HỘI CHỨNG GIẢI PHÓNG CYTOKINE (CRS)

CRS là gì?

Cytokine là các protein nhỏ giúp các tế bào xung quanh cơ thể có sự tương tác với nhau. Khi hệ thống miễn dịch phát hiện mối đe dọa, các tế bào sẽ giải phóng các cytokine để phối hợp phản ứng cơ thể.

Trong CRS, hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức. Các cytokine tăng cao gây ra mức độ viêm có hại trên toàn cơ thể làm ảnh hưởng đến các chức năng bình thường của cơ thể. Tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến chức năng cơ quan và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng

CRS có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác nhau trên khắp cơ thể và các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm. Một số triệu chứng chung của CRS bao gồm:

Sốt;
Mệt mỏi;
Mất cảm giác ngon miệng;
Buồn nôn và ói mửa;
Bệnh tiêu chảy;
Đau nhức toàn thân;
Phát ban.

Một số trường hợp cũng có thể gặp các triệu chứng khác thay đổi tùy theo hệ cơ quan mà CRS ảnh hưởng.

Tim và mạch máu

Khi CRS ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch, các triệu chứng kèm theo có thể bao gồm:

Tăng nhịp tim;
Nhịp tim không đều;
Giảm huyết áp;
Giảm chức năng tim;
Phù nề.

Não và hệ thần kinh

Các triệu chứng liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương có thể bao gồm:

Lú lẫn;
Chóng mặt;
Vấn đề phối hợp hoạt động và di chuyển;
Khó nuốt;
Co giật;
Ảo giác;

Phổi

Các triệu chứng xuất hiện nếu CRS ảnh hưởng đến phổi gồm:

Ho;
Giảm chức năng phổi;
Thở gấp hoặc khó thở.

Ngoài ra, CRS cũng có thể gây ra vấn đề với chức năng thận và gan.

Nguyên nhân

CRS có thể xảy ra như là kết quả của liệu pháp miễn dịch. Liệu pháp miễn dịch là một loại điều trị giúp hệ thống miễn dịch tấn công mầm bệnh hoặc với một số bệnh ung thư hay khối u. Đôi lúc, các bác sĩ cũng sử dụng liệu pháp miễn dịch để điều trị các tình trạng như viêm khớp dạng thấp hay bệnh Crohn.

Một số loại liệu pháp miễn dịch có thể gây ra CRS bao gồm liệu pháp chuyển tế bào T - lấy tế bào miễn dịch từ một khối u, tái sử dụng chúng để tấn công các tế bào ung thư và liệu pháp kháng thể đơn dòng - đây là liệu pháp tạo ra các protein đặc hiệu bám vào các tế bào ung thư giúp hệ thống miễn dịch nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tế bào này.

Cả hai loại liệu pháp miễn dịch có thể gây ra sự giải phóng lượng lớn một cách nhanh chóng của cytokine. Sự gia tăng các cytokine có thể dẫn đến CRS.

CRS cũng có thể xảy ra do nhiễm trùng. Ví dụ một loại virus khi xâm nhập vào cơ thể sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch. Khi hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức và giải phóng các cytokine dư thừa sẽ gây ra CRS.

Điều trị

Điều trị kịp thời và hiệu quả là điều cần thiết cho CRS, vì các triệu chứng có thể nhanh chóng xấu đi và trở nên nghiêm trọng.

Các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc để giảm viêm an toàn ở những người bị CRS. Một số loại thuốc sẽ nhắm mục tiêu các cytokine cụ thể. Ví dụ, tocilizumab (Actemra) và siltuximab (Sylvant) làm giảm hoạt động của cytokine interleukin-6.

Một lựa chọn khác là corticosteroid giúp giảm viêm mà không nhắm mục tiêu một cytokine cụ thể. Tuy nhiên, chúng gây ức chế hệ thống miễn dịch và có thể ảnh hưởng đến điều trị ung thư.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của CRS, các phương pháp điều trị khác có thể cần thiết để hỗ trợ các cơ quan và ngăn ngừa tổn thương thêm bao gồm:

Truyền dịch tĩnh mạch;

Hỗ trợ oxy hoặc máy thở;
Thuốc hỗ trợ chức năng tim;
Truyền máu;
Thuốc hoặc lọc máu thận.

Khi nào cần sự hỗ trợ y tế

Đến các cơ sở y tế gần nhất nếu các triệu chứng của CRS như sốt, đau đầu và tiêu chảy đột nhiên trở nên nghiêm trọng hơn hơn hoặc đã kéo dài trong nhiều ngày.

Đối với trường hợp có các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, lú lẫn, thay đổi chức năng hay nhịp tim cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Tóm lược

CRS là tình trạng có các triệu chứng xuất phát từ nồng độ cytokine cao bất thường. Các triệu chứng của CRS có thể ảnh hưởng đến đa cơ quan với nhiều triệu chứng khác nhau.

Những người được điều trị các liệu pháp miễn dịch, nhiễm trùng có nguy cơ cao mắc CRS. Các triệu chứng của CRS có thể trở nên nghiêm trọng, vì vậy việc điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
Xem thêm: Tăng sắc tố sau viêm

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP