Viêm loét dạ dày là gì?
Viêm loét dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị tổn thương viêm, dẫn đến sưng và hình thành những vết loét trong niêm mạc dạ dày. Có 2 loại là viêm dạ dày cấp và mạn:
Viêm dạ dày cấp: là biểu hiện sưng, viêm đột ngột ở niêm mạc dạ dày, xuất hiện những cơn đau dữ dội và theo từng đợt ngắn
Viêm dạ dày mạn: là hiện tượng axit dạ dày bị nhiễm trùng, gây ra những tổn thương lan tỏa hoặc chỉ khu trú một vùng của niêm mạc dạ dày. Điều đó có thể dẫn đến viêm teo niêm mạc dạ dày và phá hủy dạ dày của chúng ta.
Cảnh báo viêm loét dạ dày có thể gây ung thư
Viêm loét dạ dày cấp hoặc mạn tính có ảnh hưởng lớn đến một bộ phận quan trọng làm nhiệm vụ thực dưỡng cho cơ thể. Loét dạ dày chủ yếu là do vi khuẩn HP gây ra, loét dạ dày là vết loét hở vi khuẩn có thể lây nhiễm dễ dàng, vì vậy chúng ta không nên xem thường nó. Đặc biệt là khi viêm loét dạ dày mạn tính, nó bào mòn lớp niêm mạc dạ dày gây ra dị sản hoặc loạn sản. Đây chính là các thay đổi tiền ung thư trong tế bào và sẽ dẫn đến ung thư nếu không được điều trị.
Thực trạng bệnh viêm loét dạ dày hiện nay
Các bộ phận bên trong cơ thể người, dạ dày có vai trò rất quan trọng trong vấn đề dinh dưỡng. Viêm loét dạ dày lại là bệnh phổ biến hàng đầu trong các bệnh đường tiêu hóa. Nếu không được điều trị sớm và đúng cách bệnh có thể gây ung thư dạ dày.
Theo điều tra của hội Khoa Học Tiêu hóa Việt Nam 70% người Việt có nguy cơ bị viêm dạ dày, trong các bệnh ở đường tiêu hóa thì bệnh viêm loét dạ dày chiếm 26% và ngày càng có xu hướng gia tăng.
Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày
Vi khuẩn HP
Khuẩn HP là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày, chúng thường sống trong lớp niêm mạc dạ dày. Bình thường, khuẩn HP không gây ra vấn đề gì, nhưng khi nó hoạt động, hóa chất mà chúng tiết ra có thể gây kích ứng, viêm lớp bên trong của dạ dày và gây ra loét.
Chế độ ăn uống thiếu khoa học
Ăn uống không đúng giờ giấc, hay bỏ bữa, ăn đêm, ăn nhanh và nhai không kĩ, vừa ăn vừa làm việc. Ăn nhiều thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn và một số thực phẩm tươi sống. Ăn nhiều thức ăn cay, nóng, chua, thiếu đạm, thiếu vitamin… đều là những nguyên nhân làm tăng nguy cơ loét bằng cách thúc đẩy viêm và cản trở chức năng miễn dịch.
Sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm
Viêm loét dạ dày có thể phổ biến hơn ở những người lớn tuổi sử dụng nhiều thuốc giảm đau chống viêm, hoặc ở những người dùng các loại thuốc này để điều trị các bệnh lý về xương khớp
Stress, căng thẳng kéo dài
Những người thường xuyên lo lắng và căng thẳng quá mức có tỉ lệ viêm loét dạ dày cao hơn những người bình thường khác. Bởi căng thẳng làm suy yếu hệ thống miễn dịch và làm tăng thêm sự rối loạn của quá trình tiêu hóa. Do đó, cơ thể dễ bị các vi khuẩn có hại xâm nhập đặc biệt là vi khuẩn HP.
Sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn
Uống quá nhiều rượu bia có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày. Điều này dẫn đến viêm và làm tăng nguy cơ phát triển vết loét. Mặt khác, uống nhiều rượu bia cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình chữa lành các vết loét dạ dày đã có.
Di truyền
Nếu trong gia đình có người bị viêm loét dạ dày thì bạn có nguy cơ cao mắc phải bệnh này, bởi nó mang tính di truyền
Triệu chứng điển hình của bệnh viêm loét dạ dày
Đau dạ dày vùng thượng vị
Cảm giác đau tức vùng bụng trên có thể được coi là dấu hiệu viêm loét dạ dày sớm nhất mà chúng ta có thể dễ dàng nhận biết. Tùy theo tình trạng bệnh của mỗi người mà có mức độ đau khác nhau, và các cơn đau có thể xuất hiện bất cứ lúc nào trong ngày kể cả khi bạn đang ngủ.
Buồn nôn, nôn
Những vết loét dạ dày gây đau sẽ dễ dàng làm cho dạ dày co bóp mạnh hơn, khiến bệnh nhân có cảm giác buồn nôn và nôn do chức năng dạ dày đã suy yếu.
Chán ăn, ăn không ngon
Viêm loét dạ dày làm cho bệnh nhân mệt mỏi, đắng miệng, giảm vị giác, không muốn ăn. Đây là biểu hiện mà hầu như bệnh nhân nào cũng gặp phải.
Rối loạn tiêu hóa
Viêm loét dạ dày gây ra chứng bệnh táo bón hoặc tiêu chảy, đây chính là triệu chứng của chức năng tiêu hóa bị rối loạn.
Mất ngủ, giảm cân đột ngột
Những bệnh liên quan đến đường tiêu hóa thường khiến bệnh nhân giảm cân nhanh. Bởi nó cản trở khả năng cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng. Kèm theo đó là tình trạng mệt mỏi, mất ngủ.
Các biện pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày
Nội soi
Đây được coi là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất và được sử dụng nhiều nhất. Việc nội soi dạ dày giúp bác sĩ quan sát chi tiết tình trạng niêm mạc, vị trí tổn thương. Từ đó tiên lượng được khả năng điều trị. Với những ổ loét đơn giản thì có thể điều trị nội khoa, nhưng với những ổ loét lồi lõm, xơ chai thì sẽ sinh thiết để chẩn đoán ung thư dạ dày sớm.
Xét nghiệm máu, phân
Phương pháp này giúp đánh giá tình trạng viêm loét dạ dày có biến chứng xuất huyết tiêu hóa, nồng độ các enzym niêm mạc dạ dày và tình trạng hồng cầu trong phân.
Phương pháp điều trị viêm loét dạ dày
Điều trị bằng thuốc
Trong các phương pháp điều trị thì thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt là yếu tố quyết định kết quả điều trị cũng như dự phòng được bệnh tái phát. Bên cạnh đó việc dùng thuốc cũng giúp bệnh nhân điều trị hiệu quả.
Thuốc Tây y: các loại thuốc được sử dụng trong điều trị viêm loét dạ dày là thuốc kháng sinh, thuốc ức chế proton, thuốc kháng thụ thể H2, thuốc trung hòa axit, thuốc tạo màng bọc.
Thuốc Đông y: thành phần có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên khá lành tính. Ưu điểm là ít có tác dụng phụ, dùng được lâu dài, khả năng làm lành tổn thương viêm loét cao. Nhược điểm là tác dụng chậm và không thể tiêu diệt triệt để vi khuẩn HP.
Phẫu thuật
Phẫu thuật được chỉ định trong các trường hợp điều trị bằng thuốc không có hiệu quả, cộng thêm các biến chứng như hẹp môn vị, chảy máu, thủng dạ dày, cần mổ cấp cứu…
Biến chứng của viêm loét dạ dày
– Chảy máu dạ dày là biến chứng thường gặp nhất. khi bị chảy máu dạ dày thì rất khó cầm máu, và tình trạng xuất huyết rất dễ biểu hiện ra ngoài như nôn ra máu hay đại tiện ra máu
– Thủng dạ dày là khi ổ loét ăn sâu và ăn hết thành dạ dày tạo thành lỗ thủng khiến bệnh nhân đau rất dữ dội và có thể phải gọi cấp cứu.
– Hẹp môn vị là biến chứng có những biểu hiện như bệnh nhân đau bụng và nôn ói rất dữ dội
– Ung thư dạ dày là biến chứng rất đáng lo lắng của viêm loét dạ dày đặc biệt là do nhiễm khuẩn HP.
Dinh dưỡng cho bệnh nhân viêm loét dạ dày
Người bệnh nên ăn gì?
– Thực phẩm giầu chất xơ như rau xanh, ngũ côc …
– Thực phẩm ít chất béo như cá, ức gà…
– Bổ sung vitamin A, D, K, B12, sắt, canxi…
Người bệnh không nên ăn gì?
– Không nên ăn đồ ăn nhanh, đồ hộp và các đồ chiên rán, chứa nhiều mỡ
– Không nên ăn rau quả chứa nhiều axit.
– Kiêng những thức ăn chua, cay, nóng, mặn
– Tránh các đồ uống chứa cồn và chất kích thích
Biện pháp phòng ngừa viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày là một chứng bệnh khó chịu và dai dẳng, tuy nhiên chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách:
– Tránh stress
– Ăn uống lành mạnh, khoa học
– Nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ
– Vận động phù hợp, tập thể dục đều đặn
– Hạn chế thuốc kháng sinh, kháng viêm, giảm đau
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh