Những thói quen giúp giữ thận khỏe mạnh

Duy trì lối sống năng động và chế độ ăn uống bổ dưỡng có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về thận. Nhưng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh hoặc tổn thương thận. Thận của bạn là cơ quan nằm ở vùng hạ sườn, ở cả hai bên cột sống của bạn và thực hiện một số chức năng. Chức năng quan trọng nhất của thận là lọc các chất thải, nước thừa và các tạp chất khác ra khỏi máu của bạn. Những chất thải này được lưu trữ trong bàng quang và sau đó được thải ra ngoài qua nước tiểu.

Ngoài ra, thận điều chỉnh nồng độ pH, muối và kali trong cơ thể. Thận cũng sản xuất các hormone giúp điều chỉnh huyết áp và kiểm soát việc sản xuất các tế bào hồng cầu. Thận cũng chịu trách nhiệm kích hoạt một dạng vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi để tạo xương và điều chỉnh chức năng cơ bắp.

Duy trì sức khỏe của thận là điều quan trọng đối với sức khỏe của bạn. Bằng cách giữ cho thận khỏe mạnh, cơ thể bạn sẽ lọc và loại bỏ chất thải đúng cách, đồng thời sản xuất hormone để giúp cơ thể hoạt động bình thường.

Dưới đây là một số lời khuyên để giúp giữ cho thận của bạn khỏe mạnh.

Luôn duy trì vận động

Tập thể dục thường xuyên không chỉ tốt cho vòng eo của bạn mà còn làm giảm nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính. Tập thể dục cũng có thể làm giảm huyết áp và tăng cường sức khỏe tim mạch của bạn, cả hai đều quan trọng để ngăn ngừa tổn thương thận.

Bạn không cần phải chạy đường dài và bạn chỉ cần đi bộ, chạy, đạp xe và thậm chí khiêu vũ cũng rất tốt cho sức khỏe của bạn. Tìm một hoạt động khiến bạn thích thú vui vẻ giúp bạn duy trì gắn bó với nó và có kết quả tuyệt vời.

Kiểm soát lượng đường trong máu của bạn

Những người mắc bệnh tiểu đường, hoặc một tình trạng gây ra lượng đường trong máu cao, có thể bị tổn thương thận. Khi các tế bào của cơ thể bạn không thể sử dụng glucose trong máu, thận buộc phải làm việc nhiều hơn để lọc máu. Qua nhiều năm gắng sức, điều này có thể dẫn đến nguy cơ sức khỏe.

Tuy nhiên, nếu bạn có thể kiểm soát lượng đường trong máu của mình, bạn sẽ giảm được nguy cơ bị tổn thương thận. Ngoài ra, nếu tổn thương thận được phát hiện sớm, bác sĩ có thể thực hiện các bước để giảm hoặc ngăn ngừa tổn thương thêm.

Theo dõi huyết áp

Huyết áp cao có thể gây tổn thương thận. Nếu tăng huyết áp xảy ra cùng với các vấn đề sức khỏe khác như tiểu đường, bệnh tim hoặc cholesterol cao, thì tác động lên cơ thể bạn có thể rất lớn. Chỉ số huyết áp bình thường là 120/80. Tiền cao huyết áp nằm giữa 120/80 và 139/89. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống có thể giúp giảm huyết áp của bạn vào thời điểm này

Nếu chỉ số huyết áp của bạn luôn ở mức trên 140/90 thì có thể bạn đã mắc bệnh tăng huyết áp. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ về việc theo dõi huyết áp thường xuyên, thay đổi lối sống và có thể dùng thuốc.

Theo dõi cân nặng và ăn uống điều độ

Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc một số tình trạng sức khỏe có thể gây hại cho thận như bệnh tiểu đường, bệnh tim và bệnh thận. Một chế độ ăn uống cân bằng ít natri, thực phẩm chế biến sẵn và các thực phẩm gây hại cho thận khác có thể giúp giảm nguy cơ tổn thương thận. Tập trung vào việc ăn các nguyên liệu tươi có hàm lượng natri như súp lơ, quả việt quất, cá, ngũ cốc nguyên hạt, v.v.

Uống nhiều nước

Không có phép thuật màu nhiệm nào đằng sau lời khuyên là uống tám ly nước mỗi ngày, nhưng đó chính xác là một mục tiêu tốt vì nó khuyến khích bạn uống nước. Uống nước thường xuyên, nhất quán rất tốt cho thận của bạn. Nước giúp loại bỏ natri và chất độc khỏi thận của bạn. Nó cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính.

Bạn cần uống ít nhất 1,5 đến 2 lít trong một ngày. Lượng nước bạn cần phụ thuộc phần lớn vào sức khỏe và lối sống của bạn. Các yếu tố như khí hậu, tập thể dục, giới tính, sức khỏe tổng thể và việc bạn đang mang thai hay đang cho con bú là những yếu tố quan trọng cần xem xét khi lập kế hoạch uống nước hàng ngày.

Những người trước đây bị sỏi thận nên uống nhiều nước hơn một chút để giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi trong tương lai.

Không hút thuốc

Hút thuốc làm hỏng các mạch máu của cơ thể bạn, khiến lưu lượng máu đi khắp cơ thể và đến thận của bạn chậm hơn. Hút thuốc cũng khiến thận của bạn tăng nguy cơ ung thư. Nếu bạn ngừng hút thuốc, nguy cơ ung thư của bạn sẽ giảm xuống. Tuy nhiên, sẽ mất nhiều năm để giảm nguy cơ mắc ung thư của bạn xuống như của một người chưa bao giờ hút thuốc.

Lưu ý về lượng thuốc không kê đơn bạn uống

Nếu bạn thường xuyên dùng thuốc giảm đau không kê đơn, bạn có thể gây tổn thương thận. Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen, có thể gây hại cho thận nếu bạn dùng chúng thường xuyên để điều trị đau mãn tính, nhức đầu hoặc viêm khớp. Những loại thuốc này không nên dùng quá 10 ngày đối với cơn đau hoặc hơn ba ngày đối với cơn sốt. Thường xuyên uống nhiều hơn tám viên aspirin mỗi ngày có thể làm giảm chức năng thận của bạn tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Những người không có vấn đề về thận và thỉnh thoảng mới sử dụng thuốc sẽ không cần quá quan tâm đến vấn đề này. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng các loại thuốc này hàng ngày, bạn có thể gặp rủi ro với sức khỏe của thận. Trao đổi với bác sĩ về các phương pháp điều trị an toàn cho thận nếu bạn đang phải đối mặt với cơn đau.

Kiểm tra chức năng thận nếu bạn có nguy cơ cao

Nếu bạn có nguy cơ cao bị tổn thương thận hoặc mắc bệnh thận, bạn nên đi kiểm tra chức năng thận thường xuyên. Những người sau đây có thể được hưởng lợi từ việc sàng lọc thường xuyên:

• Người trên 60 tuổi
• Người nhẹ cân suy dinh dưỡng
• Người mắc bệnh tim mạch hoặc có thành viên gia đình mắc bệnh này
• Người có hoặc có tiền sử gia đình bị huyết áp cao
• Người bị béo phì
• Người tin rằng họ có thể bị tổn thương thận

Xét nghiệm chức năng thận thường xuyên là một cách để biết sức khỏe của thận và kiểm tra những thay đổi có thể xảy ra giúp làm chậm hoặc ngăn ngừa nguy cơ sức khỏe trong tương lai.

Trung bình cứ 1 trong 7 người trưởng thành ở Hoa Kỳ bệnh thận mãn tính. Một số dạng bệnh thận đang tiến triển và bệnh sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Khi thận của bạn không còn có thể loại bỏ chất thải ra khỏi máu, chúng sẽ bị hỏng. Chất thải tích tụ trong cơ thể bạn có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng và dẫn đến tử vong. Để khắc phục điều này, máu của bạn sẽ phải được lọc nhân tạo thông qua lọc máu, hoặc bạn sẽ cần ghép thận.

Các bệnh thận phổ biến

Bệnh thận mãn tính

Dạng bệnh thận phổ biến nhất là bệnh thận mãn tính. Một nguyên nhân chính của bệnh thận mãn tính là tăng huyết áp.

Thận của bạn liên tục xử lý máu của cơ thể, loại bỏ độc tố, chất thải và nước thừa từ khoảng 120ml máu mỗi phút. Huyết áp cao rất nguy hiểm cho thận vì nó có thể dẫn đến tăng áp lực lên cầu thận, đơn vị chức năng của thận. Theo thời gian, sẽ ảnh hưởng đến bộ máy lọc của thận và chức năng của thận suy giảm. Cuối cùng, chức năng thận sẽ suy giảm đến mức chúng không thể thực hiện đúng chức năng của mình nữa và bạn sẽ phải chạy thận nhân tạo.

Chạy thận để lọc chất lỏng và chất thải ra khỏi máu của bạn. Tùy từng trường hợp, lọc máu, đặc biệt là lọc màng bụng, có thể có hiệu quả lâu dài. Mặc dù tuổi thọ trung bình của những người chạy thận nhân tạo là 5 đến 10 năm, nhưng nhiều người đã sống được 20 đến 30 năm. Đôi khi bạn có thể cần ghép thận, nhưng nó phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể của bạn.

Bệnh tiểu đường là một nguyên nhân chính khác của bệnh thận mãn tính. Theo thời gian, lượng đường trong máu không được kiểm soát sẽ làm hỏng các đơn vị chức năng của thận, dẫn đến suy thận.

Sỏi thận

Một vấn đề về thận phổ biến khác là sỏi thận. Khoáng chất và các chất khác trong máu của bạn có thể kết tinh trong thận, tạo thành các hạt rắn hoặc sỏi, thường đào thải ra khỏi cơ thể theo nước tiểu. Sỏi thận đi qua đường niệu gây đau, nhưng hiếm khi gây ra các vấn đề nghiêm trọng.

Mặc dù sỏi thận là yếu tố nguy cơ gây bệnh thận mãn tính thấp, nhưng chúng thường có thể dẫn đến tổn thương thận cấp tính, còn được gọi là suy thận cấp tính, đặc biệt nếu sỏi thận đi kèm với mất nước hoặc nhiễm trùng.

Viêm cầu thận

Viêm cầu thận là tình trạng viêm cấu trúc vi mô bên trong thận của bạn. Viêm cầu thận có thể do nhiễm trùng, thuốc, bất thường bẩm sinh và các bệnh tự miễn dịch. Tình trạng này có thể tự khỏi hoặc cần dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Bệnh thận đa nang

Nang thận đơn lẻ khá phổ biến và thường vô hại, nhưng bệnh thận đa nang là một tình trạng riêng biệt, nghiêm trọng hơn. Bệnh thận đa nang là một rối loạn di truyền gây ra nhiều u nang, túi tròn chứa chất lỏng, phát triển bên trong và trên bề mặt thận của bạn, cản trở chức năng của thận.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở bất kỳ bộ phận nào trong hệ thống tiết niệu của bạn. Nhiễm trùng ở bàng quang và niệu đạo là phổ biến nhất. Chúng thường dễ điều trị và có rất ít hậu quả lâu dài, nếu có. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, những nhiễm trùng này có thể lan đến thận và dẫn đến suy thận.

Bạn có thể làm gì để cải thiện sức khỏe thận?

Thận của bạn rất quan trọng đối với sức khỏe của bạn. Đây là cơ quan chịu trách nhiệm cho nhiều chức năng, từ xử lý chất thải cơ thể đến tạo ra hormone. Đó là lý do tại sao chăm sóc thận của bạn nên là ưu tiên sức khỏe hàng đầu.

Duy trì lối sống năng động, có ý thức về sức khỏe là điều tốt nhất bạn có thể làm để đảm bảo thận luôn khỏe mạnh. Nếu bạn có tình trạng sức khỏe mãn tính làm tăng nguy cơ tổn thương thận hoặc bệnh thận, bạn cũng nên phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để theo dõi các dấu hiệu suy giảm chức năng thận.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp