11 dấu hiệu trầm cảm ở trẻ cha mẹ cần chú ý

Thời gian gần đây, nhiều trường hợp học sinh tự tử vì áp lực học tập. Những cái chết rất thương tâm và ám ảnh đối với bất cứ người làm cha mẹ nào...

Nguyên nhân dẫn đến tự sát ở lứa tuổi thanh thiếu niên phần lớn là do trầm cảm nhưng các bậc phụ huynh chưa biết cách nhận diện. Cha mẹ nên tìm hiểu để có kiến thức phát hiện các biểu hiện của trầm cảm để hỗ trợ con.

1. Nguyên nhân trầm cảm ở thanh thiếu niên

Trầm cảm thanh thiếu niên, được cho là do rất nhiều nguyên nhân gây nên. Tuy nhiên có một số nguyên nhân chính, đó là:

Do yếu tố di truyền

Nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ đã chỉ ra khoảng 40% trẻ trầm cảm có liên quan đến ADN; trẻ có bố mẹ hoặc người thân trong gia đình bị trầm cảm thì khả năng trẻ bị chứng bệnh này cao gấp 3 lần so với trẻ khác.

Do yếu tố môi trường

Hiện nay nhiều nền tảng ứng dụng mạng xã hội phát triển, kéo theo các hệ lụy xấu. Trẻ dễ tiếp xúc hoặc tham gia các trò chơi độc hại trên mạng. Một số trẻ nghiện mạng xã hội (Facebook, Zalo, Tiktok…), nghiện game online. 

Đây là môi trường không tốt trong việc hình thành tính cách, hành vi của trẻ. Nếu thời gian kéo dài, trẻ mất dần các quan tâm thích thú trong các hoạt động hàng ngày, chỉ tập trung vào các trò chơi ảo trên mạng.

Do những chấn thương về tâm lý

Khi có những biến cố bất lợi về tâm lý như mất đi người thân, thất bại trong học tập, bị lạm dụng tình dục, bạo lực học đường. 

Một số vấn đề khác như bố mẹ ly hôn, trẻ bị bạo hành,…khiến trẻ có những biểu hiện như trở nên khép mình, luôn lo lắng sợ hãi, ít hoặc không giao tiếp với thế giới bên ngoài. Nếu không được hỗ trợ tâm lý kịp thời, trẻ rất dễ có những suy nghĩ tiêu cực dẫn đến trầm cảm.

Do áp lực học tập

Với trẻ em, để phát triển toàn diện thì cần cân bằng các hoạt động học tập và vui chơi, vận động thể chất. Nhưng thực tế hiện nay, rất nhiều trẻ đang phải chịu những áp lực học tập rất lớn từ không chỉ thầy cô mà còn từ bố mẹ.  

Dịch bệnh diễn biến phức tạp khiến phạm vi hoạt động của trẻ bị thu hẹp, tình trạng học online kéo gây căng thẳng mệt mỏi.  Khi trẻ đạt kết quả không như kỳ vọng, bố mẹ tỏ thái độ thất vọng, tức giận.

Điều đó khiến trẻ mất tự tin về bản thân, cảm thấy xấu hổ, thất bại, tự ti. Đó là những cảm xúc tiêu cực, là nguyên nhân phổ biến gây ra trầm cảm ở tuổi thanh thiếu niên.

2. Các biểu hiện trầm cảm ở thanh thiếu niên

Trầm cảm biểu hiện bằng một số hoặc bao gồm tất cả các triệu chứng sau đây, tùy theo mức độ nặng nhẹ của bệnh

1. Thường xuyên cảm thấy buồn bã hoặc bực bội, khó chịu, đôi khi cảm thấy đầu óc trống rỗng.

2. Giảm hoặc mất quan tâm, hứng thú trong công việc và sinh hoạt mà trước đây trẻ thích, không thích đến những chỗ đông người, nhanh chóng chán nản các trò chơi.

3. Ăn nhiều hơn hoặc ít hẳn đi, ăn không ngon.

4. Rối loạn giấc ngủ: khó vào giấc ngủ, có thể bị giật mình, thức giấc sớm hoặc cũng một số  trẻ ngủ nhiều.

5. Lo lắng quá mức một cách vô cớ, hỏi lặp đi lặp lại nhiều lần cùng một vấn đề.

6. Cảm thấy mình vô dụng, hoặc thấy mình là nỗi xấu hổ/ bận tâm của những người xung quanh.

7. Giảm khả năng tập trung chú ý, dẫn đến không tiếp thu được bài học, ghi nhớ kém, kết quả học tập giảm sút.  

8. Giảm hoặc mất trí nhớ, hay quên, nói trước quên sau, khó trong việc ghi nhớ bài học.

9. Mệt mỏi, uể oải, không muốn tham gia vào bất kì hoạt động nào, thấy khó khăn ngay cả với việc đơn giản.

10. Có ý nghĩ không muốn sống, có thể thấy cuộc sống vô nghĩa.

11. Rối loạn cơ thể: Đau đầu, đau bụng, nhức mỏi, buồn nôn... thường xuyên.

Đặc biệt, ở giai đoạn vị thành niên hay có trạng thái cảm xúc đặc trưng là có ý nghĩ mình vô dụng, có ý nghĩ và hành vi tự hại bản thân, ý nghĩ tự sát, tự tử...

Nếu những biểu hiện trên kéo dài trên 2 tuần bạn nên cho trẻ đi khám để được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc các chuyên gia tâm lý tư vấn, hỗ trợ kịp thời. Cần khám sớm để được tư vấn điều trị kịp thời.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp