Hoa sữa thuộc họ Aponyaceae có tên khoa học là Alstonia, có nhiều ở châu Á Thái Bình Dương như Ấn Độ, Trung Quốc, Malaysia, Australia…Tại Việt Nam, hoa sữa đi vào trong thơ ca, nó như là nét đặc trưng của Hà Nội. Hoa sữa còn được gọi với tên gọi khác như mùa cua, mồng cua…
Phương thuốc mùa thu
Vỏ cây hoa sữa có chứa các alkaloids (amin nguồn gốc tự nhiên do thực vật tạo ra) như chất ditamine, echitenine và echitamine. Những chất này được sử dụng như một loại thuốc có tác dụng kháng khuẩn, điều trị sốt rét thay cho Quinine.
Nước sắc vỏ cây hoa sữa có tác dụng điều trị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, hạ sốt, điều hòa kinh nguyệt. Nước sắc lá cây được dùng để trị bệnh beribri (bệnh viêm đa dây thần kinh do thiếu Vitamin B1).
Ấn Độ là nơi sử dụng rộng rãi các chế phẩm của hoa sữa trong điều trị. Nhiều nghiên cứu trên động vật chứng minh dịch chiết của vỏ cây hoa sữa được sử dụng với các tác dụng kháng khuẩn, kháng ký sinh trùng sốt rét.
Ngoài ra, nó còn bảo vệ tế bào gan, chống lại sự phát triển của tế bào ung thư, giảm đau, chống loét đường tiêu hóa, chống oxy hóa (antioxidant), điều hòa miễn dịch, chống hen, điều trị viêm phế quản. Bởi lẽ, chúng có tác dụng giãn phế quản, chống dị ứng, làm dịu các tổn thương trên da và giảm các triệu chứng dị ứng trên da.
Hoa sữa còn có tác dụng kích thích ăn uống và làm tăng tiết sữa ở phụ nữ cho con bú. Ấn Độ còn sử dụng hoa sữa trong thành phần của thuốc đánh răng vì tác dụng sát khuẩn.
.png)
Trong Đông y, hoa sữa là một loại thảo dược được sử dụng trong nhiều bài thuốc. Vỏ cây hoa sữa có vị đắng, tính lạnh, có tính năng thanh nhiệt, giải độc, chỉ thống, bình suyễn, chỉ khát, triệt ngược, phát nhãn, kiện vị. Để thanh nhiệt và kích thích tiêu hóa chúng ta lấy vỏ cây hoa sữa đã phơi khô tán mịn sắc lấy nước uống, ngày uống 1-3g bột.
Ngoài các tác dụng trên thì vỏ cây hoa sữa còn có tác dụng chữa đau răng, chống lở loét bằng cách sắc thật đặc lấy nước để uống. Với những bệnh nhân bị nôn mửa thiếu máu do hóa trị liệu thì dùng 20g lá cây đã sao vàng sắc lấy nước để uống. Tác dụng của cây hoa sữa trong phòng và chữa bệnh là vô cùng đa dạng và cần được tiếp tục nghiên cứu.
Tác dụng phụ
Đối với một số người, hoa sữa có thể là tác nhân gây dị ứng, đặc biệt đối với những bệnh nhân hen suyễn, viêm mũi dị ứng. Mùi hoa sữa thoang thoảng giúp tạo nên mùi hương êm dịu, mật độ hoa sữa nhiều quá lại có mùi hắc rất khó chịu.
Hiện nay đã có tài liệu nói về độc tính của cây hoa sữa trên động vật thực nghiệm, chưa thấy trên người. Tuy nhiên nguy cơ nhiễm độc trên người vẫn có thể xảy ra. Sử dụng các chế phẩm từ hoa sữa cần được sử dụng đúng nồng độ và liều lượng để mang lại lợi ích cho sức khỏe, không nên lạm dụng quá tránh những hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
