Nội soi đại tràng cho trẻ em là một trong những biện pháp giúp chẩn đoán bệnh lý đường tiêu hóa dưới có độ chính xác cao. Tuy nhiên, nội soi đại tràng cho trẻ cũng có những chống chỉ định và các lưu ý trước và sau quá trình nội soi. Phụ huynh phải tuyệt đối tuân thủ để đảm bảo quá trình nội soi cho con được diễn ra an toàn.
1. Nội soi đại tràng cho trẻ em là gì?
Nội soi đại trực tràng là một kỹ thuật kiểm tra đường tiêu hóa dưới có độ chính xác cao
Nội soi đại tràng cho trẻ em hay người lớn là một kỹ thuật giúp chẩn đoán tình trạng tổn thương ở ống tiêu hóa dưới gồm: hậu môn, trực tràng, đại tràng Sigma, đại tràng trái, đại tràng ngang, đại tràng phải và manh tràng. Qua đó giúp phát hiện các tổn thương (nếu có), đánh giá và phát hiện sớm các bệnh lý ở đường tiêu hóa dưới. Từ đó có biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
2. Khi nào thì bác sĩ chỉ định nội soi đại tràng cho con?
Bác sĩ thường chỉ định nội soi đại tràng cho trẻ khi nghi ngờ con mắc bệnh lý nào đó ở đường tiêu hóa dưới như: viêm loét đại tràng, chảy máu ở đại tràng, Polyp, có dị vật ở vùng đại trực tràng, khối u đại tràng,…
Trẻ táo bón, tiêu chảy kéo dài không rõ nguyên nhân, thiếu máu không rõ nguyên nhân, đi ngoài phân có máu, nghi ngờ viêm loét, xung huyết đại tràng,… có thể nội soi đại trực tràng.
Đa số thường gặp ở những trẻ có biểu hiện sau:
– Đại tiện phân có máu
– Tiêu chảy kéo dài không rõ nguyên nhân
– Thiếu máu không rõ nguyên nhân
– Táo bón lâu ngày
– Trĩ
– Nghi ngờ viêm loét, polyp đại trực tràng
– Nghi ngờ tổn thương gây xuất huyết đường tiêu hóa dưới
– Tổn thương quanh hậu môn (lỗ rò, áp xe,…)
– Dị vật vùng đại trực tràng
Nội soi đại tràng sẽ giúp các bác sĩ thấy được rõ tổn thương niêm mạc trong lòng đại trực tràng mà các kỹ thuật khác như xét nghiệm, siêu âm, X-quang, CT scan,… vẫn còn nghi ngờ hoặc không phát hiện được.
3. Không nội soi đại tràng cho bé trong những trường hợp sau
– Trẻ đang sốt
– Tình trạng bệnh nặng: trẻ không chịu được gây mê và cuộc nội soi như bé đang bị suy hô hấp, tình trạng nhiễm trùng.
– Viêm phúc mạc
– Mới mổ đại tràng
– Viêm đại tràng nặng, giãn đại tràng bẩm sinh.
4. Quá trình nội soi đại tràng cho trẻ diễn ra như thế nào?
Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi mềm, đường kính nhỏ, được gắn đèn và máy quay phim (camera) rất nhỏ ở đầu ống, sau đó bác sĩ đưa qua lỗ hậu môn vào đường tiêu hóa dưới để quan sát hình ảnh bên trong lòng trực tràng và đại tràng (hay còn được gọi là ruột già), chụp lại những hình ảnh bất thường.
Trong quá trình nội soi đại tràng, bác sĩ nội soi có thể lấy những mẫu mô rất nhỏ (gọi là sinh thiết) để làm xét nghiệm chuyên sâu, tầm soát ung thư đường tiêu hóa. Một số trường hợp có thể điều trị cắt polyp, cầm máu hay lấy dị vật (nội soi gắp dị vật đường tiêu hóa) ngay trong quá trình nội soi. Vì vậy nội soi không chỉ giúp phát hiện bệnh mà còn xử trí được rất nhiều vấn đề (cắt polyp, sinh thiết, gắp dị vật, xử trí chảy máu đường tiêu hóa,…) ngay trong trong quá trình nội soi.
