1. Tổng quan về công dụng trị tiêu chảy của dược liệu cây cỏ sữa
1.1. Đặc điểm dược liệu
Cây cỏ sữa trị tiêu chảy là loại cây lá nhỏ, mọc thấp là là mặt đất
Ở nước ta hiện nay có hai loại cây cỏ sữa đó là cây lá lớn và cây lá nhỏ, ở đây chúng tôi muốn nói đến cây cỏ sữa lá nhỏ. Loại cây này có tên khoa học Euphorbia thymifolia L, cùng họ với cây thầu dầu Euphorbiaceae.
Cây cỏ sữa lá nhỏ thân gầy, mọc thấp là là trên mặt đất, cành và thân có màu tím đỏ, bấm vào thân sẽ thấy có nhựa mủ trắng chảy ra. Đây là loài cây mọc hoang ở khắp mọi nơi nhưng nhiều nhất ở vùng sỏi đá. Cây có thể dùng được toàn thân để trị tiêu chảy nên chỉ cần hái về rửa sạch rồi phơi khô hoặc sao vàng và để đó dùng dần.
1.2. Công dụng trị tiêu chảy của dược liệu
Đối với y học cổ truyền, cây cỏ sữa được xem là một loại dược liệu quý để trị tiêu chảy và giảm đau bụng. Lá và thân cây chứa hoạt chất cosmosiin; rễ cây giàu hoạt chất: tirucallol, taraxerol myricyl alcohol. Tất cả những hoạt chất này đều có công dụng phục hồi niêm mạc đường ruột đồng thời ức chế khả năng sinh sản của vi trùng kiết lị. Không những thế cây cỏ sữa trị tiêu chảy nếu được sắc với nước còn cung cấp nước cùng nhiều loại dưỡng chất có lợi cho cơ thể mà không hề gặp tác dụng phụ nào cả.
Y học hiện đại đã tìm thấy trong cây cỏ sữa chất ancaloit giảm đau rất tốt nên sẽ giúp dịu cơn đau để đem đến cảm giác dễ chịu cho người bị tiêu chảy. Đặc biệt, các hoạt chất taraxerol trong rễ cây, cosmosiin trong thân cây, Limonen - sesquiterpen, Cymol hay Glycosid của loài cây này đều có khả năng chống viêm, loại bỏ vi khuẩn có hại nhờ đó mà giúp cho niêm mạc ruột nhanh chóng săn lại và hệ vi sinh đường ruột cũng được cân bằng.
Ngoài ra, cây cỏ sữa còn có thể chống lại vi khuẩn tụ cầu vàng - nguyên nhân gây tiêu chảy và nhiễm trùng đường ruột. Các loại hoạt chất có trong dược liệu tự nhiên này sẽ nhanh chóng ức chế khả năng sinh sôi của tụ cầu vàng để giúp cho đường ruột sớm trở lại trạng thái khỏe mạnh.
2. Dùng cây cỏ sữa trị tiêu chảy bằng cách nào?
2.1. Các cách trị tiêu chảy bằng cây cỏ sữa
Muốn dùng cây cỏ sữa trị tiêu chảy bạn có thể dùng cả ở trạng thái khô và tươi với những cách làm vô cùng đơn giản:
Sắc cỏ sữa lấy nước uống trị tiêu chảy rất tốt
- Cách thứ nhất: áp dụng cho trẻ nhỏ
Lấy 12g lá hoặc thân cây cỏ sữa rửa sạch, ngâm nước muối khoảng 15 phút rồi xay hoặc giã nhỏ và vắt lấy nước cốt. Tiếp sau đó, hãy chia phần nước vừa vắt được thành 3 phần để uống làm 3 lần trong ngày vào các buổi: sáng, trưa và chiều, tốt nhất nên uống sau khi ăn khoảng 30 phút. Cứ kiên trì làm như vậy cho đến khi hết tiêu chảy thì thôi.
- Cách thứ hai: áp dụng với người lớn
Bài thuốc của người lớn có thể làm tương tự như trẻ em chỉ khác là tăng liều lượng lên gấp đôi. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng cây cỏ sữa trị tiêu chảy theo một cách khác là: lấy 15g cỏ sữa và 60g lá chè xanh hoặc cỏ nhọ nồi đem rửa sạch, ngâm nước muối 15 phút rồi sắc với lượng nước xâm xấp, đun lửa nhỏ trong 5 - 10 phút rồi chắt lấy nước pha cùng một chút mật ong cho dễ uống, chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Cách thứ ba: kết hợp cỏ sữa với một số loại dược liệu khác
Trước tiên bạn cần chuẩn bị mỗi thứ sau với lượng bằng nhau, bao gồm: cỏ sữa, cỏ mực, rau sam. Tiếp sau đó bạn rửa sạch và ngâm muối chúng 15 phút rồi sắc với lượng nước vừa phải, đun liu riu cho đến khi nước chỉ còn ⅓ thì chắt để dùng hết trong ngày.
- Cách thứ tư: trị tiêu chảy do kiết lỵ
Dược liệu của cách dùng cây cỏ sữa trị tiêu chảy này gồm: 10g lá mơ lông, 100g rau sam, 100g cỏ sữa và 25 hạt cau. Tất cả dược liệu cần được đem rửa sạch và ngâm nước muối 15 phút rồi sắc với lượng nước vừa phải, để sôi liu riu cho đến lúc còn lại 1/3 nước thì chắt ra dùng hết trong ngày.
2.2. Những điều cần chú ý khi trị tiêu chảy bằng cây cỏ sữa
Mặc dù cây cỏ sữa trị tiêu chảy rất hiếm gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào nhưng để đạt được hiệu quả tốt nhất bạn cần dùng đúng liều lượng, đúng cách, đúng trường hợp bệnh. Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý một số vấn đề khác như:
- Chỉ nên dùng cây cỏ sữa lá nhỏ để trị tiêu chảy, nếu dùng cây lá lớn dễ bị cân bằng âm dương nên sẽ không tốt cho sức khỏe.
- Nếu đã dùng cỏ sữa trị tiêu chảy trên 5 ngày mà không thấy bệnh cải thiện thì nên khám bác sĩ tiêu hóa ngay.
- Không trị tiêu chảy bằng cây cỏ sữa với thai phụ vì dược liệu này có thể gây sảy thai.
- Cần đảm bảo nguồn gốc dược liệu sạch, không bị phun thuốc sâu trong vòng 7 ngày gần thời điểm trị bệnh nhất.
- Không lạm dụng chữa tiêu chảy bằng cỏ sữa bởi có thể gây nôn mửa, lạnh bụng hoặc bị rối loạn nhịp tim.
- Những cách trị tiêu chảy bằng cỏ sữa này chỉ phù hợp với tiêu chảy cấp, mới xuất hiện triệu chứng, không nên dùng cho những ai bị tiêu chảy mãn tính.
Các bài thuốc từ cây cỏ sữa trị tiêu chảy về cơ bản chỉ phù hợp với những người bị bệnh ở mức độ nhẹ, mang tính giải pháp tạm thời. Để trị bệnh tiêu chảy hiệu quả nhất bạn nên kết hợp cùng chế độ bù nước, dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi nhiều thì sức khỏe mới sớm hồi phục.
Bài thuốc trị tiêu chảy từ cây cỏ sữa không thể thay thế chẩn đoán và điều trị của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Tốt nhất trước khi sử dụng những cách trị tiêu chảy từ cây cỏ sữa bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để biết có nên dùng hay không và nên dùng sao cho hiệu quả.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
