SpO2 và SaO2 là gì và khác nhau ra sao ?

1.Chỉ số SaO2 là gì? Chỉ số SpO2 là gì?

Chỉ số SaO2 là một chỉ số quan trọng để đánh giá tình trạng suy hô hấp bên cạnh một số thông số khí máu và cân bằng acid – base khác như PaO2, PaCO2, AaDO2... Thông thường để xác định được các thông số khí máu và cân bằng acid - base, người ta lấy máu động mạch để xét nghiệm (lấy máu động mạch quay, động mạch trụ, động mạch cánh tay, động mạch đùi) bằng dụng cụ chuyên biệt để mẫu máu lấy tránh tiếp xúc với không khí và cho kết quả chính xác.

Khi xét nghiệm các thông số khí máu và cân bằng acid-base có 3 thông số pH, PaO2, PaCO2 được đo tự động bằng các điện cực chọn lọc (có cấu tạo và hoạt động theo các nguyên lý riêng), còn các thông số khác thì được tính toán tự động nhờ bộ phận xử lý vi tính của máy. Khi đo máy cần phải được chuẩn hóa và đo ngay sau khi lấy máu.

Chỉ số SpO2 là gì? SpO2 là viết tắt của Saturation of peripheral oxygen, có nghĩa là độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi. Đó là 1 trong 5 dấu hiệu sinh tồn (dấu hiệu sống) bao gồm: mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở và độ bão hòa của ô xy trong máu ngoại vi.

2.Phương pháp đo

SpO2 và SaO2 đều là độ bão hòa Oxy trong máu động mạch nhưng lại có phương pháp đo khác nhau:

+SpO2 được đo bằng Oxy kế theo mạch đập (pulse oximeter) - một phương pháp gián tiếp, không xâm lấn. Máy hoạt động bằng cách phát ra và tự hấp thu một làn sóng ánh sáng ở hai bước sóng 660nm and 940nm đi qua các giường mao mạch trong đầu ngón tay, đầu ngón chân hoặc dái tai. Sự hấp thu ánh sáng ở 2 bước sóng này tùy thuộc tình trạng gắn hay nhả O2 của Hb (Hb gắn O2 hấp thu ánh sáng bước sóng 940nm, cho ánh sáng 660nm xuyên qua và ngược lại).

+SaO2 được lấy bằng cách đo khí máu động mạch (arterial blood gas)

3. Ý nghĩa

- SpO2 là viết tắt của cụm từ Saturation of peripheral oxygen - độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi. Hiểu một cách đầy đủ, SpO2 là tỷ lệ hemoglobin oxy hóa so với tổng lượng hemoglobin trong máu :

SpO2 = HbO2 / (HbO2 + HbDeoxygenated)

Thang đo chỉ số SpO2 tiêu chuẩn hiện nay:

+SpO2 từ 97 - 100%: chỉ số oxy trong máu tốt

+SpO2 từ 94 – 96%: chỉ số trung bình, có thể cần thở thêm O2

+ SpO2 từ 90 – 93%: O2 trong máu thấp, cần xử trí cấp cứu.

- Giá trị của SaO2 và PaO2 trong đánh giá sự giảm O2: Oxy hòa tan sẽ quy định oxy gắn Hb, hay nói cách khác PaO2 (áp suất riêng phần của Oxy trong máu động mạch) quy định SaO2. Vậy SpO2 chính là SaO2. Tuy nhiên, trong khi SaO2 phản ánh chính xác độ bão hòa oxy trong máu thì SpO2 cho kết quả không chính xác. Đó là các trường hợp bệnh nhân bị hạ áp hay tưới máu ngoại vi kém (mất nước, mất máu nặng, sốc nhiễm trùng, sốc tim…); bệnh nhân bị thiếu máu nặng; đặc biệt nhất là khi trong máu xuất hiện các Hb bất thường (metHb, COHb, HbS, HbC…). Do pulse oximeter không phát hiện được những hồng cầu bất thường nên lúc này SpO2 có thể vẫn bình thường, khiến chúng ta nhầm tưởng giá trị của SaO2, kì thực đó chỉ là sự tăng giả tạo của SaO2, SpO2 không còn phản ánh đúng giá trị SaO2 nữa.

Tóm lại, SaO2 là một trong những chỉ số rất quan trọng trong việc chẩn đoán và đánh giá tình trạng suy hô hấp bên cạnh các chỉ số khác như PaO2, PaCO2, AaDO2.... Ngoài ra, SaO2 cũng là một chỉ số có thể phản ánh chính xác độ bão hòa oxy trong máu ngay cả trong trường hợp bệnh nhân mắc các bệnh lý liên quan đến hemoglobin máu do chúng có thể phát hiện những tế bào hồng cầu bất thường trong máu.