Mặc dù cholesterol được cho là chất có hại trong suy nghĩ của nhiều người, tuy nhiên cholesterol rất cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ thể.
Màng tế bào của chúng ta bao gồm khoảng 30% cholesterol. Chất này đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng, duy trì và giữ cho màng hoạt động.
Cholesterol không thể hòa tan trong máu; Trong dòng lưu thông máu, lipoprotein mang các cholesterol đến các khu vực cần thiết của cơ thể.
Có hai loại lipoprotein: mật độ thấp (LDL) và mật độ cao (HDL).
Cholesterol LDL được coi là cholesterol “có hại” do gây ra sự hình thành các mảng bám dày cứng có thể làm tắc nghẽn và xơ cứng động mạch. Điều này dẫn đến tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Cholesterol HDL được coi là cholesterol “tốt” giúp vận chuyển cholesterol LDL đến gan – nơi chúng được chuyển hóa.
Cholesterol 'xấu' và não
Nghiên cứu trước đây về mối quan hệ giữa mức cholesterol và chức năng nhận thức (suy nghĩ) ở người lớn tuổi đã không được kết luận. Những sự liên quan ở đây dường như là một mối quan hệ phức tạp.
Một nghiên cứu được công bố tuần này trên tạp chí Circulation đã sử dụng một cách tiếp cận hơi khác để điều tra sự tương tác. Thay vì mức tổng thể của cholesterol LDL, nhóm nghiên cứu đã xem xét tác động của sự dao động cholesterol đối với hoạt động nhận thức.
Mức cholesterol không phải lúc nào cũng duy trì ở mức ổn định; chúng có thể tăng lên hay giảm xuống, phụ thuộc vào các yếu tố như tập thể dục, chế độ ăn uống, thuốc và sự suy giảm cân bằng nội môi do tuổi tác hoặc bệnh tật. Mức cholesterol của mỗi người dao động với mức độ khác nhau.
Một nhóm các nhà điều tra từ Trung tâm Y tế Đại học Leiden ở Leiden, Hà Lan, đã bắt đầu tìm hiểu xem liệu sự dao động cholesterol LDL có tác động đến não bộ hay không.
Nghiên cứu đã thu thập dữ liệu trên 4.428 người tham gia, tuổi từ 70-82, được lấy từ Nghiên cứu tiền cứu về Pravastatin ở người cao tuổi có nguy cơ (PROSPER). Các đối tượng này đến từ Scotland, Hà Lan và Ireland.
Những người tham gia PROSPER đều có nguy cơ phát triển bệnh mạch máu cao hoặc đã được chẩn đoán bệnh mạch máu.
Các nhà nghiên cứu, do Tiến sĩ Roelof Smit dẫn đầu, đã đánh giá sự biến đổi cholesterol LDL của mỗi người trước khi tiến hành các bài kiểm tra nhận thức.
Các bài kiểm tra nhận thức này liên quan đến một phép đo sự chú ý sử dụng các từ có màu sắc - một cá nhân được yêu cầu đọc từ có màu sắc được viết bằng màu khác, ví dụ như từ “đỏ” được viết bằng màu xanh lam. Họ cũng sử dụng đánh giá tốc độ xử lý thông tin và hai bài kiểm tra trí nhớ bằng lời nói đo lường khả năng nhớ lại và nhớ lại chậm sau 20 phút.
Sự dao động cholesterol làm chậm suy nghĩ
Sau khi kết quả được phân tích, nhóm nghiên cứu quan sát thấy rằng những người tham gia có mức biến động cholesterol cao nhất cần lâu hơn 2,7 giây để hoàn thành bài kiểm tra từ màu khi so sánh với những người có mức dao động thấp nhất.
Mối liên hệ này vẫn có ý nghĩa khi các yếu tố được tính đến, chẳng hạn như mức LDL cao tổng thể và việc sử dụng thuốc statin làm giảm cholesterol.
Mặc dù quy mô ảnh hưởng có vẻ nhỏ, nhưng như Tiến sĩ Smit nói, kết quả này sẽ là "đáng kể ở cấp độ dân số."
Những người có sự biến đổi cholesterol LDL cao nhất cũng cho thấy lưu lượng máu não thấp hơn và mức độ tăng chất trắng (WMH) cao hơn. Chất trắng là vùng hiển thị dưới dạng vệt sáng trên hình chụp cộng hưởng từ (MRI). Chúng có liên quan đến quá trình lão hóa bình thường và được coi là một dấu hiệu của sự suy giảm nhận thức.
Tác giả chính: Tiến sĩ Roelof Smit cho biết “Lần đầu tiên, những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng không chỉ mức cholesterol LDL trung bình có liên quan đến sức khỏe não bộ mà còn mức độ dao động giữa các lần đo”.
Mặc dù kết quả được tiến hành trên một nhóm nhỏ dân số châu Âu nhưng rất có thể kết quả này cũng tương tự đối với dân số ở các châu lục khác. Tuy nhiên, vì mẫu nghiên cứu sử dụng người lớn tuổi nên không thể ngoại suy các phát hiện cho dân số nói chung.
Nghiên cứu này là bước đầu tiên để hiểu mối quan hệ giữa cholesterol LDL, hiệu suất nhận thức và lão hóa. Như Tiến sĩ Smit nói: “Nghiên cứu này chỉ là bước đầu của những phát hiện thú vị. Cần có những nghiên cứu sâu hơn để kiểm tra xem liệu những phát hiện này có thể thực sự ảnh hưởng đến thực hành lâm sàng hay không ”.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Bệnh viện Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
