Thiếu hụt vitamin và bệnh tủy sống
Những vấn đề về thần kinh liên quan đến thiếu hụt vitamin được biết đến từ năm 2004. Những người bắt đầu có mất điều hòa vận động biểu hiện bằng sự lúng túng do mất khả năng nhận định các phần của cơ thể trong không gian.
Tê bì và yếu liệt cũng tiến triển. Trong thăm khám thần kinh, các phản xạ nhanh bất thường.
Một trong những bệnh thần kinh tủy sống được biến đến nhiều nhất là do thiếu hụt vitamin B12. Nhưng thiếu hụt những vitamin khác như đồng, folate, hoặc vitamin E cũng gây nên nhiều vấn đề trên tủy sống.
Thiếu hụt vitamin B12
Thiếu hụt vitamin B12 có thể gây nên nhiều vấn đề về thần kinh khác nhau, nhưng loại biết đến nhiều nhất là bệnh thần kinh tủy sống với tên gọi thoái hóa kết hợp bán cấp. Thiếu hụt vitamin B12 gây bệnh ở cột sau tủy sống, truyền thông tin về xúc giác, cảm giác rung và vj trí của cơ thể trong không gian (bản thể) từ cơ thể đến não bộ. Hậu quả của bệnh này đó là tê bì và yếu liệt. Tê bì tiến triển theo mô hình tất –găng tay có nghĩa là nó di chuyển từ từ và cuối cùng đến cẳng chân và cẳng tay (sau khi bắt đầu ở ngón chân, ngón tay).
Thiếu hụt đồng
Thiếu đồng giống như thiếu vitamin B12. Nguyên nhân phổ biến nhất là do thiếu hấp thu, ví dụ sau phẫu thuật giảm cân, hoặc hội chứng giảm hấp thu như bệnh celiac. Tăng hấp thu kẽm cũng có thể dẫn đến thiếu hụt đồng. Ngoài thực phẩm bổ sung kẽm, một số loại kem dùng trong nha khoa cũng chứa nhiều kẽm.
Chẩn đoán thiếu hụt đồng có thể được đưa ra bằng xét nghiệm nồng độ đồng trong máu, và bác sĩ sẽ kiểm tra cả nồng độ kẽm.
Điều trị thiếu hụt đồng bằng bổ sung đồng đường uống và nếu cần thiết, sẽ cần phải giảm tiêu thụ kẽm.
.png)
Thiếu hụt Folate
Folate được tìm thấy trong cam quýt và rau quả màu xanh. Folate có thể giảm trong hội chứng nghiện rượu hoặc giảm hấp thu. Ở phụ nữ mang thai, nồng độ folate thấp có thể dẫn đến rối loạn sinh tủy, và do đó phụ nữ được khuyến cáo bổ sung loại vitamin này nếu họ cân nhắc việc mang thai.
Thiếu hụt folate thường đi kèm với thiếu những vitamin khác dẫn đến các loại biểu hiện thần kinh. Những mô hình này tương tự với thoái hóa phối hợp cấp tính như đã mô tả với thiếu hụt folate, với sự thay đổi nhận thức cũng như tê bì và yếu liệt, và hầu hết các bác sĩ sẽ kiểm tra nồng độ folate trong máu nếu những triệu chứng này xuất hiện và gợi ý bệnh thần kinh tủy sống.
Acid folic được uống dễ dàng nhưng cũng có thể che giấu tình trạng thiếu hụt vitamin B12 và làm tệ hơn bệnh thần kinh tủy sống. Đây là lí do vì sau bác sĩ loại trừ thiếu hụt vitamin B12 trước khi bổ sung acid folic.
Thiếu hụt vitamin E
Trong khi suy giảm thần kinh nguyên phát khi thiếu vitamin E là hội chứng tủy tiểu não, thường có bệnh lí sợi trục thần kinh ngoại vi phối hợp với các sợi thần kinh cảm giác lớn. Thiếu hụt vitamin E thường xảy ra trong điều kiện giảm hấp thu chất béo nghiêm trọng (ví dụ rối loạn tạo mất, xơ nang) hoặc rối loạn di truyền (như mất phối hợp động tác do thiếu vitamin E hoặc betalipoprotein máu). Những chiến lược điều trị thiếu vitamin E bao gồm tăng hấp thu chất béo hoặc uống bổ sung vitamin E.
Vitamin E là vitamin tan trong dầu tìm thấy trong hạt, ngũ cốc hoặc mầm lúa mì. Hiếm khi thiếu hụt vitamin E do không ăn đủ nhưng có thể do những tình trạng gây giảm hấp thu chất béo nghiêm trọng.
Sự tiêu hóa vitamin E phù hợp yêu cầu dịch tụy và muối mật từ gan. Đôi khi có những rối loạn di truyền về chuyển hóa vitamin E có thể gây nên các vấn đề này đặc biệt ở trẻ em.
Triệu chứng của thiếu vitamin E bao gồm chuyển động của mắt bất thường, thay đổi thị lực, mất phối hợp vận động tiểu não và bệnh thần kinh ngoại vi, ngoài ra các dấu hiệu mất cảm giác cột sau gợi tưởng đến những thiếu hụt vitamin khác đã được đề cập.
Nồng độ vitamin E có thể được định lượng trực tiếp trong máu, mặc dù nồng độ này có thể bị ảnh hưởng bổi nồng độ cholesterol và lipid trong máu. Điều trị thiếu vitamin E bằng đường uống và tăng hấp thu chất béo (điều trị các tình trạng đi kèm, nếu có thể).
Tóm lại
Trong khi bệnh thần kinh tủy sống do thiếu hụt một số loại vitamin có thể nghiêm trọng, tin tốt đó là triệu chứng có thể được cải thiện hoặc giải quyết nếu điều trị phù hợp.
Nếu bác sĩ kiểm tra bệnh thần kinh tủy sống, có thể cần chụp MRI để thấy những tổn thương ở phần sau tủy sống và điện cơ và các nghiên cứu dẫn truyền thần kinh, cho kết quả chậm hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
