Một nghiên cứu sơ bộ mới cho thấy những thiếu niên béo phì có thể có những khác biệt nhất định về não bộ so với những bạn đồng trang lứa - những thay đổi có thể gặp trong báo hiệu tổn thương do viêm nhiễm.
Bằng cách sử dụng các kỹ thuật MRI tiên tiến, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng thanh thiếu niên béo phì có xu hướng giảm tính toàn vẹn trong chất trắng của não. Chất trắng chứa các sợi thần kinh có nhiệm vụ kết nối các khu vực của não.
Trong trường hợp này, tính toàn vẹn của chất trắng thấp hơn được phát hiện trong vùng não liên quan đến kiểm soát cảm xúc và khả năng củng cố phân tích của não
Tuy nhiên các nghiên cứu gần đây của người trung niên đã tìm thấy bằng chứng về sự “teo” của mô não ở những người có lượng mỡ trong cơ thể cao - đặc biệt là mỡ vùng bụng.
Các nhà nghiên cứu cho rằng có khả năng là lượng chất béo dư thừa trực tiếp gây hại cho não thông qua quá trình viêm.
Trong nghiên cứu mới có mối tương quan giữa giảm tính toàn vẹn của chất trắng và nồng độ cao hơn của một số chất gây viêm trong máu.
Thanh thiếu niên với những thay đổi về não cũng có lượng hormone leptin và insulin cao hơn trong khi insulin điều chỉnh lượng đường trong máu.
Bác sĩ Harold Bays - Hiệp hội Y học Béo phì Hoa Kỳ cho biết các nghiên cứu hình ảnh não này cung cấp thêm bằng chứng khách quan cho thấy béo phì không chỉ là vấn đề ảnh hưởng tinh thần: "Một số người không coi béo phì là một căn bệnh và cho rằng béo phì chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng, tinh thần. Tuy nhiên béo phì thực sự được điều khiển bởi một loạt các yếu tố như cảm xúc, hành động và thậm chí là thần kinh”
Vì vậy, chất béo dư thừa trong cơ thể gây ra sự khác thường ở não? Hay chính não bộ tự thay đổi khi tăng cân?
Các chuyên gia cho rằng có thể có mối liên hệ hai chiều - ví dụ, sự khác thường ở não góp phần gây ra béo phì và béo phì làm tăng tình trạng viêm ảnh hưởng đến não. Tuy nhiên nghiên cứu này không chứng minh được câu hỏi đó.
Allan Geliebter, một nhà khoa học cao cấp về tâm thần học tại Trường Y khoa Icahn của Mount Sinai ở thành phố New York cho biết: “nghiên cứu này không cho thấy bất cứ điều gì về mối liên hệ hai chiều trên",
Các nguyên nhân khác cũng không rõ ràng rằng liệu các yếu tố khác ngoài chất béo cơ thể như chế độ ăn uống hoặc thiếu hoạt động thể chất có thể ảnh hưởng.
Một vài nhà nghiên cứu khác nhìn nhận nghiên cứu trên là khá thú vị vì đối tương nghiên cứu tập trung vào thanh thiếu niên. Nếu sự khác biệt về não có thể được nghiên cứu sớm, các nghiên cứu trong tương lai có thể kiểm chứng được liệu sự khác biệt về não có còn sau khi đối tượng thanh thiếu niên béo phì trong nghiên cứu thực hiện kế hoạch giảm cân hay không. Điều đó có thể cho thấy được rằng béo phì gây ra thay đổi cấu trúc não.
Trong một nghiên cứu được công bố đầu năm nay, các nhà khoa học đã tìm thấy một số trường hợp đáng chú ý. Nghiên cứu tập trung vào những người trưởng thành bị béo phì nghiêm trọng đang bắt đầu điều trị giảm cân bằng phẫu thuật hoặc thay đổi lối sống. Trong 4 tháng sau, não của bệnh nhân có sự gia tăng chất trắng và chất xám.
Pamela Bertolazzi, một nghiên cứu sinh tại Đại học Sao Paulo ở Brazil, dự kiến sẽ trình bày những phát hiện mới nhất vào ngày 1 tháng 12 tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội X quang Bắc Mỹ, ở Chicago.
Nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật MRI chuyên dụng để đánh giá não bộ của 59 trẻ béo phì và 61 trẻ có cân nặng bình thường từ 12 đến 16 tuổi. Các nhà nghiên cứu tập trung vào một biện pháp gọi là dị hướng phân đoạn (FA):
Bertolazzi giải thích: “nếu FA giảm cho thấy tính toàn vẹn trong chất trắng của não ít hơn”
Nhìn chung nghiên cứu cho thấy thanh thiếu niên béo phì có FA thấp hơn ở một số vùng chất trắng so với những đứa trẻ có cân nặng bình thường. Các khu vực chất trắng bị ảnh hưởng kiểm soát sự thèm ăn và cảm xúc.
Các chuyên gia thực hiện nghiên cứu cho biết sẽ thực hiện chính xác những gì đã mô tả đồng thời lặp lại các lần MRI khảo sát sau khi nhóm béo phì thực hiện xong chương trình giảm cân.
Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng những đứa trẻ béo phì có xu hướng có chỉ số IQ thấp hơn so với các bạn cùng lứa, mặc dù chưa có nghiên cứu chính xác nào cho thấy liệu đó có phải là do tác động của béo phì lên não hay không.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
