Tai chuột là loại thực vật thân leo mọc hoang nhiều ở nước ra. Thảo dược này có vị hơi chua, tính mát, tác dụng lợi tiểu, thông sữa và giảm viêm nên được tận dụng để điều trị viêm đường tiết niệu, áp xe, viêm sưng tấy và ho có đờm.
Tai chuột là loại thực vật dây leo, sống phụ sinh thuộc họ Thiên lý – danh pháp: Asclepiadaceae
-
Tên gọi khác: Mộc tiền, Co muối tẩu, Cây hạt bí, Nhẩm nghin mía, Qua tử kim và Muối qua.
-
Tên khoa học: Dischidia acuminate Cost.
-
Tên dược: Herbal Dischidiae Acuminatae.
-
Họ: Thiên lý (danh pháp khoa học: Asclepiadaceae)
Mô tả dược liệu
1. Đặc điểm thực vật
Tai chuột là loài thực vật dây leo, sống phụ sinh, bám vào đá, vách núi hoặc các cành của cây khác. Thân cây bám trụ trên các cành và buông thõng xuống. Toàn cây đều có chứa nhựa mủ màu trắng đục.
Cây có lá mầm, trơn nhẵn, lá tròn và hơi thuôn ở hai đầu, hình dạng như tai chuột và hạt bí
Lá mầm, trên bóng, mọc đối xứng và hình dạng như tai chuột và hạt bí. Lá màu lục nhạt, rộng 8 – 10mm và dài 1 – 2cm. Hoa mọc ở nách lá, kích thước nhỏ và có màu trắng. Quả gồm có 2 quả đại thẳng, hạt được phủ lông mịn. Cây ra hoa vào tháng 4 – 6 hằng năm.
2. Bộ phận dùng
Toàn cây được dùng để làm thuốc.
3. Phân bố
Cây mọc nhiều ở các vùng núi ở nước ta.
4. Thu hái – sơ chế
Thu háo quanh năm, sau khi hái về đem thái nhỏ, sao vàng và dùng tươi. Hoặc có thể phơi khô và để dùng dần.
5. Bảo quản
Bảo quản ở nơi khô thoáng, tránh ẩm và ánh nắng trực tiếp.
6. Thành phần hóa học
Chưa có nghiên cứu.
Vị thuốc tai chuột
1. Tính vị
Vị hơi chua, tính mát.
2. Qui kinh
Chưa có nghiên cứu.
3. Tác dụng dược lý
– Theo Đông Y:
-
Được dùng để trị thối tai, bỏng, móng tay lên chín mé, đái vàng, khí hư, sưng tấy, bệnh lậu và được dùng để lợi sữa.
– Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
-
Các nghiên cứu về cây tai chuột vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó hiện tại chưa có công dụng nào của dược liệu này được chứng minh trên phương diện khoa học.
4. Cách dùng – liều lượng
Có thể dùng ngoài (nấu nước rửa hoặc giã đắp) và dùng để sắc uống. Trong trường hợp dùng uống, nên dùng từ 20 – 30g/ ngày.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc tai chuột
Dược liệu tai chuột được dùng để trị tiểu buốt, viêm tấy, áp xe, ho có đờm,…
1. Bài thuốc chữa phù thũng
-
Chuẩn bị: Thài lài tía, rễ cỏ xước, lá tai chuột và bông mã đề, dùng mỗi thứ một nắm.
-
Thực hiện: Đem các vị sao qua rồi sắc lấy uống. Dùng mỗi ngày một thang cho đến khi khỏi hẳn.
2. Bài thuốc trị phụ nữ bị bạch đới, chứng viêm tiết niệu, thận nhiệt, nước tiểu đỏ/ vàng, tiểu buốt và đục
-
Chuẩn bị: Rễ cỏ tranh, lá bạc thau mỗi thứ 30g, tai chuột 40g.
-
Thực hiện: Đem các vị sắc lấy nước uống.
3. Bài thuốc giảm ho và long đờm
-
Chuẩn bị: Lá táo chua 40g và tai chuột 30g.
-
Thực hiện: Nấu nước uống.
4. Bài thuốc chữa chín mé, áp xe và viêm tấy
-
Chuẩn bị: Một ít tai chuột tươi.
-
Thực hiện: Rửa sạch, giã nát và đắp lên nơi đau nhức.
5. Bài thuốc chữa thối tai
-
Chuẩn bị: Lá hà thủ ô trắng và lá tai chuột, mỗi thứ một ít.
-
Thực hiện: Giã nát hai nguyên liệu, sau đó vắt lấy nước và nhỏ vào tai.
Những lưu ý khi dùng dược liệu tai chuột
Khi dùng dược liệu tai chuột để chữa bệnh, bạn nên lưu ý những thông tin sau:
-
Một số bài thuốc của cây tai chuột chưa được chứng minh trên cơ sở khoa học. Vì vậy để tránh rủi ro khi áp dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
-
Phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ và người có các vấn đề sức khỏe đặc biệt không nên tùy tiện dùng dược liệu này.
-
Dược tính của tai chuột có thể gây ảnh hưởng đến một số loại thuốc điều trị.
Tai chuột là dược liệu có tính mát, tác dụng trị viêm đường tiết niệu, lợi sữa, giảm viêm tấy và áp xe. Tuy nhiên dược liệu có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng cách. Vì vậy bạn nên tham vấn y khoa trước khi thực hiện các bài thuốc từ dược liệu này.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
