 11 – 4Xem thêm >>

Ở Việt Nam, cá ngựa có nhiều loài với kích thước và màu sắc khác nhau. Các loài đều có đặc điểm chung như sau: Thân dẹt bên, khá dày, cấu tạo bởi các đốt xương vòng, dài 5- 20cm, có loài dài đến 30cm. Đầu giống đầu ngựa nằm ngang vuông góc với thân hoặc gập xuống, đỉnh có chùm gai. Mõm hình trụ dài, miệng nhỏ, mắt to, lưng hơi võng, có vây to, bụng phình không có vây, vây ngực nhỏ, vây hậu môn rất nhỏ. Cá ngựa đực có túi ở bụng để hứng trứng do cá cái đẻ vào, nên nhiều người lầm đó là cá cái. Đuôi dài, xoắn tròn về phía trước, không có vây. Màu sắc thường là vàng, trắng, vàng- nâu, có khi pha đỏ và xanh đen nhạt. Khi bơi lượn trong nước, nhất là lúc cặp đôi vào mùa sinh đẻ, cá ngựa thay đổi màu sắc rất ngoạn mục.Xem thêm >>

Cây thảo, sống hằng năm, khác gốc, thân thẳng đứng cao 1-2m, phân ít hay nhiều cành. Toàn các bộ phận của cây đều phủ một lớp long mịn. Lá thường mọc cách, có cuống, có lá kèm. Lá phía dưới chia thùy đến tận cuống, phiến thùy hình mác, nhọn, mép có răng cưa. Lá phía trên đơn hay chia 3 thuỳ. Cây đực thường gày mảnh hơn cây cái. Hoa đực mọc thành chùy với 5 cánh dài và 5 nhị. Hoa cái mọc thành xim xen lẫn với lá bắc hình lá, đài hoa cái hình mo, bọc lấy bầu hình cầu, 2 bầu nhụy đính đính ở gốc bầu, hình chỉ, dài hơn bầu nhiều, 1 noãn ngược. Quả bế (gọi là chenevis) hình trứng dài 2,53,5mm, đường kính 2,5-3mm, nhẵn, xám nhạt. Hạt có dầu.Xem thêm >>