Dự phòng bệnh sỏi thận

Triệu chứng của sỏi thận

Nhiều viên sỏi thận quá nhỏ, không đủ đề gây đau đớn. Tuy nhiên, những viên sỏi lớn có thể gây tắc niệu quản - ống dẫn từ thận đến bàng quang. Việc này có thể gây ra những triệu chứng như:

Đau ở một bên hoặc hai bên lưng dưới
Những cơn co thắt đột ngột gây đau đớn thường bắt đầu từ phần lưng phía dưới xương sườn, sau đó di chuyển xuống dưới và xung quanh phía trước bụng.
Đi tiểu ra máu
Cảm thấy mệt mỏi hoặc nôn mửa.
Đi tiểu nhiều hơn bình thường, có thể cảm thấy buốt khi đi tiểu

Cơn đau gây ra do sỏi thận, còn gọi là cơn đau quặn thận có thể rất nghiêm trọng. Bạn cảm thấy đau ở vị trí nào phụ thuộc vào việc viên sỏi đã đi được bao xa trong niệu quản trước khi bị tắc lại. Nếu vị trí bị tắc nghẽn là ở thận hoặc ở niệu quản trên, bạn có thể cảm thấy đau ở lưng dưới. Nếu viên sỏi tắc ở phần dưới của niệu quản, bạn có thể cảm thấy đau ở háng hoặc ở cơ quan sinh dục.

Cơn đau có thể đánh thức bạn khi bạn đang ngủ và có thể kéo dài từ 3-18 tiếng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của sỏi thận, bạn nên đến gặp bác sỹ ngay.

Chẩn đoán sỏi thận

Nếu bạn được chẩn đoán là có sỏi thận, bác sỹ sẽ kiểm tra nước tiểu của bạn, sử dụng một que thăm để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng và máu trong nước tiểu. Mẫu nước tiểu có thể được gửi đến phòng thí nghiệm để tiến hành các xét nghiệm sâu hơn. Bác sỹ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm máu để kiểm tra việc nhiễm trùng và đo nồng độ các chất khoáng nhất định có thể gây sỏi thận. Xét nghiệm máu cũng có thể cho biết thận của bạn hoạt động có tốt không.

Bác sỹ cũng có thể sẽ yêu cầu bạn làm nhiều xét nghiệm để chẩn đoán và kiểm tra kích thước, vị trí và loại sỏi thận. Các xét nghiệm có thể bạn sẽ phải làm bao gồm:

Chụp CT: Dùng tia X để thu hình ảnh ba chiều của thận và hệ tiết niệu. Chụp CT sẽ cho thấy kích thước và vị trí viên sỏi nếu có.

Chụp X quang hệ tiết niệu bằng đường tĩnh mạch (IVU): Sử dụng một loại màu nhuộm đặc biệt để nhìn thấy hệ tiết niệu và bất kỳ viên sỏi nào trên ảnh chụp X quang. Bạn có thể phải làm xét nghiệm này nếu ở bệnh viện không sẵn có dịch vụ chụp CT.

Siêu âm: Dùng sóng siêu âm để chụp ảnh thận và hệ tiết niệu của bạn.

Chụp X quang: Sỏi thận thường có chứa canxi và sẽ có màu trắng trên phim X quang.

Bác sỹ cũng có thể lấy được mẫu sỏi thận bằng việc lọc nước tiểu qua giấy lọc. Viên sỏi sẽ được phân tích để xác định loại sỏi, từ đó định hướng cho việc điều trị và dự phòng.

Điều trị sỏi thận

Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào kích thước viên sỏi, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và việc trước đây bạn đã từng bị sỏi thận hay chưa. Đa số sỏi thận sẽ được điều trị mà không cần tới can thiệp y tế. Nếu bạn không quá đau và không có bất kỳ biến chứng nào, bạn có thể chữa tại nhà. Mặc dù vậy, bạn sẽ cần một vài loại thuốc giảm đau do bác sỹ kê đơn để làm giảm các triệu chứng. Bác sỹ cũng sẽ yêu cầu bạn uống nhièu nước để có thể làm tan viên sỏi thận

Can thiệp y tế

Bạn sẽ cần các can thiệp y tế thay vì điều trị tại nhà nếu bạn:

Vẫn cảm thấy đau sau khi uống thuốc giảm đau 1 giờ hoặc cơn đau quay trở lại
Cảm thấy quá đau và không thể xử lý tại nhà được
Có các dấu hiệu nhiễm trùng như tăng nhiệt độ và/hoặc nước tiểu đục
Không thể đi tiểu được
Mất nước vì nôn hoặc mệt mỏi
Chỉ có một bên thận hoạt động
Đang mang thai

Nếu bác sỹ nghĩ bạn bị nhiễm trùng, bạn sẽ được kê các loại thuốc kháng sinh.

Nếu viên sỏi của bạn nhỏ hơn 10 mm (1cm) và không cần phải lấy ra ngay lập lức, bác sỹ sẽ kê cho bạn các loại thuốc chẹn alpha. Những loại thuốc này sẽ khiến cho viên sỏi trôi ra ngoài theo nước tiểu.

Nếu viên sỏi của bạn quá lớn và không thể tự trôi ra ngoài theo nước tiểu, bác sỹ có thể sẽ tiến hành thủ thuật để lấy nó ra. Thủ thuật có thể là tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi qua nội soi niệu quản hoặc tán sỏi thận qua da.

Dự phòng sỏi thận

Nếu bạn có sỏi thận, bác sỹ sẽ khuyên bạn tăng cường uống nước để giảm nguy cơ phát triển thêm sỏi thận.

Nếu bạn có sỏi canxi, bạn nên:

Giảm tiêu thụ muối xuống dưới 3 gam muối một ngày. Không cho thêm muối vào thức ăn và không ăn các loại thức ăn chế biến sẵn.
Giảm tiêu thụ các loại thực phẩm chứa nhiều oxalat như socola, trà, đại hoàng, rau bina, ngũ cốc và dâu tây
Ăn ít thịt, cá và thịt gia cầm. Gan, thận, cá trích còn nguyên da, cá mòi, cá cơm và da thịt gia cầm làm tăng lượng axit uric trong nước tiểu của bạn.
Không uống vitamin C quá 500 -1000mg một ngày bởi vitamin C sẽ gây ra việc hình thành oxalat trong cơ thể. Bạn cũng không nên sử dụng các chế phẩm có chứa vitamin D như dầu cá và vitamin tổng hợp bởi chúng sẽ làm tăng lượng canxi bạn tiêu thụ.

Tùy thuộc vào loại sỏi thận, bác sỹ có thể kê thêm một vài loại thuốc để dự phòng sỏi thận tái phát sau này.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP