Não úng thủy là tình trạng xảy ra khi dịch ứ lại ở trong sọ và gây ra phù não.
Tổn thương não có thể xảy ra do hậu quả của sự tích tụ dịch. Nó có thể dẫn đến những rối loạn về phát triển tâm thần cũng như thể chất, đòi hỏi được điều trị để tránh những biến chứng phức tạp.
Não úng thủy chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người trên 60 tuổi nhưng người trẻ tuổi cũng có thể gặp. Theo Viên nghiên của về rối loạn thần kinh và đột quỵ Hoa Kỳ, ước tính cứ khoảng 100 trẻ lại có 1-2 trẻ sinh ra bị não úng thủy.
Bình thường dịch não tủy lưu thông trong não và ống sống. Trong bệnh não úng thủy, lượng dịch trong não sẽ tăng khi:
Quá nhiều dịch có thể làm tăng áp lực nội sọ, gây phù não và tổn thương các mô não.
Trong một số trường hợp, não úng thủy xuất hiện trước khi trẻ được sinh ra. Nó có thể do:
Bệnh có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và những trẻ lớn hơn do:
Khi não úng thủy xảy ra ở người lớn, lượng dịch não tủy tăng lên nhưng áp lực trong não vẫn ở mức bình thường. Nó vẫn gây ra phù não và rối loạn chức năng não. Ở người lớn, nguyên nhân gây bệnh thường là do tắc nghẽn lưu thông dịch não tủy. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể không rõ nguyên nhân.
Bạn sẽ có nguy cơ cao bị não úng thủy nếu bạn:
Não úng thủy có thể gây ra những tổn thương não vĩnh viễn. Vì vậy, việc nhận biết các triệu chứng và điều trị kịp thời là hết sức quan trọng. Bệnh thường gặp ở trẻ em nhưng có thể xảy ra ở bất kì độ tuổi nào.
Trẻ sơ sinh
Những dấu hiệu sớm ở trẻ sơ sinh bao gồm:
Trẻ còn bú và những trẻ lớn hơn
Các triệu chứng có thể bao gồm:
Người trẻ tuổi và trung niên
Loại này phát triển từ từ và thường gặp ở người trên 60 tuổi. Một trong những dấu hiệu sớm nhất là đột ngột té ngã nhưng không mất ý thức. Các dấu hiệu khác bao gồm:
Nếu bạn nghi ngờ bạn hoặc con bạn bị não úng thủy, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng để đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng. Ở trẻ em, bác sĩ sẽ khám thóp, phản xạ, và đo vòng đầu.
Một số xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh có thể được sử dụng như siêu âm thóp, cộng hưởng từ hoặc chụp cắt lớp vi tính.
Não ũng thủy có thể gây tử vong nếu không được điều trị. Điều trị không thể đảo ngược tổn thương não đã xuất hiện. Mục đích của điều trị là phòng ngừa những tổn thương não xuất hiện thêm, bao gồm các giải pháp tái lưu thông dịch não tủy ví dụ như dẫn lưu não thất.
Tiên lượng tùy thuộc vào mức độ của các triệu chứng. Nhiều trẻ sẽ bị những tổn thương não vĩnh viễn. Cần làm việc với chuyên gia nhi khoa, giáo viên giảng dạy, các chuyên gia tâm thần, nhà vật lí trị liệu… để học các kiểm soát các di chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Người lớn bị các triệu chứng nặng của não úng thủy có thể cần làm việc với chuyên gia để có thể có các biện pháp chăm sóc kéo dài, đặc biệt là những người bị mất trí nhớ.
Hậu quả lâu dài của bệnh có thể rất thay đổi tùy vào mỗi cá nhân. Vì vậy, bạn nên gặp bác sĩ để được biết chính xác về tiên lượng của bản thân.
Bạn không thể phòng được não úng thủy nhưng bạn có thể giảm nguy cơ của bạn cũng như con của mình.
Cần đảm bảo chăm sóc trước sinh để làm giảm nguy cơ sinh non, có thể dẫn đến não úng thủy .
Tiêm vaccin phòng bệnh và các nhiễm trùng có liên quan đến não úng thủy. Khám định kì để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý có thể đặt bạn vào nguy cơ bị não úng thủy.
Sử dụng các thiết bị bảo hộ, ví dụ như mũ bảo hiểm, thắt dây an toàn để phòng chấn thương đầu khi tham gia giao thông.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh