Tác dụng của Collagen

Collagen là gì?

Khi nhắc đến collagen, hầu hết mọi người đều nghĩ nó có chứa trong da. Đúng là loại protein này đóng một vai trò quan trọng trong sự trẻ hóa da vì nó chiếm đến 75% cấu trúc nâng đỡ của da. Nhưng còn nhiều hơn thế nữa, nó còn được tìm thấy trong xương, gân và dây chằng của chúng ta. Nó cũng được tìm thấy trong nhiều bộ phận khác của cơ thể; bao gồm mạch máu, giác mạc và răng.

Collagen là protein (tức chất đạm) chủ yếu của mô liên kết và là loại protein có số lượng lớn nhất ở cơ thể người, chiếm đến 25% tổng lượng protein cơ thể. Collagen có cấu trúc phân tử dài và cứng rắn bao gồm 3 polypeptide (mỗi polypeptide được tạo nhành từ nhiều acid amin), các sợi polypeptide này xoắn vặn với nhau tạo thành cấu trúc 3 vòng xoắn ốc như dây thừng. [1]

Cũng chính vì cấu trúc vững chắc như vậy collagen có vai trò quan trọng trong việc ổn định cấu trúc của các mô và cơ quan trong cơ thể. Ngoài ra, collage có khả năng căng giãn rất tốt và là thành phần chính của sụn, dây chằng, gân, răng và xương, chính nhờ khả năng đàn hồi rất tốt này collagen giúp làm căng da, làm da hồng hào, giảm các nếp nhăn và giữ sự tươi trẻ.

Các nghiên cứu về tác dụng của các thực phẩm chức năng bổ sung collagen

Nghiên cứu về khả năng hấp thu của các collagen thủy phân

Trong một nghiên cứu về khả năng hấp thu và phân bố của collagen, chuột đực được cho uống 10 mg collagen thủy phân đồng vị 14 carbon. Sau 12h thấy có 95% gelatin thủy phân được hấp thu, sau đó đo phóng xạ để phát hiện sự phân bố của collagen trong các mô khác nhau của cơ thể, cho thấy tại da nồng độ phóng xạ đạt đỉnh sau 12h và tiếp tục ở mức cao 96h và 14 ngày sau đó. [4]

Một nghiên cứu khác về thành phần của collagen peptide trong máu sau khi uống collagen thủy phân, 5 tình nguyện viên khỏe mạnh được sử dụng 9-23 g collagen thủy phân có nguồn gốc từ da lợn, chân gà và sụn sau khi ăn 12h. Kết quả cho thấy các peptide chứa hydroxyproline (một acid amin quan trọng của collagen) tăng cao trong máu và đạt nồng độ đỉnh sau 1-2h, sau đó giảm còn một nửa sau 4h. [5]

Nghiên cứu về hiệu quả của các collagen peptide trên lâm sàng

Hiệu quả trên khả năng giữ ẩm và tăng độ đàn hồi của da

Trong một nghiên cứu được tiến hành tại Nhật Bản, 33 phụ nữ Nhật tuổi từ 40-59 có da thường và da khô sử dụng 10g collagen thủy phân, liên tục trong 56 ngày, kết quả khi so sánh với nhóm sử dụng giả dược (chất không có tác dụng dược lý) cho thấy độ ẩm của da tăng lên 16% sau 4 tuần và 28% sau 8 tuần. [7]

Trong một nghiên cứu tác dụng của collagen peptide trên da, 69 phụ nữ tuổi từ 35-55 được chia ngẫu nhiên thành 3 nhóm sử dụng 2.5g, 5g collagen peptide hoặc 2.5g giả dược. Các chỉ số về độ đàn hồi, độ ẩm da và khả năng giữ ẩm của da được đánh giá trong 4 tháng gồm 3 tháng sử dụng collagen peptide hoặc giả dược và 1 tháng sau khi đã ngừng sử dụng. Kết quả cho thấy độ đàn hồi của da tăng lên đáng kể ở nhóm sử dụng collagen peptide ở cả 2 liều 2.5g và 5g sau 4 và 8 tuần sử dụng. [8]

Hiệu quả trên khả năng giảm nếp nhăn

Trong nghiên cứu được thực hiện tại Pháp, 106 phụ nữ da trắng, tuổi từ 40-65 có nhiều loại da khác nhau sử dụng 10g collagen thủy phân liên tục trong 84 ngày, kết quả cho thấy có sự tăng sinh collagen tăng liên tục tại hạ bì của da và có giảm sự đứt gãy collagen (nguyên nhân chính khiến da bị mỏng, yếu và dễ tạo nếp nhăn) khoảng 31.2% sau 12 tuần sử dụng. [5]

Liệu những nghiên cứu trên có nói lên tất cả sự thật ?

Thứ nhất, mặc dù nghiên cứu nghiên cứu về sinh khả dụng của các thực phẩm chức năng chứa collagen thủy phân cho thấy những tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, một điều cần lưu ý rằng môi trường acid dạ dày của chuột và người là hoàn toàn khác nhau do đó không thể đảm bảo được rằng sau khi các loại collagen thủy phân này bị acid dạ dày và enzym tiêu hóa thủy phân liệu có thể mang lại hiệu quả như trên hay không.

Thứ hai, để chứng minh hiệu quả và an toàn một loại thuốc cần phải trải qua 4 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên người. Pha I sẽ được tiến hành trên 15-30 tình nguyện viên khỏe mạnh, pha II được tiến hành trên khoảng 100 bệnh nhân, pha III được tiến hành trên 100-1000 bệnh nhân và sau khi thuốc được chấp nhận đưa vào sử dụng sẽ phải tiến hành thử nghiêm lâm sàng pha IV, theo dõi an toàn của thuốc trên quy mô hàng triệu bệnh nhân. Sau khi trải qua quy trình chặt chẽ và phức tạp như vậy thuốc mới được xác nhận về an toàn và hiệu quả trong điều trị bệnh.

Từ đó có thể thấy rằng, mặc dù những nghiên cứu về thực phẩm chức năng chứa collagen kể trên được tiến hành một cách nghiêm túc, nhưng quy mô nghiên cứu quá nhỏ chỉ được tiến hành từ 100 tình nguyện viên trở xuống, thậm chí có nghiên cứu chỉ được tiến hành trên 5 tình nguyện viên, sẽ không đủ bằng chứng khoa học để khẳng định hiệu quả của các sản phẩm này trên số lượng hàng nghìn hay hàng triệu người.

Cuối cùng, vì các loại thực phẩm chức năng chứa collagen thủy phân không phải là thuốc, không có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nên không cần phải tiến hành thử nghiệm lâm sàng để chứng minh hiệu quả, do đó sẽ có những hạn chế nhất định trong việc đảm bảo rằng các công bố khuyến cáo về sức khỏe và nội dung quảng cáo của các sản phẩm này phản ánh đúng hiệu quả thực sự của sản phẩm. Trên thực tế sản phẩm Pure Gold Collagen đã bị Cơ quan Thẩm định tiêu chuẩn quảng cáo của Anh buộc phải thay đổi nội dung quảng cáo vì “có thể gây hiểu lầm về tác dụng của sản phẩm trên da người dùng“. Điều quan trọng hơn, khi sử dụng những sản phẩm đã được quảng cáo là an toàn và có hiệu quả tốt này, người sử dụng sẽ có cảm giác yên tâm và có thể tin rằng chỉ một vài muỗng dung dịch này làn da của họ sẽ khỏe đẹp hơn mà quên rằng chính chế độ ăn uống và một lối sống lành mạnh, tích cực mới là yếu tố quan trọng giúp họ có làn da khỏe mạnh, tươi trẻ.

Do đó trước khi có những nghiên cứu lâm sàng và bằng chứng khoa học đủ sức để thuyết phục người dùng bỏ ra một số tiền lớn mua những sản phẩm này, một chế độ ăn uống cân bằng dưỡng chất, tập thể dục, lối sống lạc quan, tâm lý thoải mái sẽ là một lựa chọn thông minh và kinh tế hơn để có được làn da khỏe đẹp.

Tác dụng phụ khi dùng Collagen

Cho đến nay, có rất ít thông tin đáng tin cậy về sự an toàn và hiệu quả của các chất bổ sung collagen. Nhưng nếu bạn đang dùng chất bổ sung collagen, hãy biết rằng thực phẩm chức năng không cần phải được chứng minh là an toàn trước khi chúng được bán. Nếu bạn quan tâm đến việc bổ sung nó, hãy tham khảo các chuyên gia sức khỏe để chọn một chất bổ sung chất lượng cao từ những thương hiệu đáng tin cậy.

Các tác dụng phụ tiềm ẩn của chất bổ sung gelatin bao gồm: mùi vị khó chịu kéo dài, cảm giác nặng và ợ chua. Cần lưu ý rằng nguồn collagen cũng rất quan trọng. Ví dụ, nếu bị dị ứng với trứng hoặc cá, bạn có nguy cơ bị phản ứng nghiêm trọng với collagen có nguồn gốc từ những thực phẩm đó.

Tài liệu tham khảo :

1.Parvizi J, Kim GK. Chapter 53 – Collagen. High Yield Orthopaedics. Philadelphia: W.B. Saunders; 2010. p. 107-9.

Jarvis (2017), “What is the Difference Between Collagen, Collagen Peptides, Hydrolyzed Collagen and Gelatin? A Nutritionist Explains”, Further Food
M. Watanabe-Kamiyama, M. Shimizu, S. Kamiyama, Y. Taguchi, H. Sone, F. Morimatsu, H. Shirakawa, Y. Furukawa &M. Komai (2010), “Absorption and effectiveness of orally administered low molecular weight collagen hydrolysate in rats”, J Agric Food Chem, 58(2), 835-41.
S. Oesser, M. Adam, W. Babel &J. Seifert (1999), “Oral administration of (14)C labeled gelatin hydrolysate leads to an accumulation of radioactivity in cartilage of mice (C57/BL)”, J Nutr, 129(10), 1891-5.
K. Iwai, T. Hasegawa, Y. Taguchi, F. Morimatsu, K. Sato, Y. Nakamura, A. Higashi, Y. Kido, Y. Nakabo &K. Ohtsuki (2005), “Identification of food-derived collagen peptides in human blood after oral ingestion of gelatin hydrolysates”, J Agric Food Chem, 53(16), 6531-
Sara Sibilla, Martin Godfrey, Sarah Brewer, Anil Budh-Raja &Licia Genovese (2015), An Overview of the Beneficial Effects of Hydrolysed Collagen as a Nutraceutical on Skin Properties: Scientific Background and Clinical Studies,
J. Asserin, E. Lati, T. Shioya &J. Prawitt (2015), “The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials”, J Cosmet Dermatol, 14(4), 291-301.
E. Proksch, D. Segger, J. Degwert, M. Schunck, V. Zague &S. Oesser (2014), “Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study”, Skin Pharmacol Physiol, 27(1), 47-55.
Maryam Borumand &Sara Sibilla (2015), “Effects of a nutritional supplement containing collagen peptides on skin elasticity, hydration and wrinkles”, Journal of Medical Nutrition and Nutraceuticals, 4(1), 47-53.