✴️ Các giai đoạn của ung thư buồng trứng

Tổng quan

Xác định giai đoạn ung thư cần dựa trên nhiều yếu tố. Các giai đoạn của ung thư buồng trứng được chia các mức độ từ 1 đến 4, tùy thuộc vào kích thước của khối u và mức độ lan rộng ra khắp cơ thể của tế bào ung thư.

Liên đoàn Phụ khoa & Sản khoa Quốc tế và Ủy ban Hỗn hợp về Ung thư tại Hoa Kỳ đã đưa ra các hệ thống phân loại ung thư buồng trứng. Cả hai đều căn cứ vào 3 yếu tố khi xác định giai đoạn ung thư buồng trứng:

• Kích thước khối u: Đánh giá kích thước của khối u và liệu ung thư có lan rộng ra ngoài buồng trứng và ống dẫn trứng hay không.

• Hạch bạch huyết: Kiểm tra có sự hiện diện của tế bào ung thư trong các hạch bạch huyết gần đó hay không.

• Di căn: Kiểm tra xem ung thư đã di căn đến các bộ phận xa của cơ thể như phổi, gan hoặc xương.

Ung thư giai đoạn 1

Ở giai đoạn 1 ung thư hình thành ở một hoặc cả hai buồng trứng, ống dẫn trứng, không lan đến các hạch bạch huyết hoặc các khu vực khác của cơ thể.

Trong một số trường hợp, ung thư phát triển trên bề mặt buồng trứng hoặc các tế bào ung thư bong ra và có mặt ở dịch ổ bụng hoặc vùng chậu.

Ung thư giai đoạn 1 có ba giai đoạn phụ:

• Nếu ung thư nằm khu trú trong một ống buồng trứng hoặc vòi trứng được phân loại là 1a.
• Nếu hiện diện ở cả hai buồng trứng hoặc ống dẫn trứng được phân loại là 1b.
• Phân loại là 1c nếu ung thư ở một hoặc cả hai buồng trứng, ống dẫn trứng và kèm theo một trong các điều kiện sau:

• Các mô xung quanh khối u bị vỡ trong quá trình phẫu thuật.
• Ung thư nằm ở bên ngoài ống dẫn trứng hoặc vòi trứng.
• Các tế bào ung thư xuất hiện trong vùng chậu hoặc dịch ổ bụng.

Ung thư giai đoạn 2

Ung thư buồng trứng giai đoạn 2 đã lan sang các cơ quan khác tại vùng chậu chẳng hạn như bàng quang, tử cung, trực tràng hoặc đại tràng nhưng chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các khu vực ngoài vùng chậu.

Ung thư giai đoạn 2 được phân thành 2 giai đoạn phụ:

• 2a: Ung thư đã lan đến tử cung hoặc ống dẫn trứng, nhưng không lan đến các hạch bạch huyết gần đó hoặc các vị trí xa hơn.
• 2b: Ung thư đã lan đến các cơ quan vùng chậu gần đó như bàng quang hoặc trực tràng, nhưng không lan đến các hạch bạch huyết gần đó hoặc các vị trí xa hơn.

Ung thư giai đoạn 3

Ung thư buồng trứng giai đoạn 3 được xác định khi ung thư có mặt ở một hoặc cả hai buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc phúc mạc đồng thời đã đến các cơ quan vùng chậu và các hạch bạch huyết gần đó.

Ung thư giai đoạn 3 có 4 giai đoạn phụ:

• 3a1: Ung thư đã lan ra ngoài khung chậu đến các hạch bạch huyết quanh phúc mạc nhưng không lan đến các vị trí xa hơn.
• 3a2: Tương tự như giai đoạn 3a1 và ung thư đã lan đến các cơ quan gần xương chậu. Các tế bào của ung thư đã có mặt trong phúc mạc bụng.
• 3b: Như giai đoạn 3a1 và các tế bào ung thư trong phúc mạc hiện có thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng nhỏ hơn 2 cm.
• 3c: Như giai đoạn 3a1 nhưng các khối u trong phúc mạc đã lớn hơn 2 cm.

Ung thư giai đoạn 4

Ung thư buồng trứng giai đoạn 4 đã có mặt ở dịch xung quanh phổi hoặc đến gan, xương, lá lách, ruột hoặc các hạch bạch huyết xa hơn. Ung thư giai đoạn 4 có hai giai đoạn phụ:

• 4a: Ung thư đã có mặt trong dịch xung quanh phổi, nhưng chưa lan đến các cơ quan nào khác ngoài bụng.
• 4b: Ung thư đã lan đến gan, xương, lá lách, ruột hoặc các hạch bạch huyết xa hơn.

Làm thế nào để xác định giai đoạn ung thư?

Bác sĩ có thể đánh giá giai đoạn ung thư dựa vào 2 yếu tố:

• Đánh giá tiền phẫu thuật kết hợp cận lâm sàng: Khám tổng thể kết hợp với các kết quả xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh nhằm xây dựng kế hoạch điều trị sơ bộ.
• Đánh giá khi phẫu thuật: Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ có thể xác nhận và hình dung rõ hơn mức độ lan rộng của ung thư.

Để xác định ung thư đã lan rộng bao xa có thể lấy mẫu từ:

• Hạch bạch huyết gần đó
• Xương chậu
• Bụng
• Cơ hoành
• Mạc nối, phúc mạc
• Dịch cổ trướng.

Trong trường hợp không có cổ trướng có thể thực hiện rửa màng bụng trong khi phẫu thuật.

Bác sĩ cũng có thể sử dụng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để đánh giá kích thước của khối u mức độ lan rộng của ung thư bao gồm:

• X-quang
• Siêu âm
• CT, MRI.

​Tiên lượng và tỷ lệ sống cho từng giai đoạn

Tỷ lệ sống sót đối với ung thư buồng trứng phụ thuộc vào giai đoạn ung thư và một số các yếu tố khác.

Chương trình giám sát, dịch tễ học của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (SEER)  ước tính rằng có 47,6% số người sống sót sau 5 năm sau khi chẩn đoán ung thư buồng trứng, dựa trên dữ liệu từ năm 2009 - 2015. Tuy nhiên, giai đoạn của ung thư là yếu tố then chốt.

SEER cũng theo dõi tỉ lệ sống của bệnh nhân bị ung thư buồng trứng dựa trên mức độ lan rộng của ung thư bằng chẩn đoán bao gồm 3 mức phân loại. Dưới đây là tỷ lệ sống sau 5 năm đối với ung thư buồng trứng theo phân loại:

Các thống kê cho thấy có đến 59% trường hợp ung thư buồng trứng khi chẩn đoán đã ở giai đoạn di căn xa.

Độ ác tính của tế bào ung thư

Biết được các giai đoạn của ung thư có thể giúp bác sĩ đề xuất phương án điều trị tốt nhất.

Độ ác tính của tế bào ung thư mô tả mức độ các tế bào ung thư đã biến đổi so với các tế bào thông thường. Biện pháp này rất quan trọng vì có thể xác định tốc độ ung thư phát triển hoặc lan rộng.

Dưới đây là các lựa chọn điều trị theo giai đoạn, kết hợp với mức độ ung thư bác sĩ có thể tư vấn lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp.

Lựa chọn điều trị ở từng giai đoạn

Việc điều trị ung thư buồng trứng phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm giai đoạn phát triển ung thư, loại và mức độ ung thư, cũng như nguyện vọng và sức khỏe tổng quan của người bệnh.

Giai đoạn 1

Phương pháp điều trị chính cho ung thư buồng trứng giai đoạn 1 là phẫu thuật cắt bỏ khối u. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt bỏ buồng trứng, ống dẫn trứng và tử cung.

Bệnh nhân có thể cần điều trị bổ sung nếu sau khi đánh giá bản chất khối u bằng giải phẫu bệnh tìm thấy các tế bào ung thư có khả năng lây lan cao. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể đề nghị tiến hành hóa trị.

Giai đoạn 2-4

Điều trị thường phẫu thuật để loại bỏ:

• Khối u
• Buồng trứng
• Ống dẫn trứng
• Tử cung

Đôi khi có thể cần phải phẫu thuật cắt bỏ một phần các cơ quan khác như ruột hoặc gan để loại trừ các tế bào ung thư lây lan. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được tiến hành hóa trị. Bác sĩ sẽ theo dõi tiến trình điều trị của bệnh nhân bằng xét nghiệm máu và các chẩn đoán hình ảnh.

Nếu ung thư ở giai đoạn tiến triển có thể sử dụng liệu pháp thu nhỏ khối u trước khi phẫu thuật, trong đó hóa trị sẽ được tiến hành trước với mục đích là thu nhỏ khối u giúp thu hẹp vùng phẫu thuật và giảm thiểu rủi ro.

Tùy thuộc vào các yếu tố sức khỏe cá nhân, các nguy cơ phẫu thuật có thể lớn hơn lợi ích. Khi đó bác sĩ thường khuyên bệnh nhân lựa chọn phương pháp không phẫu thuật. Ví dụ, khi ung thư ở giai đoạn 4, người bệnh có thể chọn phương pháp điều trị giảm nhẹ nhằm mục đích giảm các triệu chứng và mang lại sự thoải mái.

Tóm tắt

Ung thư buồng trứng thường khó phát hiện ở giai đoạn đầu. Kết quả điều trị tốt nhất và tiên lượng sống của bệnh nhân phụ thuộc vào giai đoạn, bản chất và mức độ ung thư.

Dựa vào kết quả chẩn đoán và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, bác sĩ có thể tư vấn cho bệnh nhân về tiên lượng và lựa chọn các phương điều trị ung thư buồng trứng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp