Xét nghiệm nào chẩn đoán sốt xuất huyết

Xét nghiệm huyết thanh

Xét nghiệm nhanh

+Tìm kháng nguyên Dengue NS1

Phương pháp này có độ nhạy khoảng 92% và độ đặc hiệu tới 98%, tỷ lệ dương tính giả khoảng 2%.
Đây là phương pháp chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue được sử dụng rộng rãi nhất. Khi test cho kết quả dương tính tức là xuất hiện virus Dengue trong cơ thể.
Test kháng nguyên NS1 cho phép phát hiện bệnh sớm, ngay khi bệnh nhân mới sốt đầu ngày 1. Kháng nguyên Dengue NS1 xuất hiện trong cơ thể từ ngày 1 đến ngày 9. Việc phát hiện bệnh sớm cho phép có hướng điều trị phù hợp giúp ngăn ngừa được những biến chứng của sốt xuất huyết Dengue.
Test này cho kết quả nhanh, thường từ 5-15 phút

+ Tìm kháng thể IgM

Kháng thể kháng Dengue virus IgM test nhanh: tìm sự có mặt của kháng thể IgM kháng virus Dengue từ ngày thứ 3 của bệnh. Nếu kết quả dương tính là bệnh nhân đang mắc sốt xuất huyết Dengue ở giai đoạn nguy hiểm.

Xét nghiệm ELISA

Xét nghiệm ELISA

Giúp phát hiện kháng thể IgG,IgM kháng virus Dengue trong máu. Xét nghiệm này có độ nhạy khoảng 96% và độ đặc hiệu 95%. IgM thường xuất hiện từ ngày 3-4 và IgG xuất hiện từ ngày 14 sau nhiễm nguyên phát. Test cho kết quả nhanh 15-20 phút.

Nếu IgM dương tính, IgG âm tính: bệnh nhân bị sốt xuất huyết Dengue nguyên phát, bệnh đang trong giai đoạn cấp thể.
Nếu IgM âm tính, IgG dương tính: bệnh nhân đã từng mắc sốt xuất huyết Dengue hơn 14 ngày về trước.
Nếu IgM dương tính, IgG dương tính: bệnh nhân nhiễm sốt xuất huyết Dengue thứ phát, bệnh giải đoạn cấp thể.
Nếu IgM âm tính, IgG âm tính: bệnh nhân chưa từng mắc sốt xuất huyết Dengue trước đó, có thể đang không mắc sốt xuất huyết Dengue hoặc do chưa đủ ngày nên chưa xuất hiện kháng thể kháng Dengue.

Xét nghiệm PCR, phân lập virus

PCR: có độ nhạy 80-90% và độ đặc hiệu trên 95%. Giúp xác định và định danh type virus Dengue nhờ kỹ thuật khuyếch đại ARN của virus Dengue bằng các đoạn mồi thông qua giai đoạn tổng hợp ADN từ ARN.

Cho kết quả khoảng 12 giờ từ khi lấy mẫu bệnh phẩm. Có thể thực hiện ngay từ khi virus tấn công mà vẫn chưa có giảm tiểu cầu hay cô đặc máu; khi bệnh nhân bắt đầu sốt, chưa xuất hiện dấu hiệu lâm sàng rõ ràng của sốt xuất huyết, ngay cả khi các test nhanh vẫn còn âm tính.

Việc định type virus Dengue có ý nghĩa rất lớn trong tiên lượng bệnh cũng như dịch tễ. Tránh được 2 bệnh cảnh nặng nề là xuất huyết nặng và sốc xuất huyết Dengue khi cơ thể bệnh nhân tái nhiễm virus Dengue type khác do kháng thể kháng 1 type virus Dengue phản ứng với type virus khác làm tăng khả năng gắn và xâm nhập của virus vào bạch cầu đơn nhân làm cho bệnh cảnh sốt xuất huyết Dengue nặng nề hơn và cần được phát hiện sớm để có hướng điều trị phù hợp.

Phân lập virus bằng nuôi cấy: đây là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nhiễm virus Dengue . Có thể cấy bệnh phẩm vào muỗi hoặc các môi trường nuôi cấy có nguồn gốc từ muỗi hoặc động vật. Sau đó dùng kỹ thuật kháng thể huỳnh quang trực tiếp để phát hiện virus Dengue và miễn dịch huỳnh quang gián tiếp để phân type virus Dengue. Thời gian cho kết quả thường khoảng 5 ngày. Nói chung việc phân lập virus bằng nuôi cấy chỉ có ý nghĩa nghiên cứu dịch tễ là chủ yếu chứ không có ý nghĩa lâm sàng lắm.

Tổng phân tích tế bào máu ngoại vi

PLT

Tiểu cầu (PLT): thường bệnh nhân sẽ có giảm số lượng tiểu cầu vào ngày thứ 3 đến 7 của bệnh. Số lượng tiểu cầu thường dưới 100.000/mm3. Nguyên nhân gây nên tình trạng giảm tiểu cầu là do:

Virus Dengue ức chế tủy xương là nơi sản xuất tiểu cầu
Các kháng thể kháng virus Dengue được cơ thể tạo ra đã phá hủy một lượng lớn tiểu cầu.
Một phần tiểu cầu bị các tế bào thực bào phá hủy
Dịch trong lòng mạch giảm làm tăng kết dính của tiểu cầu với các tế bào nội mạch

Nếu số lượng tiểu cầu giảm nhiều dưới 50.000/mm3 thì nguy cơ bệnh nhân bị xuất huyết sẽ tăng lên: có thể chỉ là xuất huyết dưới da, xuất huyết niêm mạc, nặng hơn có thể xuất huyết tiêu hoá, xuất huyết não.

Xem xét truyền tiểu cầu cho bệnh nhân: nếu số lượng tiểu cầu <50.000/mm3 kèm xuất huyết nặng; cân nhắc khi số lượng tiểu cầu <5.000/mm3 không kèm xuất huyết.

Thường sau 7 ngày số lượng tiểu cầu sẽ dần hồi phục về như bình thường.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP