Sán lá gan là bệnh do những con sán sống ký sinh ở trâu bò, một số loại rau rong biển,… và rau sống con người ăn hàng ngày gây ra.
Bệnh sán lá gan có hai loại là: Sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn.
Người bị bệnh sán lá gan nhỏ có dấu hiệu gan to hay xơ gan tùy theo mức độ của bệnh. Xét nghiệm sán lá gan nhỏ người ta thấy trứng sán trong phân hoặc dịch tá tràng của bệnh nhân.
Theo các bác sĩ, nguyên nhân gây bệnh sán lá gan nhỏ có 3 loại là: Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini và Opisthorchis felineus.Bệnh sán lá gan nhỏ có chu kỳ và vòng đời sống rất dài. Do đó, phá vỡ vòng đời của sán lá gan nhỏ thường rất khó. Các bác sĩ khuyến cáo, cách tốt nhất để ngăn chặn sự lan truyền bệnh là phá vỡ ít nhất một khâu trong vòng đời sống của sán lá gan nhỏ.
Bệnh sán lá gan lớn:Sán lá gan lớn ở Việt Nam do ấu trùng Fasciola gigantica phát triển thành. Fasciola gigantica là một loài giun dẹp thuộc lớp Trematoda. Những con sán lá gan này thường ký sinh ở gan và đường mật của những động vật ăn cỏ.Khi đi xét nghiệm, người ta thấy trứng sán trong phân hoặc xét nghiệm máu bằng kỹ thuật miễn dịch (ELISA) tìm thấy kháng thể kháng sán lá gan lớn trong huyết thanh bệnh nhân.
Chữa bệnh sán lá gan chủ yếu là điều trị nội khoa.Người bệnh cần phải đến khám tại các chuyên khoa gan mật uy tín để được chẩn đoán và chỉ định phương pháp điều trị cho phù hợp. Việc xác định được là bệnh sán lá gan lớn hay sán lá gan nhỏ giúp bác sĩ đưa ra được phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất cho bệnh nhân. Theo đó, bệnh sán lá gan càng được phát hiện sớm, điều trị đúng cách sẽ khỏi hoàn toàn.
Khi được điều trị, các triệu chứng lâm sàng của bệnh sán lá gan sẽ mất nhanh trong khoảng 1 tháng. Các triệu chứng cận lâm sàng mất chậm hơn.Số bạch cầu giảm trong khoảng 1 tháng điều trị nhưng bạch cầu ái toan phải chờ 3 – 6 tháng mới trở về bình thường.Hình ảnh ổ áp xe trên siêu âm, CLVT phải 3 – 6 tháng mới mất, thậm chí 12 tháng. Miễn dịch cũng phải 6 tháng mới giảm, thậm chí 12 tháng ELISA mới trở về âm tính.
Chữa bệnh sán lá gan còn có thể chữa bằng điều trị ngoại khoa.Khi bệnh được phát hiện muộn, điều trị nội khoa không kịp thời và không triệt để dẫn đến ổ áp xe quá lớn có nguy cơ biến chứng cần can thiệp điều trị ngoại khoa như:
– Chọc hút mủ ổ áp xe, phối hợp với điều trị nội khoa.
– Dẫn lưu mủ ổ áp xe.Hiện nay chỉ định dẫn lưu mủ áp xe rất ít được áp dụng vì điều trị nội hoặc điều trị nội khoa kết hợp chọc hút mủ đã khỏi chữa được 99 % trường hợp.
Để phòng chống bệnh sán lá gan, mọi người cần giữ vệ sinh ăn uống, thực hiện ăn chín uống sôi; Phải điều trị triệt để cho súc vật bị nhiễm sán lá gan lớn; Chẩn đoán sớm và điều trị sớm người bị nhiễm sán lá gan lớn tại các chuyên khoa gan mật uy tín.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh