1. Nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn là do đâu?
Chuyển động ruột bất thường do có vấn đề xảy ra ở ruột gây nên hiện tượng đi ngoài không thành khuôn. Có rất nhiều lý do dẫn đến tình trạng này, trong đó có thể kể đến:
1.1. Nguyên nhân cấp tính
Người bị ngộ độc thực phẩm rất dễ bị đi ngoài phân lỏng không thành khuôn
Đại tiện không thành khuôn dù dưới dạng phân nát hay phân lỏng thì nó đều có thể là một tình trạng cấp tính. Căn nguyên của nó chủ yếu là bởi:
- Ngộ độc thực phẩm hoặc bị nhiễm trùng đường ruột
Sự xuất hiện của ký sinh trùng hay vi khuẩn có thể gây ra độc tố ở dạ dày từ đó sinh ra hiện tượng đi ngoài phân lỏng, có thể kèm nhầy và máu. Phổ biến nhất có thể kể đến trường hợp nhiễm vi khuẩn đường ruột bị tiêu chảy cấp cũng đi đại tiện không thành khuôn.
- Duy trì chế độ sinh hoạt thiếu hợp lý
Những người thường xuyên duy trì thói quen để cho dạ dày quá đói hay ăn quá no sẽ khiến cho dạ dày lúc thì không hoạt động trong thời gian dài lúc lại phải co bóp rất mạnh từ đó dễ bị tổn thương dạ dày và rối loạn tiêu hóa.
Ngoài ra, hệ tiêu hóa cũng có thể chịu ảnh hưởng từ giấc ngủ nên khi ngủ không đủ giấc hoặc ngủ quá muộn có thể làm cho hoạt động của hệ tiêu hóa không giống như đồng hồ sinh học bình thường, thay đổi đó cũng dễ trở thành nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn.
- Cơ thể không có khả năng hấp thu hay dung nạp một số loại chất
Có những người do thiếu hụt một vài enzyme phân giải các chất nên khi chúng được đưa vào cơ thể sẽ xảy ra hiện tượng không dung nạp được ví dụ như không thể dung nạp được chất tạo ngọt sorbitol nên bị tiêu chảy phân nát không thành khuôn.
- Dùng thuốc kháng sinh
Một số loại thuốc kháng sinh được kê để điều trị bệnh lý nào đó cũng có thể trở thành nguyên nhân đại tiện không thành khuôn. Với trường hợp này, khi ngưng dùng thuốc thì tình trạng phân không thành khuôn cũng sẽ chấm dứt.
1.2. Nguyên nhân mạn tính
Một số người bị đi ngoài không thành khuôn trong thời gian dài, tần suất nhiều, có thể xuất phát từ những bệnh lý như:
Viêm đại tràng là nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn rất phổ biến
- Viêm đại tràng
Đây là nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn dễ gặp nhất. Người bị viêm đại tràng thường đi ngoài phân lỏng nát, hay đi ngoài vào buổi sáng sau khi ngủ dậy rồi đi ngoài thêm lần nữa sau khi ăn xong khoảng 30 - 40 phút. Đặc biệt, khi họ dùng chất kích thích như bia, rượu, cà phê,... thì số lần đại tiện rất dễ bị tăng lên. Viêm đại tràng cần được điều trị càng sớm càng tốt để tránh bệnh chuyển nặng gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
- Hội chứng ruột kích thích
Khi bị hội chứng ruột kích thích, nhu động ruột sẽ tăng lên dẫn đến việc đại tràng bị co thắt bất thường và rối loạn chức năng. Hệ quả của tình trạng ấy chính là đi đại tiện không thành khuôn.
Không giống như người bị viêm đại tràng, bệnh nhân mắc phải hội chứng này thường đi ngoài phân lỏng nát sau khi ăn khoảng 10 - 15 phút, có những người ngay sau khi ăn đã bị đi ngoài không thành khuôn. Những triệu chứng của bệnh sẽ gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống và công việc của người bệnh.
- Bệnh cường giáp
Sở dĩ bệnh cường giáp cũng là một trong những nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn vì nó tạo ra nhiều hormone quá mức làm cản trở chức năng bình thường của cơ thể. Người mắc bệnh này dễ có tâm trạng bất ổn và đi ngoài phân lỏng không thành khuôn.
2. Biện pháp xử trí khi đi ngoài không thành khuôn
Như vậy có thể thấy rằng, nguyên nhân đi ngoài không thành khuôn hoàn toàn không giống nhau với mọi trường hợp. Có những trường hợp chỉ xuất phát từ tác động bên ngoài nên dễ chấm dứt và không nguy hại nhưng ngược lại, có những trường hợp lại xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý dễ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Vì thế, muốn điều trị hiệu quả chứng đi ngoài không thành khuôn, người bệnh cần phải tìm ra nguyên nhân gây nên hiện tượng này. Muốn làm được điều ấy, tốt nhất người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa thăm khám, làm những kiểm tra cần thiết để có cơ sở chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị phù hợp. Thường thì hầu hết các trường hợp mắc phải hiện tượng này do nguyên nhân bệnh lý chỉ cần điều trị bằng thuốc là có thể khỏi.
Bên cạnh việc thực hiện hướng dẫn điều trị từ bác sĩ chuyên khoa, người bệnh cũng cần điều chỉnh chế độ sinh hoạt của mình vì đây cũng có thể là yếu tố gây ra hiện tượng đại tiện không thành khuôn. Muốn làm được điều này, người bệnh nên chú ý:
- Tránh áp lực, stress, căng thẳng thường xuyên. Thay vào đó, hãy tạo cho mình tâm lý lạc quan, vui vẻ và thoải mái. Việc làm này sẽ giúp phòng ngừa được sự khởi phát và phát triển của bệnh đại tràng co thắt.
- Có chế độ làm việc, ngủ nghỉ đúng giờ kết hợp với chế độ dinh dưỡng và luyện tập thể dục khoa học.
- Nếu có vấn đề về đường tiêu hóa, có thể dùng động tác massage bụng để lưu thông khí huyết đồng thời điều hoà nhu động đại tràng, từ đó góp phần phòng ngừa chứng rối loạn co bóp đại tràng.
- Tránh ăn các loại thực phẩm cứng, đồ ăn khó tiêu như: đồ ăn cay nóng, thực phẩm chiên xào, ngũ cốc nguyên hạt,...; hay các loại đồ tanh và có tính hàn cao như hải sản.
- Hạn chế đưa vào cơ thể các loại chất kích thích.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh