✴️ Đau lưng và các nguyên nhân thường gặp

I. Các nguyên nhân thường gặp:

Đau lưng là một triệu chứng thường gặp của các bệnh lý sau:

1. Thoái hóa cột sống thắt lưng:

Thường gặp sau 50 tuổi. Triệu chứng đau lưng xuất hiện khi người bệnh vận động, xoay trở vùng cột sống thắt lưng, đặc biệt thường khởi phát sau một vận động cột sống thắt lưng quá mức, kéo dài. Triệu chứng này thường giảm khi người bệnh nằm nghỉ ngơi.

2. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:

Thường gặp ở lứa tuổi 20-50. Triệu chứng đau lưng thường xuất hiện khi người bệnh ngồi lâu, đứng lâu hoặc cúi người về phía trước hoặc vận động mạnh, đột ngột sai tư thế như cúi lưng khiêng nặng, té đập mông. Đau lưng giảm khi người bệnh nằm nghỉ hay thay đổi tư thế. Đau lưng thường lan xuống vùng mông, đùi, cẳng bàn chân một hoặc hai bên.

Nghiên cứu cho thấy khoảng 2/3 trường hợp thoát vị đĩa đệm thì khối thoát vị có thể tự hấp thu một phần hay hoàn toàn sau 6 tháng; khoảng 10% trường hợp vẫn còn đau sau 6 tuần điều trị bảo tuần, khi đó cần xem xét đến chỉ định phẫu thuật giải áp.

Cần lưu ý những triệu chứng lâm sàng thường có giá trị trong việc điều trị. Các chẩn đoán hình ảnh học như chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng chỉ được chỉ định trong trường hợp cần thiết khi nghi ngờ chẩn đoán khác hay khi cần can thiệp phẫu thuật khi điều trị nội thất bại.

3. Hẹp ống sống:

Người bệnh có triệu chứng đau cách hồi thần kinh: cảm giác đau, nóng rát, kiến bò hay châm chích vùng lưng lan mông, đùi, cẳng chân, xuất hiện khi người bệnh đứng hay đi lại; giảm khi người bệnh cúi người ra phía trước. Chẩn đoán xác định bằng lâm sàng và chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng.

4. Loãng xương:

Thường gặp ở nữ giới sau mãn kinh hoặc người bệnh dùng corticoid kéo dài; bệnh thường diễn tiến âm thầm không triệu chứng, triệu chứng thường xuất hiện khi người bệnh có dấu hiệu gãy xương do loãng xương; ví dụ như đau lưng khi có gãy xẹp đốt sống thắt lưng, hay đau vùng khớp háng khi có gãy cổ xương đùi.

5. Bệnh lý khác:

Đa phần triệu chứng đau lưng thường thuyên giảm sau khi người bệnh nghỉ ngơi. Tuy nhiên, người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu cảnh báo sau: đau lưng nhiều khi mới ngủ dậy và giảm khi vận động, đau lưng kèm sốt, sụt cân, đau lưng về đêm, đau lưng kèm yếu liệt chân hoặc rối loạn tiêu tiểu. Khi có các dấu hiệu cảnh báo này thì người bệnh có khả năng đang bị các vấn đề cần nhập viện để điều trị như: viêm cột sống dính khớp, viêm thân sống đĩa đệm, lao cột sống, ung thư di căn cột sống, đa u tủy hay chèn ép tủy cấp.

II. Triệu chứng đau lưng khá đa dạng

Ngoài những cơn đau lưng, người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng dưới đây:

• Cảm thấy đau và cứng khớp ở phía dưới của lưng;
• Đau âm ỉ ở lưng;
• Các cơn đau có xu hướng thuyên giảm khi người bệnh 
• Cơn đau lưng bắt đầu từ vùng thắt lưng rồi lan xuống vùng hông, căng chân, bàn chân
• Đôi khi người bệnh cảm thấy tê ran và ngứa chân;
• Khó khăn trong quá trình di chuyển, người bệnh cảm thấy các cơn đau có xu hướng gia tăng khi đi bộ, chạy bộ hoặc làm các công việc nặng.

Với các cơn đau bình thường do mỏi cơ hoặc lao động quá sức, có thể tự khỏi sau 1 - 2 tuần điều trị. Nếu bạn thường xuyên gặp các cơn đau trên trong thời gian kéo dài hoặc kèm theo những triệu chứng dưới đây, bạn cần liên hệ ngay bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm:

• Đau lưng kèm với sốt và ớn lạnh, buồn nôn
• Người bệnh gặp các cơn đau nhiều hơn vào ban đêm hoặc đau lan xuống bụng dưới;
• Cơn đau có xu hướng trở nên nặng hơn, đặc biệt đối với người trên 50 tuổi hoặc nhỏ hơn 20 tuổi hoặc người đã từng bị ung thư;
• Người bệnh gặp phải triệu chứng tê và yếu liệt chân, mất cảm giác chi dưới
• Bí tiểu hay tiểu tiện không tự chủ.

III. Tóm lại:

Đau lưng là một triệu chứng thường gặp. Đa phần các nguyên nhân là bệnh lý lành tính như đau căng cơ, thoái hóa cột sống.

Tuy nhiên khi đau lưng đi kèm các tính chất mang tính cảnh báo như: thay đổi tổng trạng (sụt cân, mệt mỏi), sốt, vận động khó khăn, tê yếu hai chân hoặc thay đổi tính chất đau như đau tăng dần không giảm khi nghỉ ngơi, đau về đêm, cứng khớp buổi sáng trên một giờ… thì người bệnh cần đi khám ngay bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp để tránh chẩn đoán muộn gây khó khăn cho việc điều trị.

Việc thực hiện các phương pháp cận lâm sàng về hình ảnh học như chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng cần được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Tránh lạm dụng không cần thiết hay thậm chí gây thêm hoang mang cho người bệnh.

Cuối cùng, chế độ sinh hoạt, vận động, kiểm soát cân nặng, tính chất công việc… cũng quyết định rất nhiều vào việc kiểm soát hiệu quả triệu chứng đau lưng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp