Đo oxy theo nhịp mạch là một cách để đo lượng oxy mà máu của bạn đang vận chuyển. Bằng cách sử dụng một thiết bị nhỏ gọi là máy đo oxy theo nhịp mạch, có thể kiểm tra mức oxy trong máu của bạn mà không cần phải đâm kim vào mạch máu. Mức oxy trong máu được đo bằng máy đo oxy theo nhịp mạch được gọi là mức độ bão hòa oxy trong máu động mạch (viết tắt là O2sat hoặc SaO2). Đây là tỷ lệ phần trăm của lượng oxy mà máu của bạn mang theo so với lượng oxy tối đa mà nó có thể mang theo. Thông thường, hơn 89% hồng cầu của bạn phải mang oxy.
Tại sao việc kiểm tra nồng độ oxy trong máu lại quan trọng ?
Nếu bạn bị bệnh phổi, lượng oxy trong máu của bạn có thể thấp hơn bình thường. Điều quan trọng cần biết là khi mức oxy của bạn thấp, các tế bào trong cơ thể bạn có thể gặp khó khăn để hoạt động bình thường. Oxy là khí làm cho cơ thể bạn hoạt động. Nếu bạn thiếu Oxy, cơ thể của bạn sẽ không hoạt động trơn tru. Mức oxy trong máu rất thấp cũng làm mệt tim và não của bạn. Hầu hết mọi người cần mức độ bão hòa oxy ít nhất 89% để giữ cho các tế bào của họ khỏe mạnh. Mức độ oxy thấp hơn mức này trong một thời gian ngắn có thể không gây ra thiệt hại.
Tuy nhiên, các tế bào của bạn có thể bị nguy hiểm hoặc bị tổn thương nếu lượng oxy thấp xảy ra nhiều lần. Nếu nồng độ oxy trong không khí trong phòng thấp, bạn có thể được yêu cầu sử dụng oxy bổ sung. Máy đo oxy theo nhịp mạch có thể được sử dụng để xem bạn cần bao nhiêu oxy và khi nào bạn cần. Ví dụ, một số người cần nhiều oxy khi ngủ hơn khi thức. Một số cần nhiều oxy hơn khi hoạt động hơn là khi nghỉ ngơi. (Xem Loạt Thông tin Bệnh nhân ATS về “Liệu pháp Oxy” và “Liệu pháp Oxy cho Trẻ em”).
Máy đo oxy theo nhịp mạch hoạt động như thế nào?
Máy đo oxy theo nhịp mạch có thể là một thiết bị nhỏ có kẹp ngón tay / ngón chân hoặc là một thiết bị cầm tay nhỏ có đầu dò có thể gắn vào ngón tay, ngón chân hoặc dái tai. Các thiết bị nhỏ ít tốn kém hơn, thiết thực hơn để sử dụng trong gia đình.
Các chùm ánh sáng từ thiết bị truyền qua máu ở ngón tay (dái tai hoặc ngón chân) để đo lượng oxy của bạn. Bạn sẽ không cảm thấy điều này xảy ra. Các chùm ánh sáng được "đọc" để tính toán phần trăm máu của bạn đang vận chuyển oxy. Nó cũng cung cấp kết quả đo nhịp tim (mạch) của bạn. Để đảm bảo rằng máy đo oxi tốt, hãy đếm mạch của bạn trong một phút và so sánh số bạn nhận được với số mạch của máy đo oxy. Nếu chúng giống nhau, bạn đang nhận được một tín hiệu tốt.
Tôi có nên mua máy đo oxy theo nhịp mạch không?
Hầu hết mọi người thường không cần máy đo oxy theo nhịp mạch, mặc dù trong đại dịch COVID-19, nhiều người đang sử dụng chúng để kiểm tra nồng độ oxy của họ. Một số người được kê máy đo oxy theo nhịp mạch nếu họ có hoặc có thể có thời gian thiếu oxy; ví dụ, khi bạn đang tập thể dục hoặc nếu bạn đi du lịch ở độ cao lớn. Có một máy đo oxy theo nhịp mạch trong những trường hợp này sẽ cho phép bạn theo dõi mức oxy trong máu và biết khi nào bạn cần tăng lưu lượng oxy bổ sung.
Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn xem số bão hòa oxy mà họ muốn bạn duy trì. Máy đo oxy theo nhịp mạch có thể mua trên mạng hoặc theo toa từ nhà thuốc hoặc công ty cung cấp thiết bị y tế địa phương của bạn. Trong một số trường hợp, công ty bảo hiểm sẽ chi trả chi phí cho máy đo oxy theo nhịp mạch.
Sự khác biệt giữa số liệu oxy đo trong máy so với khí máu động mạch là gì?
Máy đo oxy theo nhịp mạch đo gián tiếp lượng oxy trong máu của bạn Khí máu động mạch (ABG) đo trực tiếp cả lượng oxy do máu chuyên chở và lượng khí thực tế (oxy và carbon dioxide) có trong máu của bạn. Để lấy ABG, máu được lấy trực tiếp từ động mạch của bạn (thường từ cổ tay) và có thể gây đau. Máy đo oxy theo nhịp mạch không gây đau đớn nhưng không chính xác như ABG. Ngoài ra, máy đo oxy theo nhịp mạch không đo mức độ carbon dioxide của bạn.
Độ chính xác của máy đo Oxy là bao nhiêu?
Mức oxy từ máy đo oxy theo nhịp mạch là chính xác. Hầu hết các máy đo oxy theo nhịp mạch đều cho kết quả đọc 2% trên hoặc 2% dưới mức bão hòa của bạn nếu thu được bằng khí máu động mạch.
Ví dụ, nếu độ bão hòa oxy của bạn đọc 92% trên máy đo oxy theo nhịp mạch, nó có thể thực sự ở mức khoảng từ 90 đến 94%. Để có được kết quả tốt, bạn cần để một khoảng thời gian (vài giây) để máy đo oxy theo nhịp mạch có thể nắm bắt được các nhịp đập của bạn một cách đầy đủ. Có nhiều yếu tố có thể làm giảm độ chính xác của kết quả đo oxy theo nhịp mạch, bao gồm :
■ Tay bạn lạnh
■ Bạn không giữ yên
■ Bạn đang sơn móng tay (đặc biệt là màu đen, xanh lam hoặc xanh lá cây)
■ Bạn đang đeo móng tay giả
■ Độ bão hòa oxy của bạn rất thấp (dưới 80%)
■ Da của bạn dày hơn bình thường
■ Sắc tố da cũng có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của theo nhịp mạch
Phép đo oxi. Các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng ở những người có sắc tố da sẫm màu hơn, phép đo oxy theo nhịp mạch có thể bỏ sót tình trạng bão hòa oxy dưới mức bình thường. Nếu bạn có màu da sẫm hơn, hãy hỏi nhà cung cấp về độ chính xác của các kết quả đo oxy của bạn. Nếu bạn hút thuốc, số đo trên máy đo oxy có thể cao hơn độ bão hòa oxy thực tế của bạn. Điều này là do hút thuốc làm tăng nồng độ carbon monoxide trong máu của bạn. Máy đo oxy không thể phân biệt giữa khí carbon monoxide với oxy.
Luôn thảo luận về kết quả đo oxy của bạn với các nhà cung cấp để kiểm tra xem chúng có hợp lý không và phải làm gì với thông tin này trước khi đưa ra bất kỳ quyết định y tế nào.
Tôi nên sử dụng thiết bị đo oxy theo nhịp mạch khi nào ?
Nếu bạn đã được nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho sử dụng một máy đo oxy theo nhịp mạch, hãy hỏi khi nào họ muốn bạn sử dụng máy đo oxy để theo dõi mức oxy trong máu của bạn và khi nào bạn nên thay đổi lưu lượng của oxy bổ sung và bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ở mức nào.
Những thời điểm kết quả đo oxy có thể phát huy tác dụng:
■ Khi bạn lần đầu tiên được chỉ định thở oxy. Điều này giúp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn biết liệu mức độ bão hòa oxy của bạn có thay đổi hay không khi thực hiện các hoạt động tại nhà và ở mức độ nào.
■ Trong hoặc ngay sau khi tập thể dục. Cơ thể của bạn, giống như ô tô của bạn, cần nhiều oxy hơn khi bạn đang di chuyển. Độ bão hòa oxy của bạn có thể được kiểm tra trong quá trình vận động để xem liệu bạn có bị thiếu oxy hay không dù khi nghỉ ngơi bạn không bị thiếu oxy. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ quyết định với bạn về việc bạn phải làm gì nếu gặp vấn đề về oxy khi tập thể dục.
■ Nếu bạn đang bay hoặc đi du lịch đến một địa điểm có độ cao lớn, vì bạn cần tăng oxy bổ sung trong thời gian này.
Làm cách nào tôi có thể đọc chính xác trên máy đo oxy theo nhịp mạch của mình ?
Máy đo oxy theo nhịp mạch đo độ bão hòa oxy của bạn, hoặc tỷ lệ phần trăm máu chuyên chở oxy. Để có kết quả tốt nhất từ máy đo oxy theo nhịp mạch, bạn cần đảm bảo có đủ máu chảy đến bàn tay và ngón tay đeo thiết bị.
Do đó, việc đọc tốt nhất đạt được khi bàn tay của bạn ấm, thoải mái và được giữ ở dưới tim của bạn. Nếu bạn đang làm theo hướng dẫn này và máy đo oxy trong mạch của bạn dường như cung cấp các kết quả không chính xác, đầu dò có thể có vấn đề. Bạn có thể mang máy đo oxy của mình đến văn phòng hoặc công ty thiết bị của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để kiểm tra độ chính xác của máy đo.
TLTK:
- American Thoracic Society www.thoracic.org/patients
- Hiệp hội phổi Hoa Kỳ https://www.lung.org/lung-health-diseases/
- Quỹ phổi Vương Quốc Anh https://www.blf.org.uk/support-for-you/breathing-tests
Tác giả: Bonnie Fahy RN, MN, Suzanne Lareau RN, MS. Marianna Sockrider, MD, DrPH
Phản biện: Fernando Holguin, MD, Mary C. Kapella, PhD, MS, RN, Sarah Lyon, MD, Stuart Sweet, MD
Người dịch: Trần Thanh Lộc - BS. Lê Thị Tuyết Lan
