Mất ngủ là tình trạng khó ngủ, hay gặp khi một người trải qua thời kỳ mãn kinh và có thể xảy ra do thay đổi nội tiết tố. Nó cũng có thể là kết quả phụ của các triệu chứng khác của thời kỳ mãn kinh, chẳng hạn như bốc hỏa.
Một số người chỉ bị rối loạn giấc ngủ nhẹ hoặc thỉnh thoảng, nhưng đối với những người khác, chứng mất ngủ có thể nghiêm trọng. Theo một nghiên cứu năm 2018, 26% những người trải qua giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh bị mất ngủ và chịu ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày của họ.
Ở nữ, tỷ lệ mất ngủ tăng dần theo tuổi, tỷ lệ rối loạn giấc ngủ phổ biến như sau:
- 16–42% ở tuổi tiền mãn kinh
- 39–47% ở giai đoạn tiền mãn kinh
- 35–60% sau mãn kinh
Tại sao mãn kinh gây mất ngủ?
Nghiên cứu về nguyên nhân chính xác của chứng mất ngủ trong thời kỳ mãn kinh không chỉ ra một nguyên nhân rõ ràng. Một số yếu tố có thể góp phần vào chứng mất ngủ, bao gồm:
Thay đổi nội tiết tố
Một số bằng chứng cho thấy rằng lượng hormone thấp có thể làm tăng khả năng mất ngủ trong thời kỳ mãn kinh. Có một mối tương quan giữa mức estradiol thấp và giấc ngủ kém. Điều này đặc biệt đúng nếu sự suy giảm nội tiết tố xảy ra nhanh chóng, giống như sau khi trải qua phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng.
Bốc hỏa
Đôi khi, mất ngủ xảy ra trong thời kỳ mãn kinh vì bốc hỏa hoặc đổ mồ hôi ban đêm. Những triệu chứng này có thể làm gián đoạn giấc ngủ, gây ra tình trạng thức giấc thường xuyên.
Bốc hỏa, là một trong những triệu chứng được gọi là rối loạn vận mạch, thường gặp ở tuổi mãn kinh, ảnh hưởng đến75–85% những người trải qua thời kỳ mãn kinh.
Các cơn bốc hỏa gây ra cảm giác nóng đột ngột xung quanh mặt và cổ và thường đi kèm với đổ mồ hôi và tim đập nhanh.
.png)
Giảm melatonin
Melatonin là một loại hormone đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ ngủ - thức, giúp duy trì giấc ngủ của con người. Nó đặc biệt quan trọng khi bắt đầu giấc ngủ.
Tuy nhiên, nồng độ melatonin dường như giảm theo tuổi tác, điều này có thể gây rối loạn giấc ngủ. Không rõ liệu có mối liên hệ giữa thời kỳ mãn kinh và sự suy giảm melatonin hay không. Một số bằng chứng cho thấy rằng có và những người trong thời kỳ hậu mãn kinh có ít melatonin hơn những người trong thời kỳ tiền mãn kinh.
Sức khỏe tinh thần
Đối với nhiều người, thời kỳ mãn kinh báo hiệu một sự thay đổi lớn. Đó cũng là một dấu hiệu cho thấy một người đang già đi. Điều này, cùng với các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của một cá nhân.
Nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần, bao gồm lo lắng và trầm cảm, cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ngược lại, mất ngủ cũng có thể làm tăng khả năng trầm cảm. Mối quan hệ giữa giấc ngủ và tâm trạng là hai chiều, và sự thay đổi nồng độ hormone cũng có thể đóng một vai trò nào đó.
Mất ngủ kéo dài bao lâu?
Mất ngủ kéo dài bao lâu trong và sau khi mãn kinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Mỗi người trải qua thời kỳ mãn kinh đều có một trải nghiệm khác nhau. Một số sẽ thấy rằng các triệu chứng kéo dài hơn so với những người khác.
Mức độ hormone của một người có thể bắt đầu thay đổi 7–10 năm trước kỳ kinh cuối cùng của họ. Sau thời điểm này, họ có thể tiếp tục có các triệu chứng như bốc hỏa trong vài năm.
Nồng độ Estradiol tiếp tục giảm trong 1–6 năm đầu ở giai đoạn đầu sau mãn kinh, điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như mất ngủ tiếp tục xảy ra.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng có những phương pháp điều trị và trị liệu có thể làm giảm tình trạng khó ngủ. Điều quan trọng nữa là phải giải quyết bất kỳ yếu tố nào khác có thể góp phần vào chất lượng giấc ngủ kém.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
