✴️ Viêm đại tràng xuất huyết: những biến chứng khó lường

1. Viêm đại tràng xuất huyết là gì?

Viêm đại tràng xuất huyết (Ulcerative Colitis – UC) là một bệnh viêm ruột (IBD) mạn tính, gây viêm loét và chảy máu niêm mạc đại tràng, thường bắt đầu từ trực tràng và lan dần lên đại tràng sigma, đại tràng trái hoặc toàn bộ đại tràng.

Bệnh thường gặp ở người từ 15–40 tuổi, và có xu hướng gia tăng ở các nước phát triển.

Viêm đại tràng xuất huyết là tình trạng tổn thương gây chảy máu nhiều lần ở đại tràng.

2. Nguyên nhân gây bệnh

Hiện nay, nguyên nhân chính xác vẫn chưa rõ, nhưng các yếu tố liên quan bao gồm:

3. Triệu chứng nhận biết theo giai đoạn

4. Biến chứng nguy hiểm

Viêm loét đại tràng xuất huyết không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến:

1. Suy nhược cơ thể: Do kém hấp thu và kiêng khem kéo dài

2. Phình giãn đại tràng nhiễm độc (toxic megacolon): Tình trạng cấp cứu, nguy cơ tử vong cao nếu không phẫu thuật kịp thời

3. Chảy máu ồ ạt: Đòi hỏi truyền máu hoặc can thiệp ngoại khoa

4. Ung thư hóa đại tràng: Nguy cơ tích lũy tăng dần theo thời gian bệnh

   • Sau 10 năm: ~2%

   • Sau 20 năm: ~8%

   • Sau 30 năm: ~18%

Viêm đại tràng xuất huyết gây đi ngoài phân máu.

5. Điều trị viêm đại tràng xuất huyết

5.1. Điều trị nội khoa

• Giai đoạn tấn công:

  • Aminosalicylates (Mesalazine)

  • Corticoids nếu không đáp ứng

  • Kháng sinh nếu có nhiễm

  • Truyền máu khi thiếu máu

  • Thuốc đặt hậu môn/thụt (đối với tổn thương trực tràng – sigma)

• Giai đoạn duy trì:

  • Liều thấp hơn Mesalazine hoặc thuốc sinh học nếu có chỉ định

Nguyên tắc cá nhân hóa theo đáp ứng, tiền sử điều trị và mức độ bệnh

Viêm đại tràng xuất huyết gây biến chứng thành ung thư.

5.2. Điều trị ngoại khoa

Chỉ định khi:

• Biến chứng: thủng ruột, chảy máu nặng, phình giãn đại tràng

• Điều trị nội khoa thất bại

• Nguy cơ ung thư/dị sản nặng

Phẫu thuật:

• Cắt đoạn hoặc cắt toàn bộ đại tràng

• Mổ nội soi ưu tiên nếu không có biến chứng nặng (ít sẹo, hồi phục nhanh)

Người bệnh cần sử dụng thuốc theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.

6. Lưu ý quan trọng cho người bệnh

Nội soi – sinh thiết định kỳ 6 tháng – 1 năm/lần để sàng lọc nguy cơ ung thư
Ăn uống hợp lý: mềm, dễ tiêu, ít chất xơ, tránh dầu mỡ, cay nóng, cồn
Tập thể dục nhẹ nhàng, giữ tinh thần thoải mái
Tuân thủ phác đồ điều trị – không tự ngưng thuốc khi không có chỉ định
Theo dõi triệu chứng tái phát: số lần đi cầu, máu trong phân, đau bụng, sụt cân…

7. Kết luận

Viêm đại tràng xuất huyết là bệnh lý tiêu hóa mạn tính, phức tạp nhưng có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng và tuân thủ lâu dài. Chủ động theo dõi, khám chuyên khoa và điều chỉnh lối sống là chìa khóa để người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống ổn định và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp