Não của thai nhi sẽ bắt đầu phát triển quanh tuần thứ 5 của thai kỳ, ống thần kinh sẽ đóng vào quanh tuần thứ 6 hoặc 7 và sau đó não sẽ bắt đầu phân chia thành 3 phần rõ rệt.
Các phần của não bộ
Quanh tuần thứ 5 của thai kỳ, não bộ, tuỷ sống và tim sẽ bắt đầu phát triển. Não bộ của thai nhi là một phần của hệ thần kinh trung ương. Não bộ sẽ gồm 3 phần quan trọng, bao gồm:
- Đại não: nơi diễn ra quá trình suy nghĩ, ghi nhớ và cảm xúc
- Tiểu não: chịu trách nhiệm kiểm soát vận động tinh, giúp thai nhi có khả năng di chuyển tay, chân…
- Thân não: giúp giữ cả cơ thể hoạt động, bao gồm hít thở, tim đập và có huyết áp.
Trong 3 tháng đầu
3 tháng đầu là thời gian não bộ phát triển nhanh nhất và sẽ phân chia thành nhiều phần. Trong vòng 4 tuần đầu, một cấu trúc thô sơ gọi là đĩa thần kinh sẽ được hình thành và là tiền thân của hệ thần kinh. Đĩa thần kinh sẽ kéo dài và tự gấp lại để hình thành ống thần kinh – phần đầu ống sẽ phát triển thành não và phần đuôi sẽ dài ra để trở thành tuỷ sống.
Ống thần kinh sẽ tiếp tục phát triển và đến tuần thứ 6 hoặc 7, ống thần kinh sẽ đóng lại và phần trên (còn được gọi là phần não thô sơ) sẽ tách ra thành 3 phần: não trước, não giữa và não sau. Trong quá trình này, các nơ ron thần kinh và synap thần kinh cũng sẽ bắt đầu phát triển ở tuỷ sống. Sự kết nối sớm của chúng sẽ giúp thai nhi có những chuyển động đầu tiên.
Trong 3 tháng giữa
Trong 3 tháng giữa não sẽ bắt đầu thực hiện các chức năng của cơ thể bao gồm các chuyển động do não sau chỉ huy, cụ thể hơn là tiểu não.
Một trong số những chuyển động đầu tiên có thể nhận thấy được đó là mút và nuốt, sẽ phát triển quanh tuần thứ 16. Tuần thứ 21, thai nhi đã có thể nuốt được nước ối.
Cũng trong 3 tháng này, các hoạt động thở cũng sẽ bắt đầu được hệ thần kinh trung ương. Não bộ sẽ chỉ huy cơ hoành và cơ ngực co bóp.
Trong 3 tháng này, bé cũng sẽ bắt đầu biết đạp, do tiểu não đã bắt đầu có khả năng chỉ huy các hoạt động như đạp và kéo giãn người. Trong giai đoạn cuối của 3 tháng giữa, bé cũng đã bắt đầu nghe thấy và các sóng não cũng sẽ phát triển, dẫn đến bé có chu kỳ thức – ngủ trong bụng mẹ.
Cuối giai đoạn này, não thai nhi đã có cấu trúc tương tự như não người lớn và phần thân não gần như đã phát triển hoàn toàn.
Trong 3 tháng cuối
3 tháng cuối là giai đoạn phát triển hoàn chỉnh. Trên thực tế, em bé vẫn tiếp tục phát triển và não bộ cũng vậy. Bề mặt não bắt đầu có sự phân hoá và hai bán cầu não (não trái và não phải) cũng sẽ được tách biệt.
Phần não phát triển rõ nhất trong giai đoạn này là tiểu não, do đó, bạn sẽ nhận thấy rõ hơn các hoạt động của bé như đấm, đá, đạp…
.png)
Nuôi dưỡng sự phát triển của não bộ
Mặc dù bạn gần như không thể kiểm soát được điều gì trong suốt 9 tháng nhưng có một điều bạn chắc chắn kiểm soát được đó là những gì bạn ăn vào. Não bộ của bé sẽ phát triển khoẻ mạnh ngay từ trước khi bạn mang thai. Theo CDC, chế độ ăn lành manh có chứa acid folic từ cả thực phẩm và thực phẩm bổ sung có thể kích thích hệ thần kinh phát triển khoẻ mạnh. Có rất nhiều dị tật của não bộ và tuỷ sống có thể xảy ra nếu có bất thường xảy ra trong những tuần đầu não phát triển. Các dị tật này có thể bao gồm dị tật ống thần kinh hoặc nút đốt sống. Có 2 chất dinh dưỡng đặc biệt quan trọng tham gia vào sự phát triển của não bộ, đó là:
Acid folic
Acid folic (còn gọi là vitamin B9) sẽ hỗ trợ quá trình phát triển não bộ và cột sống của thai nhi. Acid folic không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ống thần kinh mà còn tham gia sản xuất DNA và các chất dẫn truyền thần kinh. Acid folic cũng đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất năng lượng và các tế bào hồng cầu.
Trong giai đoạn chuẩn bị mang thai, cần uống bổ sung ít nhất 400-600mcg acid folic mỗi ngày và tiếp tục bổ sung khoảng 400mcg/ngày trong quá trình mang thai. Nếu bạn có tiền sử sinh ra trẻ có khuyết tật ống thần kinh, bạn nên bổ sung khoảng 4mg/ngày trong giai đoạn chuẩn bị mang thai.
Các thực phẩm giàu folate/acid folic bao gồm rau có lá màu xanh, hạt lanh và ngũ cốc nguyên cám.
Acid béo omega 3
Một chất dinh dưỡng khác cũng quan trọng đối với sự phát triển của não bộ là acid béo omega 3. Não bộ có chứa hàm lượng chất béo rất cao, và omega 3 sẽ giúp ích trong việc tích tụ chất béo ở não bộ và cả ở mắt. Omega cũng rất có ích trong việc phát triển các synap thần kinh hoặc các kết nối thần kinh. Thực phẩm giàu omega 3 bao gồm cá hồi, hạt óc chó và trái bơ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
