Tiêu cơ vân là sự phá hủy của cơ bắp. Đây là một hội chứng lâm sàng khi cơ bắp bắt đầu bị phá hủy và dẫn đến sự thay đổi nồng độ dịch và điện giải trong cơ thể, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Nguyên nhân của tiêu cơ vân
Có nhiều yếu tố liên quan đến tiêu cơ vân như:
- Thuốc như statin và fibrate (thuốc làm hạ mỡ máu), colchicine (thuốc gout), kháng sinh, steroid,...
- Hoạt động thể lực gắng sức dẫn đến hiện tượng tiêu cơ vân do tập luyện hoặc tiêu cơ vân do gắng sức.
- Nhiệt độ cao dẫn đến sốc nhiệt là yếu tố nguy cơ
- Tự ý dùng thuốc kê đơn như cocaine và amphetamine.
Triệu chứng của tiêu cơ vân
Những bệnh nhân bị ảnh hưởng sẽ có những triệu chứng đau cơ dữ dội, cứng cơ, sưng phù, yếu cơ, và đôi khi nước tiểu sẫm màu. Mất nước là thường gặp, và bệnh nhân có thể có những thay đổi trong tâm lí và hạ huyết áp dẫn đến chóng mặt, mê sảng, giảm lượng nước tiểu,... Sốt cũng có thể xuất hiện.
Tiêu cơ vân ảnh hưởng đến thận
Tiêu cơ vân ảnh hưởng đến chức năng thận theo nhiều cách. Sự phá hủy cơ vân dẫn đến sự vận chuyển các chất và dịch trong các mạch máu đến cơ bị tổn thương, tạo nên tình trạng mất nước nặng.
Điều này đủ để dẫn đến tình trạng suy giảm chức năng thận nghiêm trọng, thường gọi là suy thận cấp. Nồng độ các chất điện giải cũng có thể thay đổi trong máu và có thể biểu hiện bởi:
- Tăng nồng độ phosphorus
- Giảm nồng độ canxi
- Tăng nồng độ kali
- Tăng nồng độ acid uric
.png)
Một tình trạng khác là hệ quả của tiêu cơ vân ảnh hưởng đến thận hiện tượng myoglobin niệu
Myoglobin là một protein tìm thấy trong cơ. Khi cơ bị phá hủy, myoglobin được giải phóng vào máu sau đó đến thận. Thận không thể đào thảo myoglobin và protein này gây độc cho tế bào thận, sẽ gây tắc nghẽn hệ thống đào thải của thận-ống thận. Điều này có thể dẫn đến suy thận. Trong trường hợp tồi tệ nhất, suy thận do tiêu cơ vân và myoglobin niệu có thể dẫn đến suy thận không hồi phục vàs cần lọc máu kéo dài.
Chẩn đoán tiêu cơ vân
Chẩn đoán tiêu cơ vân phụ thuộc vào biểu hiện lâm sàng bao gồm các triệu chứng và dấu hiệu của đau cơ. Một số những triệu chứng đặc hiệu hơn như nước tiểu màu cocacola. Xét nghiệm được thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán và sẽ cho thấy sự tăng nồng độ đáng kể của một chất hóa học trong máu được gọi là CPK (creatinine phosphokinase). Suy thận có thể rõ rằng trên các xét nghiệm máu, với sự tăng nồng độ creatinine. Xét nghiệm nước tiểu có thể cho thấy sự xuất hiện myoglobin, protein bất thường được giải phóng vào nước tiểu khi cơ bị phá hủy.
Điều trị tiêu cơ vân
Bên cạnh điều trị nguyên nhân ban đầu dẫn đến tình trạng này, điều trị tiêu cơ vân là điều chỉnh điện giải và bù nước tích cực ở bệnh nhân bằng truyền dịch.
Có một số tranh cãi về loại dịch truyền nào là tốt nhất cho bệnh nhân trong trường hợp này. Trước đây, kiềm hóa nước tiểu bằng NaHCO3 được dùng trong điều trị chuẩn. Tuy nhiên, tính ưu việt của nó vượt qua những loại dịch truyền khác như saline vẫn chưa được chứng minh.
Điều trị của bác sĩ sẽ theo hướng chức năng thận, trong khi bạn được truyền dịch. Triệu chứng và chức năng thận nên bắt đầu hồi phục sau vài ngày, và nước tiểu bắt đầu trong lại. Ở một số bệnh nhân, thận có thể bị suy đến mức lọc máu cần được thực hiện.
Hãy nhớ rằng, lọc thận là một phương pháp điều trị hỗ trợ. Nó không điều trị được suy thận, nó chỉ thay thế cho chức năng của thận. Nếu thận bắt đầu hồi phục, chúng sẽ tự làm việc trở lại. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cá biệt, bệnh nhân có thể phụ thuộc vào lọc máu cả đời.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
