Tổng quan
Siêu âm Doppler sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh về cách dòng máu lưu thông qua tĩnh mạch và động mạch. Mục tiêu thường là để kiểm tra lượng máu qua các chi như: tay và chân.
Trong quá trình siêu âm Doppler, một thiết bị cầm tay phát ra sóng âm thanh dội lại các vật thể chuyển động, chẳng hạn như tế bào máu. Các sóng âm thanh phản xạ tạo ra hình ảnh về dòng máu chảy.
Có một số loại siêu âm Doppler:
- Doppler màu giúp ta hình dung chuyển động, tốc độ và hướng của dòng máu trong hộp màu.
- Doppler xung là một dạng Doppler màu mới hơn, cung cấp nhiều thông tin hơn, nhưng nó không thể hiển thị máu đang chảy theo hướng nào.
- Siêu âm duplex lấy hình ảnh chuẩn của mạch máu và vẽ biểu đồ dữ liệu.
- Doppler quang phổ hiển thị lưu lượng máu dưới dạng dữ liệu dạng đồ thị và nó có thể cho biết liệu dòng máu có bị tắc nghẽn hay không.
- Doppler sóng liên tục - gửi một luồng sóng âm liên tục, cho phép siêu âm đo lường chính xác hơn các dòng máu di chuyển ở tốc độ cao.
Mục đích của việc sử dụng siêu âm Doppler?
Các bác sĩ dùng siêu âm Doppler để tìm hiểu về lưu lượng máu trong cơ thể, đặc biệt là đánh giá xem có bất kỳ tắc nghẽn hoặc bất thường nào khác hay không. Từ kết quả có thể giúp bác sĩ chẩn đoán các bệnh lý khác nhau, bao gồm một số bệnh tim mạch. Ví dụ, bác sĩ sử dụng siêu âm Doppler để kiểm tra:
- Các tổn thương của mạch máu.
- Bất thường trong cấu trúc của tim.
- Tắc nghẽn, chẳng hạn như huyết khối tĩnh mạch sâu.
- Tình trạng hẹp hoặc cứng mạch máu, có thể làm gián đoạn dòng máu đến cẳng chân và bàn chân.
- Viêm tắc tĩnh mạch nông, liên quan đến tình trạng viêm ở các tĩnh mạch chi dưới.
- Khối u mạch máu ở chân.
- Viêm thuyên tắc mạch máu, một căn bệnh hiếm gặp khiến các mạch máu ở bàn tay và bàn chân sưng lên.
- Bất thường trong chức năng tim, thường đánh giá cùng với điện tâm đồ.
- Bất thường trong lưu lượng máu sau phẫu thuật.
- Bất thường trong lưu lượng máu khi mang thai hoặc trong thai nhi.
Tại sao chúng ta cần siêu âm doppler?
Bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm Doppler nếu bệnh nhân có dấu hiệu giảm lưu lượng máu đến cánh tay, cổ hoặc chi dưới. Ví dụ, những điều sau đây có thể làm giảm lưu lượng máu:
- Huyết khối trong tĩnh mạch.
- Tắc nghẽn hoặc hẹp động mạch.
- Chấn thương mạch máu.
Thông thường, các bác sĩ khuyến nghị siêu âm Doppler nếu bệnh nhân có dấu hiệu hoặc triệu chứng của một số bệnh lý, chẳng hạn như bệnh động mạch ngoại biên. Điều này xảy ra khi chất béo tích tụ trong động mạch, gây hạn chế lưu lượng máu.
Bệnh động mạch ngoại biên có thể gây ra:
- Lạnh ở bàn chân hoặc phần dưới của chân.
- Yếu hoặc tê ở chân.
- Chuột rút đau đớn ở bắp chân hoặc hông khi đi bộ hoặc leo cầu thang.
- Thay đổi màu sắc của da.
- Da chân có màu sáng (do kém hấp thu dưỡng chất).
Trong các trường hợp khác, bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm Doppler nếu bạn có các triệu chứng của bệnh tim, chẳng hạn như:
- Mệt mỏi.
- Hụt hơi.
- Sưng ở bàn chân, cẳng chân hoặc bụng.
Nhìn chung, bác sĩ có xu hướng yêu cầu kỹ thuật siêu âm này khi bệnh nhân:
- Có nghi ngờ bị tổn thương mạch máu.
- Hiện đang được điều trị các bệnh lý về mạch máu.
- Bị đột quỵ gần đây, trong trường hợp đó họ sẽ kiểm tra lưu lượng máu trong não và quy trình này được gọi là Doppler xuyên sọ.
Ngoài ra, nếu thai nhi nhỏ hơn so với tiêu chuẩn bình thường, siêu âm Doppler có thể phát hiện một số bất thường về dòng máu.
Kết quả
Kết quả siêu âm Doppler giúp bác sĩ đánh giá tình trạng của tĩnh mạch và động mạch. Kết quả bình thường chỉ ra rằng không có vấn đề gì như tắc nghẽn hoặc hẹp mạch máu. Một số bất thường có thể gặp:
- Huyết khối.
- Tắc nghẽn trong tĩnh mạch hoặc động mạch, có thể là do sự tích tụ của cholesterol.
- Hẹp mạch máu.
- Tình trạng co thắt mạch vành, liên quan đến động mạch ở tim bị thắt lại, có thể do căng thẳng.
Một số yếu tố có thể làm sai lệch kết quả siêu âm Doppler, chẳng hạn như:
- Béo phì;
- Nhịp tim không đều;
- Bệnh tim mạch;
- Hút thuốc trước khi siêu âm.
Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ không thảo luận về kết quả với bệnh nhân. Các bất thường sẽ được ghi nhận lại, sau khi kết hợp với các xét nghiệm cần thiết khác, bác sĩ lâm sàng sẽ trực tiếp trao đổi những bất thường này với bệnh nhân.
Tổng kết
Siêu âm Doppler giúp kiểm tra các vấn đề về lưu lượng máu. Đây là một phương pháp không xâm lấn, thường không cần phải chuẩn bị nhiều.
Bệnh nhân/khách hàng có thể được siêu âm Doppler tại Phòng khám đa khoa hoặc Khoa chẩn đoán hình ảnh của các Bệnh viện. Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ là người thực hiện các kỹ thuật này, và sau đó các kết quả sẽ được gửi về cho các bác sĩ lâm sàng để họ trao đổi với bệnh nhân/khách hàng.
Xem thêm: Siêu âm - Sự khác biệt giữa siêu âm 3D và 4D?
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
