1. Xuất huyết não là gì?
Xuất huyết não xảy ra khi máu thoát ra khỏi thành mạch vào nhu mô não. Xuất huyết não có thể xảy ra bên trong não, giữa não và màng bao phủ nó, giữa các lớp phủ của não hoặc giữa hộp sọ và vỏ não.
Máu thoát mạch, kích thích lên mô não gây phù não.Tình trạng máu tụ thành khối gây áp lực lên các mô, hậu quả là tế bào não chết.
Vị trí xuất huyết não có thể ở bên trong, giữa và màng bao bọc não, giữa các lớp màng não hoặc giữa hộp sọ và phần bao ngoài của não.
2. Nguyên nhân của xuất huyết não
Xuất huyết não thường do các nguyên nhân:
- Bệnh nhân có bệnh tăng huyết áp
- Rối loạn đông máu hoặc dùng thuốc chống đông, bệnh bạch cầu, tiêu sợi huyết…
- Nhồi máu não diện rộng
- U não
- Dị dạng mạch máu não, vỡ túi phồng động mạch, tĩnh mạch. Các mạch máu bị suy yếu có thể vỡ và chảy máu bất cứ lúc nào, dẫn đến xuất huyết não.
- Chấn thương sọ não
3. Triệu chứng của xuất huyết não
Các triệu chứng xảy ra đột ngột, dữ dội. Tam chứng bao gồm nôn, đau đầu dữ dội, rối loạn ý thức. Thường nặng trong những giờ đầu ở bệnh nhân xuất huyết não. Sau 12 giờ đầu, bệnh tiến triển nhanh và nặng hơn.
Đôi khi có dấu hiệu màng não. Ở giai đoạn toàn phát, bệnh nhân có dấu hiệu sốt, bạch cầu ngoại vi tăng cao. Đây là điểm khác biệt so với nhồi máu não.
Ngoài ra, xuất huyết não còn có biểu hiện:
- Chóng mặt, mất thăng bằng và phối hợp vận động
- Nhạy cảm với ánh sáng, có vấn đề về tầm nhìn ở một hoặc cả hai mắt
- Cổ cứng
- Liệt hoặc bất tỉnh trong trường hợp nặng
- Yếu một cánh tay hoặc chân
- Mất tỉnh táo, hôn mê
- Khó nói hoặc khó hiểu được lời nói
- Khó nuốt, có vị lạ trong miệng
- Khó đọc hoặc viết
4. Bệnh xuất huyết não và cách điều trị
Tùy vào vị trí xuất huyết não, mức độ xuất huyết não mà bác sỹ chỉ định phương pháp điều trị.
Bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật nhằm ngăn ngừa chảy máu, đồng thời tránh phù não. Ưu tiên theo dõi huyết áp và rút máu từ não để giảm sưng và ngăn ngừa biến chứng. Trường hợp xuất huyết dưới nhện đòi hỏi phải tiến hành phẫu thuật ngay.
Một số loại thuốc cũng có thể được chỉ định, như thuốc giảm đau, thuốc lợi tiểu nhằm làm giảm phù, thuốc chống co giật để kiểm soát co giật.
5. Biến chứng nguy hiểm của xuất huyết não
Bệnh nhẹ thường có rối loạn lú lẫn, ý thức,… Nếu bệnh nặng xuất huyết não nhiều, bệnh nhân có thể trong tình trạng hôn mê sâu, rối loạn nhịp thở, rối loạn nhịp tim, phần lớn tử vong trong vòng 48 giờ.
Những bệnh nhân còn sống sau xuất huyết não thể nặng thường có di chứng nặng nề. Sống như người thực vật hoặc sẽ chết do bội nhiễm, suy kiệt. Trong vòng 30 ngày, tỷ lệ tử vong của xuất huyết não là 50%. Trong đó một nửa số bệnh nhân tử vong trong 2 ngày đầu tiên.
6. Cách chăm sóc bệnh nhân xuất huyết não
Chăm sóc người bệnh xuất huyết não rất quan trọng, nhất là sau cơn đột quỵ. Khoảng 20% những người bị xuất huyết não cần được chăm sóc và giúp đỡ, 15% bệnh nhân phụ thuộc vào người nhà.
Cần chú ý tập luyện phục hồi chức năng cho bệnh nhân, giữ cho các khớp chân, tay bị liệt linh hoạt, hạn chế tình trạng cứng khớp. Chú ý nguyên tắc tập luyện từ đơn giản đến phức tạp tùy vào khả năng bình phục của bệnh nhân.
Theo dõi chặt chẽ các chỉ số sinh tồn cho bệnh nhân, đặc biệt là huyết áp, thân nhiệt, các biểu hiển bất thường để phát hiện kịp thời nếu bệnh tái phát. Đồng thời tuân thủ y lệnh của bác sỹ, cho bệnh nhân uống thuốc đúng giờ. Tránh quên không uống thuốc.
Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân hợp lý. Nên cho người bệnh ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu. Hạn chế sử dụng chất béo, dầu mỡ, đồ ăn chiên xào, hạn chế dùng muối và các chất kích thích bia, rượu, cà phê, chè,…
7. Biện pháp phòng tránh xuất huyết não
Bất cứ ai, dù ở độ tuổi, chủng tộc hay giới tính, đều có thể bị xuất huyết não. Tuy nhiên, sau 35 tuổi, nguy cơ bị đột quỵ tăng gấp đôi cứ sau 10 năm. 5% dân số trên 65 tuổi đã bị đột quỵ. Một số biện pháp dưới đây giúp phòng tránh xuất huyết não bạn nên áp dụng:
-
Kiểm soát tốt huyết áp
Hầu hết các đột quỵ xuất huyết não đều có liên quan đến tăng huyết áp, do đó điều trị ổn định bệnh căn tăng huyết áp sẽ giúp phòng ngừa xuất huyết não. Nên cắt giảm lượng muối ăn vào hàng ngày, tập thể dục thường xuyên và giảm cân nếu có thừa cân.
-
Ngừng hút thuốc
Hút thuốc lá có liên quan đến sự tích tụ các chất béo trong động mạch cảnh, gây tắc nghẽn động mạch. Thêm vào đó, các chất trong khói thuốc lá như nicotine và carbon monoxide làm tăng huyết áp, khiến máu dễ đông máu và giảm lượng oxy mà máu có thể mang đến não. Giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não là một trong nhiều lợi ích sức khỏe của việc bỏ hút thuốc.
-
Kiểm soát bệnh tiểu đường
Đây là một bệnh chuyển hóa phổ biến hiện nay, có liên quan đến xuất huyết não. Bệnh có thể gây tổn thương mạch máu trên toàn cơ thể, bao gồm não và nếu lượng đường trong máu cao thì tổn thương não thường nghiêm trọng hơn. Kiểm soát tốt đường huyết giúp ngăn ngừa và trì hoãn các biến chứng của đôt quỵ.
-
Duy trì lối sống lành mạnh
Thực hiện ăn uống khoa học, tăng cường chất xơ từ rau xanh, hoa quả, hạn chế các chất béo bão hòa, chất kích thích như rượu bia, caffein, thuốc lá giúp bạn có hệ tim mạch khỏe mạnh. Đồng thời tăng cường vận động, thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường lưu thông máu, giúp hạn chế đột quỵ xuất huyết não.
Xem thêm: Phình động mạch não - tiếp cận và tiên lượng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
