✴️ Vì sao tiểu đường làm mờ mắt và cách phòng tránh

1. Vì sao tiểu đường làm mờ mắt?

Cơ chế gây tổn thương mắt ở bệnh nhân tiểu đường

• Đôi khi bệnh nhân tiểu đường có thể bị mờ mắt trong vài ngày hoặc vài tuần khi họ thay đổi chế độ sinh hoạt hoặc thuốc điều trị. Glucose cao có thể làm thay đổi mức chất lỏng hoặc gây sưng tấy trong các mô của mắt giúp bạn tập trung, gây ra hiện tượng mờ mắt. Loại mờ mắt này là tạm thời và biến mất khi mức đường huyết của bạn trở về mức bình thường.
• Nếu lượng đường trong máu của bạn luôn ở mức cao theo thời gian, nó có thể làm hỏng các mạch máu nhỏ ở phía sau mắt của bạn. Tổn thương này có thể bắt đầu phát triển ngay trong giai đoạn tiền tiểu đường. Các mạch máu bị tổn thương có thể bị rò rỉ chất lỏng và gây sưng tấy. Các mạch máu mới, bắt đầu phát triển. Những mạch máu này tăng sinh, dẫn đến sẹo hoặc gây ra áp suất cao nguy hiểm bên trong mắt của bạn.
• Hầu hết các bệnh mắt nghiêm trọng do tiểu đường bắt đầu với các vấn đề về mạch máu. Bốn bệnh về mắt có thể đe dọa thị giác của bạn gồm: bệnh võng mạc tiểu đường, phù hoàng điểm, đục thuỷ tinh thể và tăng nhãn áp.

2. Các bệnh lý về mắt thường gặp ở người bệnh tiểu đường

2.1 Bệnh võng mạc tiểu đường

Võng mạc là lớp màng bao phủ phía sau của mắt. Nó rất nhạy cảm với ánh sáng.

Bệnh võng mạc tiểu đường làm hỏng các mạch máu trong võng mạc, khiến chúng bị rò rỉ chất lỏng và gây giảm/mất thị lực. Có hai loại bệnh võng mạc tiểu đường gồm:

• Bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh:
  • Đây là dạng nhẹ của bệnh võng mạc tiểu đường và thường không có triệu chứng.
  • Các mao mạch phồng lên làm tắc nghẽn mạch máu nuôi võng mạc. Dịch lỏng thẩm thấu qua thành mạch làm sưng điểm vàng gây phù hoàng điểm. 
  • Ở giai đoạn này mắt bị mờ và có khả năng mất thị lực. Bệnh nhân đái tháo đường nếu phát hiện bệnh và điều trị sớm khả năng phục hồi thị lực rất cao.

• Bệnh võng mạc tăng sinh:
  • Hệ thống mạch máu nuôi dưỡng võng mạc bị tắc nghẽn. Cơ thể đáp ứng lại bằng cách tăng sinh hình thành mạch máu mới. Tuy nhiên, những mạch máu này rất dễ vỡ, gây xuất huyết và bong võng mạc dẫn đến mất thị lực. 

Bệnh võng mạc tiểu đường thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh võng mạc tiểu đường có thể bao gồm:

• Mờ mắt
• Suy giảm khả năng nhìn màu
• Có các đốm trong suốt, không màu và các chuỗi sẫm màu trôi nổi trong tầm nhìn của bệnh nhân
• Các mảng hoặc vệt cản trở tầm nhìn của bệnh nhân tiểu đường
• Tầm nhìn ban đêm kém
• Mất thị lực đột ngột và toàn bộ

Bệnh võng mạc tăng sinh ở người đái tháo đường có thể điều trị bằng laser khi chưa xảy ra xuất huyết. Với trường hợp bong võng mạc phức tạp, có thể phẫu thuật loại bỏ thủy dịch.

Ngoài phương pháp phẫu thuật, các nghiên cứu gần đây còn cho thấy thuốc chống yếu tố tăng trưởng nội mạc mạch máu có hiệu quả trong việc làm chậm sự phát triển của bệnh võng mạc do đái tháo đường.

2.2 Phù hoàng điểm

Bệnh tiểu đường có thể dẫn đến sưng điểm vàng, được gọi là phù hoàng điểm do tiểu đường. Theo thời gian, bệnh này có thể phá hủy tầm nhìn sắc nét của mắt, dẫn đến mất thị lực một phần hoặc mù lòa. Phù hoàng điểm thường phát triển ở những người đã có các dấu hiệu của bệnh võng mạc tiểu đường.

2.3 Bệnh tăng nhãn áp

Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ bị tăng nhãn áp cao hơn 40 % so với người bình thường. Nguyên nhân là do thủy dịch trong mắt lưu thông kém làm tăng áp lực lên mắt. Áp lực cao khiến các mạch máu nuôi dưỡng võng mạc bị tắc nghẽn. Đồng thời dây thần kinh thị giác – bó dây thần kinh kết nối mắt với não bị tổn thương. Tăng nhãn áp có thể dẫn đến giảm thị lực và mù lòa nếu không được điều trị sớm.

Các triệu chứng của tăng nhãn áp bao gồm: chảy nước mắt, mờ mắt, nhức đầu, đau mắt, nhìn thấy quầng sáng trước mắt… Tăng nhãn áp ở người bệnh tiểu đường có thể điều trị bằng  uống thuốc làm giảm áp lực trong mắt hoặc phẫu thuật, tùy theo chỉ định của bác sĩ.

2.4. Đục thủy tinh thể

60% BN tiểu đường có khả năng bị đục thủy tinh thể. Các thấu kính trong mắt của chúng ta là những cấu trúc rõ ràng giúp mang lại tầm nhìn sắc nét – nhưng chúng có xu hướng bị đục khi chúng ta già đi. Những người mắc bệnh tiểu đường có thể bị đục thủy tinh thể ở độ tuổi sớm hơn những người không mắc bệnh tiểu đường. Nguyên nhân là do lượng glucose cao gây ra chất cặn tích tụ trong thủy tinh thể của mắt.

Nếu đục thủy tinh thể ở mức độ nhẹ, bạn nên đeo kính râm khi ra ngoài trời. Loại mắt kính bạn đeo nên có lớp chống chói để bảo vệ mắt. Nếu mắt nhìn ngày càng kém, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật thay thủy tinh thể cho bệnh nhân tiểu đường.

3. Khi nào nên đến gặp bác sĩ ngay nếu tiểu đường làm mờ mắt?

Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn nhận thấy thị lực của mình thay đổi đột ngột, bao gồm:

• Thường xuyên xuất hiện những đốm đen khi nhìn hoặc có tình trạng các tia sáng lóe lên trong tầm nhìn
• Mờ mắt đột ngột hoặc mờ mắt kéo dài 
• Tầm nhìn có cảm giác như có rèm bị kéo qua mắt.

Những thay đổi này trong thị giác của bạn có thể là triệu chứng của biến chứng võng mạc bị tách rời. Đây là một trường hợp khẩn cấp về y tế.

4. Cách phòng tránh biến chứng mắt ở bệnh nhân tiểu đường

Khám mắt và soi đáy mắt định kỳ giúp phát hiện sớm các biến chứng mắt ở bệnh nhân tiểu đường

Để phòng tránh biến chứng tiểu đường làm mờ mắt, bạn cần kiểm soát tốt:

• Đường huyết và chỉ số HbA1c: trong đó mức đường huyết mục tiêu khi đói là 4,4 – 7,2 mmol/L. HbA1c mục tiêu ≤ 7%
• Kiểm soát huyết áp < 140/90 mmHg
• Kiểm soát cholesterol máu: LDL cholesterol <100 mg/dL (2,6 mmol/L) đối với bệnh nhân chưa có biến chứng tim mạch.
• Bỏ hút thuốc lá
• Kiểm tra mắt định kỳ:
  • Tiểu đường tuýp 1: Khám mắt hàng năm nên bắt đầu trong vòng 5 năm kể từ khi được chẩn đoán.
  • Tiểu đường tuýp 2: Khám mắt hàng năm nên bắt đầu ngay sau khi chẩn đoán.

• Mang thai: Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2 cần khám mắt trước khi mang thai hoặc trong vòng 3 tháng đầu. Bác sĩ có thể muốn bạn lặp lại kiểm tra sau đó trong thai kỳ và cho đến khi con bạn được 1 tuổi.
• Những phụ nữ phát triển bệnh tiểu đường thai kỳ thường không cần khám mắt vì họ không phát triển bệnh mắt do tiểu đường khi mang thai. 

Hãy nhớ rằng “Tiểu đường làm mờ mắt hay không” là hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng kiểm soát bệnh tiểu đường của bạn. Phát hiện và điều trị sớm bệnh võng mạc tiểu đường còn có thể làm giảm 95% nguy cơ mù lòa. Vì thế hãy hành động ngay từ hôm nay để bảo vệ đôi mắt của mình.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp