✴️ Vi khuẩn HP là gì và nguy hiểm như thế nào?
1. Thông tin chung vi khuẩn HP dạ dày
1.1. Tìm hiểu vi khuẩn HP là gì?
HP là viết tắt của Helicobacter Pylori, một loại xoắn khuẩn gram âm, sống trong lớp nhầy trên bề mặt niêm mạc dạ dày. Khả năng tiết ra enzyme Urease trung hòa acid giúp vi khuẩn HP tồn tại được trong dạ dày.
Vi khuẩn HP có thể sống và phát triển trong dạ dày người bệnh suốt nhiều thập kỷ. Chúng tấn công dạ dày và có thể gây viêm mạn tính, tuy nhiên ít bộc lộ các triệu chứng lâm sàng. Khoảng 10% đến 20% người nhiễm HP gặp biến chứng loét dạ dày – tá tràng. Loại vi khuẩn này cũng liên quan đến nguy cơ ung thư dạ dày (tỷ lệ 1 – 2%) và ung thư hạch MALT dạ dày (dưới 1%).
Vi khuẩn HP được xem là tác nhân chính gây viêm loét dạ dày – tá tràng, ung thư dạ dày
1.2. Đường lây truyền vi khuẩn HP là gì?
Lý do khiến nhiễm khuẩn HP phổ biến là vì vi khuẩn này có khả năng lây lan dễ dàng từ người mang vi khuẩn sang người lành. Thông thường HP lây qua 3 con đường chính sau đây:
– Đường lây truyền chủ yếu của vi khuẩn HP là đường miệng – miệng. Người lành có thể nhiễm HP khi tiếp xúc với nước bọt hoặc dịch tiết tiêu hóa của người bệnh do dùng chung bát đũa, bàn chải đánh răng; nhai mớm thức ăn cho trẻ;…
– Đường phân – miệng do vi khuẩn HP đào thải qua phân và lây sang nguồn nước cộng đồng, thực phẩm. Nguy cơ nhiễm khuẩn HP tăng cao ở những người có thói quen ăn đồ tái, đồ sống, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
– Vi khuẩn HP còn có thể lây truyền do dùng chung các thiết bị y tế trong nội soi tai mũi họng, nội soi dạ dày, dụng cụ đa khoa không đảm bảo tiệt trùng.
1.3. Trường hợp có nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP
Theo ước tính, có khoảng 50% dân số thế giới nhiễm vi khuẩn HP dạ dày. Mọi đối tượng đều có nguy cơ nhiễm bệnh, tuy nhiên tỷ lệ mắc còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Những người có nguy cơ nhiễm khuẩn HP cao nhất gồm:
– Có thành viên trong gia đình nhiễm vi khuẩn HP; hoặc chung sống, thường xuyên tiếp xúc với người nhiễm bệnh.
– Người có thói quen ăn đồ tái, đồ sống, không đảm bảo ăn chín uống sôi, vệ sinh sạch sẽ.
– Có thói quen ăn chung, uống chung, dùng chung bát đũa, bàn chải đánh răng với người khác.
– Sinh sống trong môi trường ô nhiễm, đặc biệt là nguồn nước nhiễm bẩn.
– Thăm khám nha khoa, thực hiện các dịch vụ nội soi tai mũi họng, nội soi dạ dày tại những cơ sở không uy tín, không đảm bảo tiệt trùng dụng cụ.
– Trẻ nhỏ cũng là nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm khuẩn HP cao do người lớn thường có thói quen hôn môi trẻ, nhai mớm thức ăn cho trẻ,…
Nhiều trường hợp nhiễm vi khuẩn HP không có biểu hiện bất thường rõ ràng về tiêu hóa
2. Tác hại của vi khuẩn HP là gì?
Vi khuẩn HP là “thủ phạm” đứng sau nhiều bệnh lý dạ dày và tá tràng như viêm dạ dày cấp tính hoặc mạn tính, viêm loét dạ dày – tá tràng, ung thư dạ dày. Cụ thể các biến chứng khi nhiễm khuẩn HP như sau:
– Trường hợp loét tá tràng: 90% – 95% tổng số ca bệnh nhiễm vi khuẩn HP.
– Trường hợp loét dạ dày: trên 70% tổng số ca bệnh nhiễm vi khuẩn HP.
– Trường hợp bị chứng khó tiêu không loét dạ dày: trên 50% tổng số ca bệnh nhiễm vi khuẩn HP.
– Vi khuẩn HP là một trong những tác nhân chính gây ung thư dạ dày. Khoảng 90% số ca bệnh liên quan đến vi khuẩn HP. Tuy nhiên, nguy cơ ung thư dạ dày còn chịu ảnh hưởng của nguồn gen, yếu tố môi trường, tương tác giữa vi khuẩn HP và người bệnh.
Tỷ lệ người nhiễm vi khuẩn HP tiến triển thành ung thư không quá cao (1 – 2%) nhưng đây là bệnh lý đặc biệt nguy hiểm, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó mỗi người cần chủ động phòng tránh lây nhiễm vi khuẩn HP và điều trị kịp thời theo phác đồ của bác sĩ Tiêu hóa.
3. Cách phát hiện tình trạng nhiễm vi khuẩn HP
Người nhiễm vi khuẩn HP thường không có triệu chứng cảnh báo rõ ràng. Một số biểu hiện có thể gặp là đầy bụng, khó tiêu, đau vùng thượng vị, rối loạn phân,… Ngay khi có các triệu chứng bất thường, người bệnh cần đến bệnh viện kiểm tra ngay để được chẩn đoán chính xác.
Hiện nay, để phát hiện tình trạng nhiễm vi khuẩn HP, các phương pháp được áp dụng gồm:
– Phương pháp không xâm lấn: Người bệnh thực hiện các xét nghiệm như test hơi thở, xét nghiệm phân tìm vi khuẩn HP hoặc xét nghiệm máu tìm kháng thể HP.
– Phương pháp xâm lấn: Người bệnh thực hiện nội soi dạ dày – tá tràng để đánh giá tình trạng viêm, các tổn thương ung thư và tiền ung thư tại đây. Trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ sinh thiết để làm test urease nhanh chẩn đoán vi khuẩn HP. Bên cạnh đó, mẫu mô cũng có thể được nuôi cấy để kiểm tra khả năng kháng lại kháng sinh, từ đó có phương pháp điều trị hiệu quả.
Nội soi dạ dày là một trong những phương pháp được áp dụng phổ biến trong chẩn đoán vi khuẩn HP
4. Phương pháp điều trị khi nhiễm vi khuẩn HP
Để loại bỏ vi khuẩn HP, phương pháp thường sử dụng là kết hợp thuốc kháng sinh và thuốc giảm tiết acid dạ dày. Người bệnh có thể gặp một số phản ứng phụ khi dùng thuốc như: rối loạn vị giác (vị kim loại), tiêu chảy, lưỡi đen, phân đen, phản ứng cai rượu (hay hiệu ứng antabuse).
Việc điều trị diệt vi khuẩn HP được chỉ định với những người bị viêm loét dạ dày – tá tràng, xuất huyết giảm tiểu cầu, thiếu máu do thiếu sắt, ung thư dạ dày đã được điều trị.
Bên cạnh đó, các trường hợp nhiễm HP cần điều trị dự phòng ung thư dạ dày gồm: có polyp dạ dày viêm teo niêm mạc dạ dày sử dụng thuốc chống viêm không steroid trong thời gian dài, gia đình có người mắc ung thư dạ dày, hoặc những người có mong muốn diệt trừ vi khuẩn HP.
Như vậy, bạn đọc đã nắm được định nghĩa vi khuẩn HP là gì và các biến chứng nguy hiểm của loại vi khuẩn này. Bên cạnh chủ động phòng tránh, mỗi người cần thăm khám tiêu hóa định kỳ để phát hiện sớm và kiểm soát hiệu quả các bệnh lý dạ dày nói chung, nhiễm vi khuẩn HP nói riêng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
