Có rất nhiều câu chuyện lí giải nguồn gốc của loại trà này, dưới đây là một ví dụ.
Thiết Quan Âm là tên một danh trà của huyện An khê, tỉnh Phúc kiến. Được biết đến từ thời nhà Thanh với câu chuyện về một người trồng trà sùng Phật tên Ngụy Ẩm mỗi ngày đều dâng lên Phật Bà ba chén trà liên tục suốt 10 năm trời. Một đêm ông nằm mơ thấy Quan Thế Âm dẫn lên một khe núi chỉ cho một cây trà.
Sáng hôm sau, ông theo sự ứng mộng lên núi tìm được cây trà giống hệt trong mộng. Ngụy Ẩm bứng cả cây về trồng trong vườn nhà. Vài năm sau cây tươi tốt ông thu hái và chế ra một thứ trà ngon tuyệt vời. Lá trà sinh ra có mùi thơm nức mũi, xa gần đều ngửi thấy. Khi đóng bánh cứng nặng và có màu đen như sắt. Sợi trà cong xoắn, cho nước hãm màu xanh lục. Hương vị thơm ngon hơn hẳn các thứ trà khác ở địa phương. Ông đặt tên là trà Thiết Quan Âm và từ đó trở thành một danh trà nổi tiếng trên thế giới.
Cây trà bẩm sinh vốn yếu mềm nên phải chăm sóc kỹ. Cuối tháng ba hàng năm cây trà đâm chồi, đầu tháng năm bắt đầu thu hái. Cây trà ra búp quanh năm, nhưng sản lượng mùa xuân là nhiều nhất. Hương trà mùa thu là thơm đượm nhất.
Trà sau khi làm khô cần dùng tấm vải trắng bao bọc lá trà, vừa xe nhẹ vừa thu gọn bao trà. Trải qua 25 lần xe nhẹ, hong khô xong lại hong khô bằng nhiệt độ thấp, cafein trong lá trà sẽ thăng hoa, kết tụ thành lớp sương trắng trên bề mặt lá.
Loại trà này rất dễ pha, nên dùng nước đang sôi rót vào ấm, như vậy hương trà mới thoát ra hết. Trà khi pha sẽ tỏa ra mùi thơm như hoa lan, còn có cả mùi hạt dẻ nhè nhẹ. Đây chính là đặc điểm khác biệt lớn nhất giữa Trà Thiết Quan Âm và trà Ô Long.
Trà khi pha ra có màu nước vàng ánh kim rất trong. Khi thưởng thức trà nên uống từng ngụm nhỏ, đầu lưỡi chuyển nhẹ để các gai vị giác trên lưỡi tiếp xúc với nước trà. Sau đó nuốt từ từ, cảm nhận hương thơm và vị chát dịu của trà.
Trà Thiết Quan Âm có rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ mà khoa học và y học đã chứng minh. Nhưng vì trong trà Thiết Quan Âm có hơn 30 loại khoáng chất, trong đó có Kali, Flo, đặc biệt hàm lượng nguyên tố Selen cao nhất. Những khoáng chất này có thể thúc đẩy việc sản sinh kháng thể và miễn dịch. Tăng cường khả năng ngừa bệnh của cơ thể, có tác dụng trị bệnh mạch vành. Ngoài ra, mùi thơm của loại trà này rất có ích cho việc dưỡng sinh, chăm sóc sức khỏe khiến cho tâm trạng vui tươi sảng khoái.
Trà Thiết Quan Âm là những sợi trà có hình dạng hơi cong, chắc, nặng. Nên khi pha trà phải sử dụng nước có nhiệt độ cao, tầm 90-95 độ để phát huy hết được hương và vị của trà. Nếu dùng nước có nhiệt độ thấp sẽ làm cho trà không nở bung ra được, nước trà sẽ nhạt và trơ vị.
Một số lưu ý để pha trà ngon hơn: