Bệnh thủy đậu là gì?
Bệnh thuỷ đậu, bà con ta quen gọi là bệnh phỏng rạ (ở miền Bắc), bệnh trái rạ (ở miền Nam), là bệnh lây qua đường hô hấp hoặc do tiếp xúc trực tiếp với . virus Varicella zoster.
Bệnh có thể xảy ra ở mọi nơi, trên mọi đối tượng. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc bệnh thường cao ở các đô thị, nơi đông dân, nhất là lúc giao mùa. Tuổi mắc nhiều nhất là 2-7 tuổi, phần lớn là trẻ chưa được tiêm phòng thủy đậu; ít khi gặp ở trẻ dưới 6 tháng. Người lớn cũng mắc.
Bệnh thủy đậu có thể ảnh hưởng đến thai nhi
Triệu chứng của bệnh thủy đậu khi mang thai
Bệnh thủy đậu khi mang thai có thời gian ủ bệnh khoảng 14 – 15 ngày. Sau giai đoạn này, bệnh sẽ phát những triệu chứng rõ rệt.
Biểu hiện ban đầu của bệnh là nổi các mụn nước trên bề mặt da và niêm mạc. Các nốt này mọng nước và gây ngứa rát khắp cơ thể. Thêm vào đó, người bệnh có các biểu hiện như sốt cao, suy nhược và mệt mỏi.
Các nốt thủy đậu ban đầu giống như nổi nốt ban. Chúng mọc rất thưa và thường mọc thành nhiều đợt. Chính vì vậy, ở cùng một vùng da, chúng ta sẽ thấy nhiều nốt thủy đậu với các kích thước khác nhau, nốt to, nốt nhỏ, nốt đỏ, nốt đã đóng vảy.
Trường hợp nốt thủy đậu bị bội nhiễm vi khuẩn, chúng sẽ làm mủ, sưng to và rất ngứa rát. Nếu gãi sẽ bị trầy da và dễ để lại sẹo sâu.
Nhìn chung, khi được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh thường tiến triển lành tính: đậu thường thưa, sức khỏe của trẻ ít thay đổi. Đến ngày thứ 4 hoặc ngày thứ 6, nốt đậu đóng vảy, vảy có màu nâu sẫm. Một tuần sau vảy bong và không để lại sẹo. Bệnh khỏi.
Những trường hợp nặng, đậu mọc dày chi chít, tới hơn một nghìn nốt; đậu mọc cả ở niêm mạc miệng, kết mạc mắt rồi vỡ ngay. Người lớn cũng mắc, bệnh thường nặng: người bệnh thường sốt cao 39 – 40 độ C, có người còn trằn trọc, mê sảng; nốt phỏng dày hơn có khi có máu.
Tần suất của bệnh thủy đậu khi mang thai
Theo nghiên cứu dịch tễ học, tại Anh và Mỹ, tần suất bệnh thủy đậu trên thai kì khoảng 3/1000. Tại Mỹ, có ít nhất 3 triệu thai phụ mỗi năm, như vậy có khoảng 9000 trường hợp thai phụ mắc bệnh thủy đậu mỗi năm.
Tại bệnh viện Từ Dũ, hàng năm với hơn 70.000 trường hợp đến khám thai, trong đó có 1 số không nhỏ thai phụ bệnh thủy đậu. Riêng trong 2 tháng đầu năm 2009 có 11 thai phụ bệnh thủy đậu.
Theo nhiều nghiên cứu khác nhau tần suất mắc bệnh thủy đậu nguyên phát (mắc bệnh lần đầu tiên) trong thai kỳ khoảng 5/10.000 – 7/10.000, bởi vì hầu hết các thai phụ đã từng mắc bệnh khi còn nhỏ hoặc đã được chủng ngừa trước đó.
Bệnh thủy đậu ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?
Bệnh thủy đậu khi mang thai là bệnh lý không quá nguy hiểm nhưng với bà bầu thì nó lại là một mối lo lớn đối với các bà mẹ trong thời kỳ mang thai vì nó có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Thai phụ nhiễm bệnh thủy đậu có nguy cơ viêm phổi do virus varicella 10 – 20%, trong số người viêm phổi do virus này nguy cơ tử vong lên đến 40%. Tỉ lệ tử vong ở phụ nữ mang thai mắc bệnh thủy đậu cao nhất trong số những người lớn nhiễm bệnh này.
Đối với những thai phụ bệnh thủy đậu nguyên phát khi mang thai, sự ảnh hưởng của bệnh trên thai nhi tùy vào từng giai đoạn tuổi thai:
Mẹ bầu bị thủy đậu có thể đe dọa đến sức khỏe của thai nhi
-
Trong 3 tháng đầu, đặc biệt tuần lễ thứ 8 đến 12 của thai kỳ, nguy cơ thai nhi bị Hội chứng thủy đậu bẩm sinh là 0,4%. Biểu hiện thường gặp nhất của hội chứng thủy đậu bẩm sinh là sẹo ở da. Những bất thường khác có thể xảy ra là tật đầu nhỏ, bệnh lý võng mạc, đục thủy tinh thể, nhẹ cân, chi ngắn, chậm phát triển tâm thần.
-
Trong 3 tháng giữa, đặc biệt tuần 13 – 20 của thai kỳ, nguy cơ thai nhi bị hội chứng thủy đậu bẩm sinh là 2%. Sau tuần lễ thứ 20 thai kỳ, hầu như không ảnh hưởng trên thai.
-
Nếu người mẹ nhiễm bệnh trong vòng 5 ngày trước sinh và 2 ngày sau sinh, bé sơ sinh dễ bị bệnh thủy đậu lan tỏa do mẹ chưa có đủ thời gian tạo kháng thể truyền cho thai nhi trước sinh. Tỉ lệ tử vong bé sơ sinh lúc này lên đến 25 – 30% số trường hợp bị nhiễm.
Cách xử lý khi bị bệnh thủy đậu khi mang thai
Cách tốt nhất để tránh bệnh thủy đậu khi mang thai là nên kiểm tra sức khỏe thật kỹ trước khi có thai, tiêm phòng để đảm bảo có một khoảng thời gian mang thai khỏe mạnh.
Trong trường hợp phát hiện mình có thể bị nhiễm bệnh thủy đậu, quan trọng là cần cung cấp cho cơ thể thuốc kháng virút varicella – zoster Ig (một loại kháng thể giống với kháng thể do cơ thể tạo ra) để bảo vệ mẹ và thai nhi. Điều này có thể giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của bệnh và quan trọng hơn là không được cung cấp kháng thể này chậm hơn 10 ngày sau khi thai phụ tiếp xúc với nguồn bệnh.
Đối với việc chăm sóc khi thai phụ bị thủy đậu thì cần để người bệnh nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn thức ăn lỏng dễ tiêu hóa, tăng cường các thức ăn có vitamin C để tăng sức đề kháng của cơ thể.
Giữ vệ sinh thân thể, tránh làm vỡ những bóng nước vì có nguy cơ bội nhiễm. Nếu có những dấu hiệu nặng hơn, cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và có những bước điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm hơn có thể có.
Phòng ngừa bệnh thủy đậu khi mang thai
Cách dự phòng là nên chủng ngừa bệnh thủy đậu khi còn bé hoặc ít nhất 3 tháng trước khi mang thai. Trong trường hợp, bà bầu bị thủy đậu nên tránh tiếp xúc với người bệnh thủy đậu.
Tiêm vaccine là biện pháp ngừa bệnh thủy đậu khi mang thai hiệu quả
Thuỷ đậu vốn là một bệnh nhẹ nhưng nếu không được phát hiện sớm, không được chăm sóc chu đáo, không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sẽ nặng, và gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bệnh thủy đậu khi mang thai được phòng ngừa bằng những cách sau:
-
Tiêm vacxin thủy đậu ít nhất 3 tháng trước khi mang thai là biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất hiện nay
-
Phụ nữ mang thai không được thăm nom hay chăm sóc người bệnh.
-
giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ
-
Môi trường sống cần được làm sạch, đảm bảo thông thoáng
-
Nếu tiếp xúc với người mắc bệnh, cần báo cho bác sĩ ngay để được điều trị bằng thuốc có kháng thể thủy đậu. Chú ý rằng nên thực hiện việc này trong vòng 4 ngày sau khi tiếp xúc.
Vì một thai kỳ khỏe mạnh, đừng chủ quan với bất kỳ biểu hiện bất thường nào.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
