Sốt phát ban là tình trạng nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi virus với biểu hiện đặc trưng là nốt phát ban đỏ trên da và sốt cao. Đây là bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng khi có các điều kiện thuận lợi, virus cũng rất dễ tấn công và gây bệnh ở người lớn.
Loại virus gây ra sốt phát ban có tên Human herpes 6 và 7. Virus này có xu hướng xâm nhập vào cơ thể người có hệ miễn dịch yếu vì không có khả năng đối kháng với tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, sốt phát ban ở người lớn kéo dài lâu ngày không khỏi cũng có thể do các dạng vi khuẩn lây nhiễm qua đường hô hấp gây nên rubella, sởi,...
Bệnh sốt phát ban ở người lớn thường ủ bệnh thường từ trước đó 1 - 2 tuần sau đó mới gây nên những triệu chứng đột ngột khiến những tuần sau đó bệnh kéo dài mãi không khỏi. Các triệu chứng điển hình thường gặp gồm:
- Sốt cao
Cơn sốt phát ban thường đến đột ngột và khiến cho nhiệt độ cơ thể lên trên 39 độ C. Ngoài ra, trước đó người bệnh cũng có thể gặp các hiện tượng: sổ mũi, ho, viêm kết mạc, đau đầu,...
- Da nổi ban đỏ
Trên da người bị sốt phát ban sẽ nổi các ban đỏ. Lúc đầu, ban màu hồng nhạt, dạng phẳng hoặc nổi cộm nhẹ. Càng về sau ban chuyển dần sang màu đỏ và càng nổi lên trên bề mặt da. Nốt ban nổi không có tính chu kỳ, thường nổi trên toàn thân. Nếu bị nhẹ, các nốt ban chỉ tồn tại khoảng vài tiếng đến 1 ngày, nhưng nếu nặng hơn thì chúng có thể tồn tại tới vài ngày.
- Sưng hạch
Hiện tượng hạch nổi và sưng ở quai hàm, cổ dễ xảy ra với sốt phát ban ở người lớn vì hệ miễn dịch phản ứng lại với tác nhân gây bệnh.
Ngoài những triệu chứng trên đây thì người mắc sốt phát ban cũng có thể bị tiêu chảy nhẹ, chán ăn, mệt mỏi, đau tai, viêm họng, ho,... Nếu sốt cao kéo dài thậm chí người bệnh còn bị ngất xỉu, co giật,...
Sốt phát ban và sốt xuất huyết có những triệu chứng tương đối giống nhau như đau đầu, nhức cơ, nổi ban,... nên nhiều người nhầm lẫn. Tuy nhiên đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau.
Để phân biệt chính xác hơn, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm máu. Với xét nghiệm này thì sốt xuất huyết sẽ cho kháng nguyên dương tính, tiểu cầu và bạch cầu giảm.
Hầu hết các trường hợp sốt phát ban ở người lớn mức độ nhẹ sẽ khỏi sau vài ngày và không gây ra biến chứng gì. Tuy nhiên, một số trường hợp nặng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
Hiện nay các biện pháp điều trị sốt phát ban ở người lớn chủ yếu là dùng thuốc nhằm mục đích trị liệu triệu chứng. Các loại thuốc thường được dùng gồm:
Thuốc hạ sốt (Paracetamol)
Đây là loại thuốc có tác dụng hạ sốt và giảm đau nhẹ.
Thuốc giảm ho, đau họng
Tình trạng nhiễm trùng có thể dẫn tới tình trạng ho kéo dài, cổ họng sưng viêm và đau rát. Nếu thấy cần thiết, bác sĩ sẽ cân nhắc về việc chỉ định dùng thuốc giúp làm dịu niêm mạc và loãng dịch đờm.
Thuốc chống viêm
Thường được sử dụng với các trường hợp bị đau nhức do sốt phát ban. Tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp.
Việc sử dụng thuốc chỉ nên thực hiện khi có sự đồng ý của bác sĩ và cần tuân thủ nghiêm túc về liều lượng cũng như thời gian điều trị.
Bên cạnh việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cũng cần thực hiện một số biện pháp chăm sóc tích cực tại nhà như:
Nghỉ ngơi trong thời gian bị sốt phát ban vừa giúp tránh lây nhiễm cho những người xung quanh vừa giúp cơ thể được ổn định đồng thời hạn chế được sự tiến triển của nhiễm trùng.
Bổ sung nước
Sốt cao thường khiến cơ thể mất nhiều nước từ đó dẫn tới mất cân bằng điện giải, cơ thể dễ bị đau nhức và mệt mỏi. Vì vậy, trong thời gian bị sốt phát ban, người bệnh cần bổ sung đủ 2 - 2,5 lít nước/ngày.
Tăng cường trái cây và rau xanh
Trái cây và rau xanh chứa nhiều vitamin và khoáng chất giúp cải thiện hệ miễn dịch từ đó ức chế virus gây bệnh sốt phát ban. Không những thế, thành phần các chất trong đó còn hỗ trợ cân bằng điện giải và giảm mệt mỏi cho cơ thể.
Vệ sinh cơ thể sạch sẽ
Rất nhiều người cho rằng cần kiêng nước, kiêng gió trong thời gian bị sốt phát ban nhưng đây là một quan điểm sai lầm, dễ tạo điều kiện cho bệnh trở nên trầm trọng hơn. Trong thời gian mắc phải bệnh lý này, người bệnh cần được vệ sinh cơ thể sạch sẽ một cách đều đặn bằng nước ấm để giảm cảm giác ớn lạnh do sốt gây ra.
Mặc quần áo rộng, thoáng
Do sốt cao nên thân nhiệt của người bị sốt phát ban thường khá cao. Lựa chọn quần áo rộng, có chất liệu thấm hút mồ hôi tốt được xem là việc nên làm để giúp giảm thân nhiệt, cơ thể được thông thoáng.
So với trẻ em, người lớn có hệ miễn dịch và sức đề kháng tốt hơn, khả năng tự chăm sóc và bảo vệ mình cũng cao hơn. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là chúng ta nên chủ quan với bệnh lý này bởi sốt cao kéo dài dù xuất phát từ nguyên nhân gì cũng không tốt cho cơ thể.
Có thể bạn quan tâm: U vàng phát ban là gì và mối liên quan như thế nào đến bệnh tiểu đường?
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh