Vào những ngày hè oi bức mà được thưởng thức cốc chè đậu đen mát lạnh cảm giác như trút bỏ được bao mệt mỏi, khó chịu trong người. Ngoài chè đậu đen thì xôi đậu đen, cháo đậu đen, bánh rán nhân đậu đen… cũng là những món ăn dân dã nhưng ngon khó cưỡng. Đậu đen còn là vị thuốc quý cho sức khoẻ. Sau đây là một số món ăn thuốc từ đậu đen.
Đậu đen nấu ba ba: đậu đen 30g, ba ba 1 con 500g hầm nhừ ăn. Công dụng: ích khí điều trung, bổ hư tráng dương.
Đậu đen hầm thịt lợn: đậu đen bỏ vỏ 500g, thịt lợn 100g, muối 10g, mì chính 2g, nước dùng 750g, bột ướt 15g, mỡ lợn 50g. Công dụng: bổ dưỡng, rất tốt cho người suy nhược cơ thể
Đậu đen nấu thịt chó: đậu đen 60g, thịt chó 500g, muối 6g, gừng 5g, hành 5g, rượu 3g. Công dụng: bổ trung ích khí, ôn trung tráng dương. Trị yếu sinh lý.
Đậu đen nấu gà trống: đậu đen xanh lòng 100g, gà trống tơ đen 1 con, dừa gáo 1 quả, dây tơ hồng vàng 30g, gia vị vừa đủ hầm chín ăn. Công dụng: Bồi bổ tâm và thận, trị tất cả các chứng suy nhược, bổ máu, tê nhức ghẻ lở, mạnh âm lực, tăng dương sự, tỏ mắt, an thai, trị thận âm suy yếu.
Đậu đen hầm thịt chó: thịt chó đen 250g, đậu đen xanh lòng 50g, cam khởi tử 25g, nhục thung dung 25g, sinh địa 25g, nước củ sả 2 muỗng canh, gia vị vừa đủ nấu chín. Công dụng: Bồi bổ thận âm suy, đau lưng, tinh dịch ít, liệt dương, hiếm muộn con, tiểu vàng, di tinh bạch đới hạ.
Đậu đen tiềm cật heo: đậu đen xanh lòng 50g (ngâm nước sôi với 20g muối), cật heo 2 quả 200g, thăn heo 100g, tuỷ xương sống heo 50g. Gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: Bổ thận âm, lọc nước tiểu, trị các chứng đau lưng gối mỏi, da khô, khát nước, tai ù, mắt lòa. Trị chứng thận nhiệt nóng.
Thận dê tiềm đậu đen, thuốc bắc: thận dê 2 cái 200g, hạt sen 50 hạt, nhục thung dung 15g (rửa rượu, cắt mỏng), đậu đen xanh lòng 40g, nước gừng tươi 1 thìa canh, gia vị vừa đủ hầm ăn. Công dụng: Bồi bổ chứng thận âm hư, trong tinh dịch không có tinh trùng, hiếm muộn con. Trị đau lưng, mỏi gối, gân xương yếu, tiểu nhiều.
Thịt bò hầm ngũ đậu: thịt bò 150g, đậu xanh hạt 60g, đậu đỏ hạt 60g, đậu ván trắng 60g, đậu nành 60g, đậu đen 60g. Công dụng: Bồi bổ ngũ tạng, trị suy nhược cơ thể, thiếu máu, chứng tỳ dương hư, ra mồ hôi nhiều.
Chè ba đen: đậu đen 30g, mè đen 9g, táo đen 9g. 3 vị cùng sao lên uống mỗi ngày một thang, dùng hàng ngày. Công dụng: trị dương hư hỏa vượng dẫn tới đầu váng hoa mắt, phát sốt nóng mặt, miệng đắng cổ khô, lòng bàn tay bàn chân phát nóng, lưỡi đỏ, gai lưỡi lặn hết, mạch di tế hoãn vô lực.
Chè tam đậu ẩm: đậu xanh, đậu đỏ nhỏ hạt, đậu đen, cam thảo. Khi nấu, dùng ba thứ đậu với cân lượng bằng nhau, đều dùng 200g, cam thảo 8g, nếu không dùng cam thảo, có thể thay bằng đường thẻ (đường mía dạng thô). Bài này rất tốt cho trẻ khi vào mùa hè rôm sảy, ở ngực, đầu, trán nổi những mụn nhọt nhỏ, sưng đỏ và rất đau, nếu làm mủ và vỡ ra thì chảy máu nhiều hơn chảy mủ khiến trẻ kém ăn, ngủ không yên, sụt cân, da mặt xanh vàng.
Với “Tam đậu ẩm” nói trên, gia thêm đậu nành, đậu ván sẽ thành “Ngũ đậu ẩm”, còn gọi là “Cháo đậu ngũ sắc”.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh