Người chạy thận nhân tạo nên ăn gì?

Một số điểm cần chú ý về dinh dưỡng với người bệnh:

Theo dõi lượng nước tiêu thụ vừa đủ, ăn ít muối hoặc ăn nhạt
Tính toán lượng chất điện giải, K, Na, Ca, P
Lượng calo và protein phù hợp.

1. Về chất lỏng, nước

Bạn sẽ cần phải lên kế hoạch cẩn thận cho các bữa ăn của mình và theo dõi lượng chất lỏng bạn ăn và uống vào. Thực phẩm lỏng ở nhiệt độ phòng, chẳng hạn như súp, chứa nước. Hạn chế hoặc tránh các loại thực phẩm và đồ uống có nhiều: kali, phốt pho, natri, ví dụ, nước ép rau và đồ uống thể thao.

Thừa nước dẫn đến các dấu hiệu: phù nề, tăng cân sau chạy thận, thay đổi huyết áp, mệt mỏi, chuột rút, chóng mặt, đau bụng.

Một trong những cách để hạn chế lượng chất lỏng đó là ăn nhạt, thực phẩm ít muối.

2. Về các chất điện giải

Tiêu thụ rau quả như thế nào?

Hầu hết các loại trái cây và rau quả đều chứa nước và các chất điện giải, vitamin và khoáng, chẳng hạn như dưa, nho, táo, cam, cà chua, rau diếp và cần tây. Khi xem bạn tiêu thụ bao nhiêu chất lỏng trong một ngày, hãy nhớ đếm những thực phẩm này.

Thận khỏe mạnh giữ lượng kali thích hợp trong máu để tim đập nhịp độ ổn định. Nồng độ kali có thể tăng lên giữa các lần chạy thận nhân tạo và ảnh hưởng đến nhịp tim của bạn. Ăn quá nhiều kali có thể gây nguy hiểm cho tim và thậm chí là tử vong.

Để kiểm soát mức độ kali, hãy hạn chế thực phẩm giàu kali như bơ, chuối, kiwi và trái cây khô. Chọn trái cây và rau có ít kali hơn. Ăn một phần rất nhỏ thức ăn có hàm lượng kali, chẳng hạn như một hoặc hai quả cà chua bi trong món salad hoặc một ít nho khô trong bột yến mạch của bạn.

Bạn có thể loại bỏ một phần kali khỏi khoai tây bằng cách thái hạt lựu hoặc cắt nhỏ, sau đó bằng ngân nước hoặc luộc nhiều nước.

Tránh thực phẩm nhiều muối

Thừa muối gây giữ nước, bạn cần ăn giảm muối với tối đa 3g mỗi ngày, giảm phốt pho, tăng canxi. Nói chung là ăn nhạt, không nên thêm muối vào các món ăn và khi chế biến.

Tránh ăn hoặc uống thực phẩm chứa muối như dưa muối, cà muối, thịt cá muối..., thực phẩm chế biến sẵn như giò, chả, thịt hun khói, thịt hộp, xúc xích...

Hạn chế thực phẩm giàu phốt pho như tạng động vật, chocolate, ca cao... Đặc biệt, hạn chế thức ăn chứa nhiều kali như cam, chuối, quả bơ, hạt họ đậu, dâu, nho khô và tăng thực phẩm giàu can xi như sữa, cá con, cua....

Các loại thực phẩm đóng hộp, đóng gói, đông lạnh và thức ăn nhanh thường chứa nhiều muối để tăng vị giác. Natri cũng được tìm thấy trong nhiều loại gia vị và thịt. Quá nhiều natri khiến cơ thể khát và uống nhiều nước hơn.

3. Nguồn Protein (từ thịt, cá, trứng, sữa…)

Người chạy thận nhân tạo bị mất protein qua màng lọc, nhưng ăn thừa protein cũng không tốt. Bạn cần ăn ăn protein chất lượng cao, vì chúng được cơ thể sử dụng dễ dàng hơn và tạo ra ít chất thải hơn để loại bỏ trong quá trình lọc máu. Protein chất lượng cao đến từ thịt, gia cầm, cá và trứng. Tránh các loại thịt chế biến sẵn như: xúc xích và ớt đóng hộp, những loại thịt này có lượng natri và phospho cao.

Cố gắng chọn các loại thịt nạc hoặc ít mỡ, ít phospho, chẳng hạn như thịt gà, cá hoặc thịt bò nướng. Nếu bạn là người ăn chay, hãy tìm hiểu kỹ về những cách khác để nạp protein từ nguồn thực vật.

Sữa ít béo là nguồn cung cấp protein tốt. Tuy nhiên, sữa có nhiều phốt pho và kali. Sữa cũng bổ sung vào lượng chất lỏng của bạn. Vì thế nên người bệnh cần nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng để xem liệu sữa có phù hợp với kế hoạch thực phẩm hay không.

Lượng đạm giảm phụ thuộc vào số lần lọc máu mỗi tuần, do bị mất qua màng lọc. Bệnh nhân chạy thận một lần một tuần, lượng đạm cần 1g (=5g thịt bò nạc)/kg cân nặng một ngày. Chạy thận 2 lần mỗi tuần, lượng đạm hàng ngày nên ăn là 1,2 g/kg cân nặng. Bệnh nhân chạy thận 3 lần một tuần cần 1,4 g đạm trên một kg cân nặng.

Ngoài ra, bệnh nhân cần phải ăn đủ năng lượng. Vì giảm đạm nên cần tăng cường nhóm tinh bột, đường và chất béo để tránh suy dinh dưỡng.

4. Lượng Calo tiêu thụ từ bữa ăn

Tất cả các loại thực phẩm đều chứa calo. Thiếu calo gây suy dinh dưỡng, mệt mỏi. Nhu cầu calo của mỗi người là khác nhau. Bạn có thể cần phải cắt giảm lượng calo nếu bạn đang thừa cân hoặc bạn có thể phải bổ sung calo vào chế độ ăn uống của mình nếu bạn đang bị giảm cân.

Nhiều người chạy thận nhân tạo không có cảm giác ngon miệng và không nạp đủ calo. Nếu bạn cảm thấy không muốn ăn, hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm cách bổ sung calo lành mạnh vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Nên dùng dầu thực vật như: dầu ô liu, dầu hạt cải và dầu đậu tương... đều cung cấp thêm calo tốt.

Nên ăn ngũ cốc có hàm lượng đạm thấp như cơm, khoai củ (khoai sọ, khoai lang, sắn...). Ăn dưới 200g gạo, mì mỗi ngày, rau củ như bầu, bí, mướp, dưa chuột, cải trắng, cải cúc, cải bắp, su su.

Kẹo cứng, đường, mật ong, mứt, thạch cung cấp calo và năng lượng mà không có chất béo hoặc bổ sung những thứ khác cho cơ thể. Nếu bạn bị tiểu đường, hãy lưu ý về việc sử dụng đồ ngọt trong chế độ ăn.

Tránh thức ăn mặn như khoai tây chiên và bánh quy.

5. Thực phẩm bổ sung vitamin và chất khoáng

Chạy thận nhân tạo cũng gây mất một số vitamin và chất khoáng qua màng lọc. Bạn có thể không nhận đủ vitamin và khoáng chất trong chế độ ăn uống của mình vì bạn phải kiêng khem nhiều loại thực phẩm, dẫn đến một số bệnh rối loạn về chuyển hóa.

Bác sĩ điều trị có thể kê đơn thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất, một số loại thực phẩm thay thế bữa ăn, được thiết kế đặc biệt cho những người bị suy thận căn cứ vào tình trạng sức khỏe và xét nghiệm.

Không nên tự mua thuốc bổ, vitamin và chất khoáng, để uống, vì trong các thực phẩm bổ sung này cũng có những loại chất khoáng kiêng kỵ với bệnh của bạn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP