Buồn nôn tiêu chảy, có thể đi kèm với đau bụng ở người lớn là triệu chứng rất thường gặp. “Thủ phạm” phổ biến nhất có thể kể đến đó là nhiễm trùng đường ruột hoặc ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp thì nguyên nhân có thể đến từ những bệnh lý rất nguy hiểm.
1. Nôn và tiêu chảy ở người lớn do viêm dạ dày ruột
Viêm dạ dày ruột hay cúm dạ dày “thủ phạm” phổ biến gây đau bụng buồn nôn tiêu chảy. Đây là tình trạng đường ruột bị viêm, nhiễm trùng do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, trong đó phổ biến nhất là virus noro, virus rota, virus adeno…
Bệnh rất dễ lây lan từ người này sang người khác, thời gian ủ bệnh là từ 1 – 2 ngày. Triệu chứng đặc trưng nhất là đau bụng buồn nôn tiêu chảy và có thể đi kèm với sốt.
2. Ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm là nguyên nhân rất phổ biến gây nôn và tiêu chảy ở người lớn. Bạn có thể bị ngộ độc thực phẩm nếu ăn hoặc uống phải thực phẩm bị nhiễm khuẩn do chế biến không kỹ, không hợp vệ sinh, bảo quản không đúng cách.
Các loại vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm phổ biến là E.coli, Campylobacter, Salmonella, Staphylococcus, Shigella và Listeria. Triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường xuất hiện sau khi ăn khoảng vài giờ hoặc vài ngày, trong đó phổ biến nhất là nôn và tiêu chảy. Ngoài ra, còn có các triệu chứng như:
- Đau bụng dữ dội
- Tiêu chảy ra máu
- Sốt.
Xem thêm: Sơ cứu ngộ độc thực phẩm
3. Căng thẳng và lo lắng quá mức
Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa căng thẳng, lo lắng và các bệnh lý về tiêu hóa như nôn mửa, tiêu chảy, táo bón đầy hơi, khó tiêu….
Cụ thể, căng thẳng có thể kích thích phản ứng tự vệ bản năng của cơ thể và làm tăng tốc độ chuyển động của ruột. Nếu phân di chuyển với tốc độ nhanh, ruột sẽ không kịp hút nước và có thể dẫn đến tiêu chảy, nôn mửa.
Dấu hiệu để nhận biết nôn và tiêu chảy ở người lớn do căng thẳng, lo lắng là cơ thể có thêm những biểu hiện như tim đập nhanh, khó thở, đổ mồ hôi, có cảm giác căng thẳng hoặc hoảng sợ.
4. Có thể là dấu hiệu mang thai
Nôn mửa và tiêu chảy có thể là dấu hiệu ban đầu của việc mang thai. Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, bạn có thể bị nôn mửa do ốm nghén, nhạy cảm với thức ăn, sự thay đổi của hormone hoặc tác dụng phụ của việc bổ sung các loại vitamin.
5. Ăn quá nhiều thực phẩm dầu mỡ hoặc uống quá nhiều rượu
Ngoài các nguyên nhân về bệnh lý thì “thủ phạm” khiến bạn buồn nôn tiêu chảy có thể là do ăn quá nhiều thức ăn dầu mỡ hoặc các món ăn quá nhiều đường khiến dạ dày bị kích ứng. Thông thường, ngoài nôn và tiêu chảy, bạn còn có thể bị:
- Đầy hơi, khó tiêu
- Ợ hơi
- Ợ nóng.
Bạn sẽ có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này nếu đang mắc phải các bệnh lý về tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích (IBS), loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản…
Uống quá nhiều rượu, bia cũng có thể khiến bạn bị buồn nôn và tiêu chảy do rượu có thể đẩy nhanh quá trình tiêu hóa, khiến ruột già không hấp thụ nước đúng cách. Không những vậy, uống quá nhiều rượu, bia còn có thể dẫn đến tình trạng viêm dạ dày do rượu và gây ra các triệu chứng như:
- Đau bụng
- Đầy hơi
- Trào ngược axit dạ dày thực quản.
6. Do dùng thuốc
Tiêu chảy và nôn là tác dụng phụ của nhiều loại thuốc. Nguyên nhân có thể là do cách thức hoạt động của thuốc hoặc do thuốc có chứa các chất gây kích ứng dạ dày. Các loại thuốc thường gây nôn và tiêu chảy ở người lớn là:
- Các loại thuốc kháng sinh
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDS), chẳng hạn như ibuprofen (Advil) và aspirin (Bufferin)
- Thuốc hóa trị liệu
- Thuốc trị bệnh tiểu đường Metformin (Glucophage, Fortamet).
7. Các nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân kể trên thì nôn và tiêu chảy ở người lớn có thể dấu hiệu ban đầu của nhiều bệnh lý nguy hiểm như:
- Viêm túi thừa: Các túi nhỏ được tạo thành từ việc ruột kết bị yếu và phồng lên bị sưng và viêm. Triệu chứng thường gặp là đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón.
- Viêm ruột thừa: Bạn có thể gặp phải các triệu chứng như đau bụng dữ dội, chán ăn, sốt, nôn và tiêu chảy
- Tắc ruột: Tình trạng các chất trong ruột già không di chuyển, bị ứ động lại 1 chỗ. Triệu chứng đặc trưng là xuất hiện các cơn đau, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sưng và cứng bụng
- Sốc phản vệ: dị ứng nghiêm trọng với triệu chứng thường gặp là khó thở, phát ban, sưng ở cổ họng hoặc lưỡi, nôn, tiêu chảy.
- Ung thư tuyến tụy: Đau bụng, vàng mắt hoặc da, chán ăn, buồn nôn, tiêu chảy, suy nhược cơ thể, sút cân không rõ nguyên nhân…
Nôn và tiêu chảy là tình trạng có thể dẫn đến mất nước rất nhanh. Mất nước là biến chứng rất nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Do đó, khi gặp phải tình trạng này, quan trọng nhất vẫn là chú ý bù nước. Nếu thấy có các dấu hiệu của mất nước nặng thì cần đi khám ngay.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