Trẻ sẽ được gây mê và ngủ suốt trong thời gian nội soi. Thời gian nội soi đại tràng ở trẻ chỉ diễn ra trong khoảng 30 phút. Tuy nhiên, trước đó, cần khoảng 2 đến 3 tiếng để làm sạch đại tràng trước khi nội soi. Sau khi nội soi con sẽ được nằm theo dõi tại bệnh viện, đến khi tình hình sức khỏe của bé ổn định, các bác sĩ sẽ khám lại cho con nếu không có vấn đề gì bé có thể xuất viện hoặc nếu cần thiết có thể cho con nhập viện để theo dõi thêm.
Thông thường, trẻ sau khi nội soi xong, sức khỏe ổn định sẽ được về luôn trong ngày.
5. Nội soi đại tràng cho trẻ em có nguy hiểm không?
Nội soi đại tràng là kỹ thuật khá phổ biến và tương đối an toàn. Tuy nhiên, thủ thuật nào cũng có một số nguy cơ biến chứng có thể xảy ra trong quá trình thực hiện (dù là rất hiếm gặp) và nội soi đại tràng cho trẻ cũng vậy. Một số biến chứng nguy hiểm (rất ít gặp) có thể xảy ra trong quá trình nội soi đại tràng cho trẻ như:
– Trẻ phản ứng dị ứng với thuốc mê, sốc, hít sặc, hoặc chảy máu chỗ sinh thiết, chỗ cắt polyp.
– Thủng đại tràng nếu kỹ thuật nội soi hoặc cắt polyp không đúng kỹ thuật.
– Chướng hơi do bơm hơi quá nhiều khi nội soi.
– Chảy máu sau thủ thuật.
6. Tuyệt đối tuân thủ những điều sau khi nội soi đại tràng cho con
6.1. Trước ngày nội soi 1 ngày
CHỈ: Ăn thức ăn lỏng như cháo loãng, súp, uống nhiều nước lọc.
KHÔNG: uống đồ uống có gas, có cồn, phẩm màu, nước ép trái cây có hạt, dùng thức ăn đặc, sữa hoặc sản phẩm từ sữa.
6.2. Vào ngày nội soi
CHỈ: Uống thuốc và bơm thuốc theo chỉ định của bác sĩ, đi vệ sinh để đảm bảo lòng ruột sạch phân (khi uống thuốc trẻ có thể đi tiêu phân lỏng, đi nhiều lần hơn đến khi ruột sạch phân, đây là hiện tượng bình thường).
KHÔNG: Uống sữa, ăn bất kỳ thức ăn nào 6 giờ trước khi nội soi.
7. Sau khi nội soi xong trẻ cần được chăm sóc như thế nào?
Trong vòng 24 giờ sau khi nội soi trẻ cần được theo dõi tác dụng phụ của thuốc mê có thể còn. Do đó bé cần được nghỉ ngơi, hạn chế các hoạt động mạnh, không được đi xe đạp, bơi lội, ngay sau quá trình nội soi.
Trẻ có thể có cảm giác mệt mỏi, đầy bụng, khó tiêu trong một vài ngày.
Nếu cảm thấy khỏe con có thể ăn thức ăn lỏng, uống nước lọc, sau đó mới ăn thức ăn đặc. Tránh đồ uống có gas.
Nếu trẻ có các biểu hiện bất thường sau quá trình nội soi như: sốt cao, mệt lử, buồn nôn và nôn, đau ngực, đau bụng nhiều ngày, da xanh xao,… Cần cho bé đi thăm khám ngay với bác sĩ xác định nguyên nhân và xử trí kịp thời.
Trẻ nên ăn thưc ăn lỏng, dễ nuốt sau khi nội soi dạ dày – đại tràng
8. Phụ huynh cần thông báo cho bác sĩ những điều sau
– Các bệnh lý mạn tính mà trẻ mắc phải như tim, phổi, gan, thận, đái tháo đường, máu khó đông,…
– Tình trạng dị ứng của con (nếu có)
– Các loại thuốc trẻ đang uống, đặc biệt là thuốc kháng đông
– Tuyệt đối tuân thủ theo những dặn dò của bác sĩ trước khi nội soi
– Trẻ đang có vấn đề về sức khỏe như: sốt, ho, khó thở, nôn ói, tiêu chảy hay táo bón để bác sĩ khám thật kỹ cho con và có chỉ định cần thiết, giúp đảm bảo an toàn nhất cho con khi làm thủ thuật nội soi.
Nội soi đại tràng cho trẻ em giúp chẩn đoán các bệnh tiêu hóa nhanh chóng và chính xác. Bố mẹ hãy để trẻ thực hiện nội soi tại cơ sở y tế uy tín để có kết quả chính xác nhất, đồng thời đảm bảo an toàn cho trẻ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
