Một nghiên cứu gần đây được đăng tải trên Journal of Alzheimer's Disease cho thấy yoga và thiền có thể giảm thiểu những vấn đề nhận thức và cảm xúc liên quan đến bệnh Alzheimer và những loại khác của chứng mất trí nhiều hơn so với những bài tập rèn luyện trí nhớ như chơi ô chữ. Tập yoga và thiền được cho là cung cấp lợi ích rộng hơn rèn luyện trí nhớ bởi vì nó cũng giúp cải thiện tâm trạng, sự lo lắng và kĩ năng bắt chước.
Bài tập “Tập thể dục cho não bộ” do Chương trình đào tạo Luminosity quảng bá để giúp ngăn chặn sự suy giảm nhận thức do tuổi tác. Chương trình Luminosity đã sáng tạo ra hơn 40 trò chơi để cải thiện khả năng nhận thức, bao gồm trí nhớ, sự tập trung và giải quyết vấn đề. Những thành viên được động viên chơi các trò chơi trong vòng 15 phút, 3 đến 4 lần mỗi tuần.Tuy nhiên trò chơi này và những chương trình rèn luyện trí nhớ khác không được công nhận bởi các nhà khoa học bởi vì nếu quá chú trọng vào các trò chơi này, người cao tuổi sẽ mất đi sự bảo vệ thật sự cho khả năng nhận thức - đó một lối sống lành mạnh, tích cực tham gia hoạt động.
Lavretsky cùng cộng sự đã tìm hiểu để so sánh ảnh hưởng của yoga và thiền tới những bài tập rèn luyện trí nhớ hoặc chức năng của não bộ trong một nhóm 25 người tham gia trong độ tuổi trên 55 mắc các vấn đề về trí nhớ. Những vấn đề này bao gồm xu hướng quên tên, mặt và các cuộc hẹn hoặc đặt đồ vật nhầm chỗ. Những người tham gia thực hiện bài kiểm tra trí nhớ và chụp não vào đầu và cuối nghiên cứu.
Những người tham gia được chia thành 2 nhóm: 11 người nhận 1 giờ mỗi tuần với bài tập nâng cao trí nhớ và dành 20 phút mỗi ngày để thực hiện bài tập trí nhớ, ví dụ như liên hệ bằng lời nói và hình ảnh để nhớ tên, mặt và danh sách, và một số thú khác để cải thiện trí nhớ. 14 người khác tham gia 1 giờ mỗi tuần ở phòng tập yoga (loại yoga tập trung và sự tỉnh táo để kích hoạt năng lượng trung tâm đến toàn bộ cơ thể) và tập thiền Kirtan Kriya (tụng kinh, động tác tay và nhìn ánh sáng) ở trong phòng 20 phút mỗi ngày. Theo như Lavretsky, Kirtan Kriya đã được tập hàng trăm năm ở Ấn Độ như một cách ngăn chặn suy giảm nhận thức ở người già.
Kết quả cho thấy sau 12 tuần có sự cải thiện tương tự nhau giữa 2 nhóm trong kĩ năng trí nhớ ngôn ngữ- việc đó rất hữu ích trong việc gợi nhớ lại vị trí và định hướng trong khi đi bộ hoặc lái xe. Tuy nhiên, nhóm yoga- thiền ở trong tình trạng tốt hơn khi nó làm giảm cảm giác trầm cảm và lo lắng, và cải thiện khả năng bắt chước và giải phóng khỏi căng thẳng. Điều này rất quan trọng bởi vì suy giảm nhận thức có thể là một vấn đề về mặt cảm xúc khó để kiểm soát ở người già.
.png)
Khi bạn mất trí nhớ, bạn có thể cảm thấy lo sợ về điều đó và nó có thể dẫn đến trầm cảm.
Cải thiện trí nhớ đi cùng với sự thay đổi trong hoạt đông của não bộ. Những người tham gia ở các nhóm có sự thay đổi trong hoạt động liên kết của não bộ, những những thay đổi trong nhóm tập yoga rất đáng kinh ngạc. Những bài tập tĩnh tâm giảm căng thẳng và sự nhiễm trùng, cải thiện tâm trạng và khả năng phục hồi, và tăng cường việc sản xuất các yếu tố tăng trưởng thần kinh của não bộ- một loại protein kích thích liên kết giữa các nơ-ron và khởi động hoạt động của telomerase. Đây là một quá trình thay thế những nguyên liệu di truyền đã bị mất hoặc hư hại.
Một nghiên cứu tương tự vào năm 2013 cho thấy tập thiền tĩnh tâm dẫn đến ít bị thu hẹp vùng hồi hải mã- vùng não thuộc hệ viền và chủ yếu liên hệ với trí nhớ và chuyển hướng trong không gian. Hơn thế nữa các nhà nghiên cứu cho biết người già tập thiền có hoạt động liên kết trong não bộ tốt hơn những người không tập thiền. Điều này đã được chỉ ra trong việc cải thiện trí nhớ.
Yoga cũng điều chỉnh dây thần kinh lang thang, một trong những phần quan trọng nhất nhưng ít được biết đến của có thể đối mặt với tâm trạng và mức độ stress của chúng ta.
Yoga làm được điều này bằng cách kích thích và tăng cường hoạt động của những chất dẫn truyền thần kinh ngăn stress.
Thêm vào đó, sự thở thư giãn ở yoga kích thích hệ phó giao cảm- hệ nghỉ ngơi -ăn uống giúp làm chậm nhịp tim và thư giãn cơ- để làm giảm huyết áp và giảm nhịp tim khi sử dụng để ngăn ngừa stress cấp tính và lo lắng. Nó đặc biệt hữu ích cho bênh nhân lớn tuổi trải qua những vấn đề về mặt cảm xúc do cuộc đấy tranh tinh thần của họ.
Nhóm nghiên cứu yêu cầu bác sĩ quan sát những liệu pháp thay thế yoga như chỉ ra những vấn đề về nhận thức thông thường và cảm xúc có thể đi kèm với bệnh suy giảm thần kinh.
Alzheimer là một trong những dạng phổ biến nhất của chứng mất trí và một trong sáu nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ. Gần đây, chưa có phương pháp chữa trị bệnh Alzheimer, nhưng những nghiên cứu trong quá khứ và hiện tại cho rằng yoga và thiền có thể đóng một vai trò thiết yếu trong ngăn chặn và cải thiện triệu chứng của bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân của mình đang cố gắng cải thiện trí nhớ hoặc làm giảm nguy cơ tiến triển mất trí nhớ, một bài tập yoga và thiền thường xuyên có thể là một giải pháp đơn giản, an toàn và giá thành rẻ để cải thiện sức khỏe của bộ não.
Dành 20 phút mỗi ngày để tập thể và thiền có thể bảo vệ hoặc giữ cho tâm trí bạn minh mẫn vào cuối đời.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
