Dấu hiệu nhận biết về bệnh thận ở trẻ em

Mặc dù bệnh thận ở trẻ em không phổ biến lắm nhưng tình trạng thận có thể đặc biệt gây khó chịu và khó khăn về mặt cảm xúc đối với trẻ bị ảnh hưởng. Việc xác định các triệu chứng của bệnh thận có thể đặc biệt khó khăn ở trẻ em, vì vậy điều quan trọng là phải báo cáo bất kỳ thay đổi sức khỏe nào có thể liên quan đến bác sĩ. Việc điều trị rối loạn thận ở trẻ em sẽ tùy theo tình trạng bệnh cụ thể và có thể kéo dài trong thời gian ngắn hoặc dài. Nếu bệnh thận của trẻ tiến triển thành suy thận thì cần phải điều trị lọc máu thường xuyên hoặc ghép thận.

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thận ở trẻ em

Vì có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra bệnh thận ở trẻ em nên các dấu hiệu và triệu chứng của vấn đề về thận có thể rất đa dạng và không đặc hiệu (có nghĩa là các triệu chứng có thể chỉ ra nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau).

Theo Hội Tiểu đường- Tiêu hóa- Thận Quốc gia Hoa Kỳ (NIDDK), giai đoạn đầu của bệnh thận ở trẻ em thường có ít hoặc không có triệu chứng. Nhưng khi vấn đề về thận trở nên trầm trọng hơn, các triệu chứng thường bao gồm:

Sưng (phù) ở chân, bàn chân, bàn tay hoặc mặt
Đi tiểu nhiều
Nước tiểu có bọt (do có protein trong nước tiểu)
Nước tiểu màu hồng hoặc sẫm màu (do có máu trong nước tiểu)

Các dấu hiệu và triệu chứng khác ít cụ thể hơn có thể chỉ ra bệnh thận ở trẻ em bao gồm:

Mệt mỏi hoặc suy nhược
Cảm thấy mệt
Khó tập trung
Giảm sự thèm ăn
Sốt
Huyết áp cao
Ngứa da
Hụt hơi
Buồn nôn hoặc nôn mửa
Giảm cân
Còi cọc

Nếu trẻ mắc bệnh thận cấp tính (khởi phát đột ngột), các triệu chứng sau đây có thể xảy ra:

Sốt
Phát ban
Tiêu chảy ra máu
Nôn mửa nặng
Đau bụng
Da nhợt nhạt
Không đi tiểu hoặc đi tiểu nhiều
Sưng khắp cơ thể
Sưng mắt

Nếu con bạn phát triển bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức hoặc tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ bệnh thận ở trẻ em

Bệnh thận ở trẻ em có thể do nhiều tình trạng gây ra, thường khác với nguyên nhân gây bệnh thận ở người lớn. Bệnh thận ở trẻ em có thể cấp tính (xảy ra đột ngột) hoặc mãn tính (phát triển dần dần và kéo dài).

Nguyên nhân gây ra bệnh thận cấp tính ở trẻ em bao gồm:

Giảm lưu lượng máu đến thận
Tắc nghẽn ở đường tiết niệu
Một số loại thuốc
Hội chứng tan máu ure huyết
Viêm cầu thận

Giảm lưu lượng máu đến thận có thể do phẫu thuật, mất máu, mất nước hoặc ngừng tim, cùng với các tình trạng sức khỏe khác.

Hội chứng tan máu đường tiết niệu là một tình trạng hiếm gặp, thường do nhiễm vi khuẩn E. coli và xảy ra khi các mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương hoặc viêm.

Viêm cầu thận là tình trạng viêm các bộ lọc nhỏ trong thận (được gọi là cầu thận). Theo Mayo Clinic, nó có thể do một số tình trạng sức khỏe khác nhau gây ra, nhưng đôi khi nguyên nhân vẫn chưa được xác định rõ.

Nguyên nhân gây bệnh thận mãn tính ở trẻ em bao gồm:

Tắc nghẽn kéo dài ở đường tiết niệu
Hội chứng Alport (rối loạn di truyền): hường liên quan đến một loạt các vấn đề sức khỏe, bao gồm tổn thương thính giác và mắt, cũng như bệnh thận trở nên trầm trọng hơn theo thời gian.
Cystinosis (rối loạn di truyền): liên quan đến việc thu thập axit amin Cystin trong các tế bào ở thận, gây tổn thương theo thời gian.
Bệnh thận đa nang (rối loạn di truyền): liên quan đến sự phát triển của các túi nhỏ chứa đầy chất lỏng trong thận, theo thời gian có thể gây tổn thương và di dời các mô thận khỏe mạnh.
Hội chứng thận hư: là một nhóm các triệu chứng liên quan đến protein trong nước tiểu, cholesterol cao và sưng mô. Theo Quỹ Thận Hoa Kỳ, ở trẻ em, bệnh này thường do tổn thương cực nhỏ đối với các mạch máu ở thận, được gọi là bệnh thay đổi tối thiểu.
Bệnh thận cấp không được điều trị

Các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra bệnh thận mãn tính ở trẻ em bao gồm các tình trạng sức khỏe mãn tính như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh lupus và nhiễm trùng đường tiết niệu mãn tính.

Bệnh thận mãn tính phổ biến ở bé trai hơn bé gái. Theo Viện Tiểu đường, Tiêu hóa và Bệnh thận Quốc gia Hoa Kỳ, ở Bắc Mỹ, tỷ lệ trẻ em da đen mắc bệnh này cũng cao gấp 2 đến 3 lần so với trẻ em da trắng.

Bệnh thận được chẩn đoán ở trẻ em như thế nào?

Bác sĩ sẽ phỏng vấn về tiền sử bệnh tật, tiền sử gia đình, khám thực thể và một số xét nghiệm nước tiểu, máu hoặc hình ảnh nhất định của con bạn để chẩn đoán bệnh thận.

Xét nghiệm máu và nước tiểu

Các xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán bệnh thận bao gồm:

Tốc độ lọc cầu thận Xét nghiệm máu này đánh giá mức độ hiệu quả mà thận của con bạn lọc máu.
Creatinine huyết thanh: Xét nghiệm máu này đo creatinine, một chất thải thường được bài tiết qua nước tiểu. Nồng độ creatinin cao có nghĩa là thận của chúng không lọc đủ tốt.
Xét nghiệm albumin trong nước tiểu: Xét nghiệm này xem xét lượng protein và máu trong nước tiểu của trẻ, điều này có thể cho thấy thận bị tổn thương.

Kiểm tra hình ảnh

Nếu xét nghiệm máu và nước tiểu cho thấy con bạn có thể mắc bệnh thận, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện bất kỳ xét nghiệm hình ảnh nào sau đây để xem cấu trúc và kích thước thận cũng như đường tiết niệu của con bạn:

Siêu âm
Chụp cộng hưởng từ
Chụp cắt lớp

Các xét nghiệm khác

Các loại xét nghiệm khác có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán bệnh thận ở trẻ em bao gồm sinh thiết thận và xét nghiệm di truyền.

Sinh thiết thận có thể được sử dụng để kiểm tra tổn thương thận khi xét nghiệm hình ảnh không rõ ràng hoặc để giúp xác định nguyên nhân gây ra bệnh thận. Nó bao gồm việc lấy một mẫu mô thận nhỏ bằng cách gây tê khu vực đó và đưa một cây kim dài và mỏng xuyên qua da vào một trong hai quả thận. Mẫu mô sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Xét nghiệm di truyền có thể được sử dụng để xác định các rối loạn di truyền có thể gây ra bệnh thận.

Điều trị và quản lý bệnh thận ở trẻ em

Điều trị bệnh thận ở trẻ em bắt đầu bằng việc chẩn đoán, sau đó điều trị bất kỳ tình trạng tiềm ẩn nào gây ra hoặc góp phần gây tổn thương thận. Ví dụ, thuốc kháng sinh có thể được sử dụng để điều trị nhiễm trùng thận và có thể cần phẫu thuật để giải quyết tình trạng tắc nghẽn đường tiết niệu của con bạn.

Nếu tình trạng bệnh lý tiềm ẩn đã dẫn đến bệnh thận cấp tính (khởi phát đột ngột), con bạn có thể phải nhập viện để giúp điều trị tình trạng này và tăng cường chức năng thận. Nếu con bạn bị suy thận cấp, có thể cần phải lọc máu (lọc máu nhân tạo để loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa) trong một khoảng thời gian cho đến khi chức năng thận được phục hồi.

Nếu con bạn mắc bệnh thận mãn tính, thuốc và thay đổi chế độ ăn uống có thể giúp giảm tổn thương thận đang diễn ra. Bệnh thận mãn tính cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ, vì vậy điều quan trọng là phải cập nhật lịch tiêm chủng bao gồm một số loại chỉ có thể được khuyến nghị trong một số tình huống có nguy cơ cao.

Biến chứng của bệnh thận ở trẻ em

Bệnh thận có thể dẫn đến một số biến chứng tiềm ẩn ở trẻ em, bao gồm cả sự tăng trưởng và phát triển chậm lại. Theo Quỹ Thận Hoa Kỳ, cách tốt nhất để ngăn ngừa các biến chứng là điều trị và kiểm soát bệnh thận của con bạn bằng khả năng tốt nhất của bạn.

Các biến chứng thường gặp của bệnh thận ở trẻ em bao gồm:

Chậm tăng trưởng Ngoài việc kiểm soát bệnh thận của con bạn, bác sĩ có thể đề nghị một số chất bổ sung hoặc hormone tăng trưởng để giúp con bạn phát triển thành một người trưởng thành khỏe mạnh.
Chậm phát triển: Trẻ em mắc bệnh thận có thể gặp khó khăn trong học tập, tập trung và ghi nhớ mọi thứ. Điều này có thể bao gồm khả năng phối hợp cơ thể kém và khó học cách đi lại hoặc nói chuyện.
Thiếu máu: Con bạn có thể bị giảm số lượng hồng cầu cần dùng thuốc hoặc thực phẩm bổ sung để điều trị.
Bệnh về xương: Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc, hormone tăng trưởng hoặc thay đổi chế độ ăn uống để giúp kiểm soát hoặc ngăn ngừa tình trạng mất xương hoặc yếu xương.
Các vấn đề về cảm xúc và hành vi: Sống chung với bệnh thận có thể vô cùng khó khăn, ảnh hưởng đến hành vi, mối quan hệ với người khác và lòng tự trọng của con bạn. Nói chuyện với bác sĩ của con bạn về các nguồn lực sức khỏe tâm thần nếu bạn tin rằng con bạn đang gặp khó khăn về mặt cảm xúc.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP