Một vài loại thuốc được kê đơn nhiều nhất ở Mỹ để điều trị những bệnh phổ biến đó là tiểu đường, đau nửa đầu, tăng huyết áp, trầm cảm và rối loạn lưỡng cực, được cho là nguyên nhân gây tăng cân.
Thuốc góp phần gây tăng cân
Thuốc có thể làm tăng cân theo nhiều cách:
- Thay đổi chuyến hóa. Một số thuốc làm thay đổi chuyển hóa của cơ thể, và calo bị đốt cháy chậm hơn
- Corticosteroid được biết là có thể làm tăng khẩu vị trong khi giảm khả năng hấp thu đường của cơ thể dẫn đến tăng lượng mỡ tích tụ ở phần bụng.
- Thuốc chẹn beta: có thẻ gây khó thở và mệt, khiến bệnh nhân khó khăn trong việc tập thể dục
- Thuốc chẹn kênh canxi: dùng trong bệnh cao huyết áp có thể khiến cơ thể bị tích nước
- Thuốc chống trầm cảm: thuốc dùng trong điều trị những vấn đề tâm lí và rối loạn tâm thần, như trầm cảm và rối loạn lưỡng cực, có liên quan mật thiết với tăng cân. Thường đó là những loại thuốc như Paxil (paroxetine), Zoloft (sertraline), Clozaril (clozapine), Seroquel (quetiapine), Zyprexa (olanzapine) và Risperdal (risperidone).
Kết quả là, từ năm 2004, FDA yêu cầu các cơ sở dược sản xuất thuốc chống loạn thần cần thêm lời cảnh báo trên nhãn các thuốc này. Những chi tiết cảnh báo như tăng nguy cơ tiểu đường và tăng glucose huyết có thể do sử dụng thuốc phải được đưa trên nhãn thuốc.
.png)
Tác dụng phụ của việc tăng do dùng thuốc
Mức độ tăng cân khá đa dạng tùy từng bệnh nhân và loại thuốc. Một số bệnh nhân có thể tăng một vài cân trong một năm, một số khác có thể tăng cân nhanh (tăng khoảng 45kg) chỉ trong một vài tháng. Do nhiều thuốc được dùng để điều trị các bệnh mạn tính, chúng thường được sử dụng trong một thời gian vài năm có thể góp phần gây tăng cân đáng kể.
Ngoài ảnh hưởng đến cảm xúc và cuộc sống xã hội của việc tăng cân, bệnh nhân cũng có những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tiểu đường, tăng huyết áp, viêm xương khớp, hội chứng chuyển hóa, tăng cholesterol-có thể có nguyên nhân là do tình trạng tăng cân hoặc tình trạng tăng cân làm cho những tình trang này diễn biến nặng hơn.
Có lẽ, hậu quả nghiêm trọng nhất của thuốc dẫn đến tăng cân là nhiều bệnh nhân dừng dùng thuốc hoặc tự quyết định chuyển sang liều thấp hơn. Hậu quả là những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể không được điều trị. Không tuân thủ đơn thuốc vì lý do thuốc khiến tăng cân được cho là những vấn đề đặc trưng ở những bệnh nhân dùng thuốc chống loạn thần và thuốc chống trầm cảm.
Một số bác sĩ nói trước với bệnh nhân về vấn đề tăng cân khi dùng thuốc và khuyên bệnh nhân nên điều chỉnh chế độ ăn và tăng tập luyện để tránh tăng cân
Thuốc thay thế
Tất cả bệnh nhân cho dù mắc phải tình trạng nào, cũng nên nói chuyện với bác sĩ trước khi dừng thuốc hoặc thay đổi liều.
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kê thuốc có tác dụng tương tự nhưng không gây tăng cân. Hoặc bác sĩ có thể chọn thuốc bổ sung để điều trị tăng cân.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
