1. Rối loạn tiền đình là gì?
Tiền đình là một hệ thống thuộc hệ thần kinh, nằm ở phía sau của hai bên hốc tai, có nhiệm vụ chính là duy trì tư thế, giữ thăng bằng và kết hợp cử động mắt với đầu và thân thể. Khi chúng ta cử động, di chuyển cúi, xoay người,… thì tiền đình sẽ nghiêng lắc theo các động tác này để đảm bảo cơ thể luôn được giữ cân bằng.
Rối loạn tiền đình là bệnh lý khiến người bệnh có cảm giác mất thăng bằng, thường xuyên bị hoa mắt, chóng mặt, ù tai, đi đứng lảo đảo,… Bệnh rất dễ tái phát và gây ảnh hưởng đến công việc cũng như chất lượng cuộc sống. Người bệnh trong lúc đang bị rối loạn tiền đình khi di chuyển có thể bị ngã, chấn thương, xước da, gãy tay, chân hoặc thậm chí nặng hơn là chấn thương sọ não (trong trường hợp va phải vật cứng, nền đất cứng)…
Không chỉ vậy, rối loạn tiền đình còn có thể gây ra biến chứng cực kỳ nguy hiểm như đột quỵ do máu lưu thông lên não kém. Chính vì vậy, khi phát hiện ra người bệnh cần phải thăm khám tại các chuyên khoa nội thần kinh và thực hiện điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
2. Các triệu chứng của rối loạn tiền đình
Những biểu hiện đặc trưng của rối loạn tiền đình là chóng mặt, hoa mắt, choáng váng, không thể làm chủ tư thế, rất khó khăn khi đứng lên ngồi xuống và nhất là khi xoay người, thay đổi tư thế đột ngột. Không chỉ vậy, người bệnh còn xuất hiện các triệu chứng khác như buồn nôn, đau đầu, tê chân tay, suy giảm trí nhớ và không thể tập trung. Trong một số trường hợp, bệnh nhân rối loạn tiền đình còn có biểu hiện nhịp tim, nhịp thở nhanh, cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực, huyết áp cao hoặc thấp tuỳ vào nguyên nhân gây bệnh.
Khi xuất hiện các triệu chứng như trên, bệnh nhân cần đến khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa nội thần kinh. Bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp như:
– Đo điện não đồ
– Đo lưu huyết não
– Chụp X-quang
– Chụp CT cắt lớp
– Chụp cộng hưởng từ MRI
Các phương pháp này sẽ giúp tìm ra nguyên nhân chính xác và đưa ra cách điều trị rối loạn tiền đình hiệu quả nhất.
3. Cách chữa rối loạn tiền đình
Bệnh rối loạn tiền đình hoàn toàn có thể chữa khỏi và ngăn ngừa tái phát cũng như biến chứng. Nhưng việc này chỉ có thể làm được khi bệnh nhân nghiêm túc thực hiện cách chữa rối loạn tiền đình theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ.
Hiện nay, phương pháp điều trị rối loạn tiền đình chủ yếu là điều trị nội khoa. Bác sĩ sẽ chỉ định về loại thuốc, cũng như liều lượng sử dụng phù hợp để đảm bảo hiệu quả điều trị đạt mức cao nhất, đề phòng bệnh tái phát.
Thời gian điều trị bệnh còn phụ thuộc rất nhiều vào phân loại mức độ bệnh, khả năng đáp ứng đối với các biện pháp điều trị. Có trường hợp phục hồi nhanh chóng chỉ sau vài ngày, nhưng cũng có những trường hợp phải điều trị kéo dài đến vài tháng. Do vậy, ngay khi phát hiện các triệu chứng nêu trên, người bệnh cần thăm khám sớm với bác sĩ để tìm nguyên nhân và có phác đồ điều trị hiệu quả.
4. Cách chữa rối loạn tiền đình tại nhà
Bên cạnh việc điều trị y tế (điều trị bằng thuốc) đối với người bệnh bị rối loạn tiền đình. Bạn nên kết hợp thêm một số phương pháp hỗ trợ cách chữa rối loạn tiền đình tại nhà để đạt hiệu quả tốt nhất như:
4.1. Thiết lập một chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Theo các nhà khoa học, những người bị rối loạn tiền đình nên bổ sung cho cơ thể thực phẩm giàu axit folic, chất xơ, cùng các loại vitamin thiết yếu hàng ngày cho cơ thể.
Các loại thực phẩm giàu axit folic
Thường được khuyên dùng góp phần tăng sức khoẻ hệ thống tiền đình của người bệnh, bao gồm như: rau chân vịt, nước cam, bánh mì, đậu hũ, đậu phộng,…
Các loại thực phẩm giàu chất xơ
Bao gồm các loại rau xanh đậm và hoa quả tươi, hỗ trợ tăng cường hệ tiêu hoá và miễn dịch như bông cải xanh, măng tây, cải bó xôi, đậu bắp, cam, chanh, bí ngô, quýt, bưởi… Là những thực phẩm mà người bị rối loạn tiền đình nên ăn.
.png)
Nên bổ sung các chất béo tốt, nhiều loại rau củ quả cho chế độ ăn của người bị rối loạn tiền đình.
Các thực phẩm giàu vitamin
Không chỉ giúp hệ thống thần kinh khỏe mạnh, giảm các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mà còn khắc phục tình trạng xơ cứng tai ở những bệnh nhân rối loạn tiền đình như:
– Vitamin C: Các loại trái cây vị chua như chanh, cam, bưởi, kiwi, dứa, và các loại rau như súp lơ, cải xoăn, cà chua và ớt đỏ
– Vitamin B6: Có nhiều trong các loại thực phẩm như thịt gà, cá, các loại trái cây như đu đủ, táo, chuối, bơ, quả hạnh nhân hay quả óc chó.
– Vitamin D: Vitamin D có thể hấp thu qua các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa, các loại ngũ cốc hoặc thông qua việc phơi nắng để cơ thể tổng hợp.
Ngoài ra, để đảm bảo việc điều trị rối loạn tiền đình hiệu quả, bạn nên tránh sử dụng các loại thực phẩm chứa các chất kích thích không lành mạnh như:
– Caffeine: Làm tăng chứng ù tai ở người bệnh
– Rượu, bia: Tác động lên hệ thần kinh gây đau đầu
– Nicotine trong thuốc lá: Làm giảm lượng máu cung cấp đến tai
– Chất béo từ mỡ động vật, kem bơ, bánh kem: Dễ làm tắc tĩnh mạch và khiến cholesterol trong máu tăng cao.
4.2. Tạo thói quen sinh hoạt khoa học
Đối với người rối loạn tiền đình, cách phòng tránh đơn giản nhất chính là duy trì các thói quen sinh hoạt khoa học như:
Không đột ngột thay đổi tư thế
Bạn nên tránh việc đứng lên ngồi xuống quá nhanh, nhất là khi đang nằm đột ngột đứng dậy vì sẽ gây ra tình trạng giữ thăng bằng kém, chóng mặt hoa mắt, thậm chí ngất xỉu.
Kê gối cao vừa phải khi ngủ
Khi bạn đi ngủ, bạn nên để gối ở độ cao vừa phải, giúp máu có thể tuần hoàn được tốt hơn, tránh tình trạng nghẽn mạch gây thiếu oxy làm bạn khó thở hơn, xây xẩm mặt mày.
Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên
Đối với người bị rối loạn tiền đình không nên tập các môn thể thao cần gắng sức quá nhiều, hãy lựa chọn những môn thể thao nhẹ nhàng khác như đi bộ, đi xe đạp, tập yoga hay dưỡng sinh.
Sinh hoạt điều độ
Bạn cần tuân thủ theo chế độ ăn uống điều độ, không nên bỏ bữa và thức khuya để đảm bảo cơ thể không bị kiệt sức, gây ra các tình trạng buồn nôn, chóng mặt và mất nhận thức.
Tìm hiểu các bài tập chữa rối loạn tiền đình
Các bài tập cho mắt, đầu, và các bài tập tổng hợp toàn thân nhẹ nhàng.
Tránh ngồi quá lâu
Một thói quen của dân văn phòng chính là ngồi quá lâu. Bạn nên hạn chế điều này tối đa bằng cách cứ 1 đến 2 tiếng, hãy đứng dậy, đi lại, hoặc thay đổi hướng nhìn để tránh căng thẳng thần kinh.
.png)
Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khoẻ, là phương pháp hỗ trợ cách chữa rối loạn tiền đình ngay tại nhà.
Trường hợp nếu bạn cảm thấy căng thẳng, mất thăng bằng không đứng vững, bạn nên nằm xuống nghỉ ngơi. Nếu bạn đang chạy xe trên đường, hãy ngay lập tức dừng lại vào bên đường và ngồi xuống nghỉ ngơi. Bạn cũng nên hạn chế lái xe hay làm các công việc cần gắng sức những lúc cảm thấy mệt mỏi.
4.3. Cách chữa rối loạn tiền đình bằng xoa bóp, bấn huyệt
Phương pháp xoa bóp, bấm huyệt sẽ giúp người bệnh giảm các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, ù tai và lưu thông máu tốt hơn. Để thực hiện phương pháp này hiệu quả, người bệnh cần nằm thẳng trên giường và thẳng đầu. Thực hiện theo một số động tác như sau:
Bấm huyệt và xoa bóp vùng trán
– Đầu tiên, dùng tay ấn vào các huyệt giữa hai lông mày phía trên đầu và lan sang thái dương.
– Trong quá trình xoa bóp, bạn miết chặt tay quanh vùng trán của người bệnh để tạo cảm giác thoải mái và dễ chịu.
– Từ từ nghiêng đầu người bệnh qua một bên, bấm huyệt từ phần trung tâm trán sang một bên thái dương theo thuận chiều và đưa ngón tay lên vòng qua vành tai xuống cổ
– Đổi bên và thực hiện lặp lại với bên còn lại.
.png)
Xoa bóp ấn huyệt giúp lưu thông máu, giảm căng thẳng mệt mỏi do bệnh tiền đình gây ra.
Xoa bóp và bấm huyệt ổ mắt
– Dùng hai đầu ngón tay ấn nhẹ và giữ ở vùng hốc mắt, sau đó từ từ kéo ngón tay lên ấn và giữ ở đầu vùng chân mày
– Kéo ngón tay xéo lên cách phần đuôi chân mày khoảng 1cm và dần xéo lên đỉnh đầu hai bên
– Bạn lưu ý khi làm động tác này, đường xéo sẽ từ hốc mắt xéo thẳng lên đến đỉnh đầu.
Xoa bóp bấm huyệt vùng đầu
– Sử dụng 5 ngón tay ấn vào vành tai trên và dần dần tản qua các vùng trên đỉnh đầu. Sau đó bạn làm chiều ngược lại
– Nhấn và xoa bóp vùng quanh đầu, đi từ đỉnh đầu kéo ngược về phía sau và ngang qua quanh đầu.
– Dùng ngón tay gõ nhẹ vào quanh vùng trán và vùng đầu của người bệnh
– Đan xen hai bàn tay vào nhau và thực hiện động tác vỗ quanh vùng trán xuống thái dương rồi chuyển sang quang đầu.
Xoa bóp bấm huyệt vùng tai
– Nhấn và giữ ở phần đuôi mắt sao cho cách đuôi mắt khoảng 2cm
– Ấn vào phần vành tai đồng thời ấn giữa đầu và xoa miết lên xuống ở các vùng trước và sau tai.
– Xoa đều các phần xung quanh vành tai.
4.4. Thực hiện các bài tập vẩy tay lưu thông khí huyết, giảm chóng mặt.
Đây là bài tập được các chuyên gia khuyên dùng để tập luyện thường xuyên, giúp lưu thông khí huyết, lọc khí và thải độc cơ thể, hỗ trợ điều trị thiếu máu, chóng mặt và đang được rất nhiều người yêu thích.
Bạn hãy dành một khoảng thời gian trong ngày để tập luyện, thực hiện các động tác như sau:
– Khép miệng kín, lưỡi cong lại và chạm vào nướu răng hàm bên trên, hai mắt nhìn về phía trước
– Đứng thẳng người, hai chân rộng bằng vai, 10 đầu ngón chân khép kín và giữ trên mặt sàn, hãy giữ cho đùi và bắp chân căng và xương hông thẳng.
– Giơ tay lên cao phía trước mặt một góc 30 độ, sao cho hai bàn tay của bạn song song với mặt sàn, các ngón tay khum và khép kín
– Thả lỏng tay và vẩy mạnh hai tay ra sao khoảng 1 góc 60 độ so với thân người. Khi bạn vẩy, hãy cố gắng vẩy hết sức mình kết hợp với cơ hông.
– Bạn có thể áp dụng động tác ngày khoảng 2 lần mỗi ngày. Khi bắt đầu tập, hãy tập từ từ với mỗi hiệp khoảng vài trăm lần, sau đó nâng dần theo thời gian trong 30 phút. Trong quá trình tập, bạn nên chọn nơi yên tĩnh, giữ cho người cảm giác thư giãn, thả lỏng cơ thể.
4.5. Ngâm chân – Cách chữa rối loạn tiền đình hiệu quả
Chân là một bộ phận có chứa nhiều huyệt mạch nhất. Do đó, việc ngâm chân mỗi ngày 30 phút sẽ giúp giấc ngủ của bạn chất lượng hơn mỗi đêm. Không chỉ vậy, ngâm chân còn giúp ngăn ngừa các cục máu đông, tăng lưu thông khí huyết, thải độc cơ thể, khử mùi hôi chân và ngăn bệnh tật.
Ngâm chân với nước nóng hoặc thảo dược là cách chữa rối loạn tiền đình hữu hiệu.
Bạn có thể sử dụng thêm các loại hương liệu như trà xanh, gừng hoặc xả trong nước ấm khoảng 45 độ. Đây không những là phương pháp hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình hữu ích, mà còn giúp người khoẻ mạnh có được giấc ngủ ngon và tinh thần thư thái hơn nhờ lưu thông mạch máu.
Trong quá trình ngâm chân, bạn cần lưu ý các điều sau:
– Massage nhẹ nhàng bàn chân của mình để đảm bảo thảo dược sẽ được hấp thu tốt hơn.
– Thông thường, bạn nên ngâm châm bằng nước ấm vào khoảng 9h tối trong vòng 15 phút, không nên ngâm chân vào 1 tiếng trước hoặc sau khi ăn.
– Sau khi ngâm chân xong, hãy lau sạch chân và để chân được khô ráo, tránh ẩm ướt ở kẽ chân làm lột da.
Các biện pháp trên chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không phải là cách chữa rối loạn tiền đình tối ưu. Để loại bỏ căn bệnh này ra khỏi cuộc sống của mình bạn nên tìm gặp cách bác sĩ sớm để được điều trị bệnh theo phác đồ cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe của mình.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
