Vôi hóa vú là những lắng đọng canxi nhỏ trong mô tuyến vú. Chúng thường xuất hiện trên phim nhũ ảnh (phim chụp Xquang tuyến vú) và phổ biến nhất ở phụ nữ trên 50 tuổi. Vôi hóa vú thường không phải ung thư mà chỉ là tình trạng lành tính. Tuy nhiên, một số dạng vôi hóa đôi khi có thể là biểu hiện của ung thư vú.
Bài viết này đề cập về những nguyên nhân vôi hóa vú và những gì cần làm nếu phát hiện vôi hóa khi kiểm tra sàng lọc.
Vôi hóa vú là gì?
Vôi hóa là những lắng đọng canxi nhỏ tích tụ ở vú. Chúng không gây ra triệu chứng và bác sĩ không thể chấn đoán thông qua thăm khám vú định kỳ.
Thay vào đó, chúng thường xuất hiện dưới dạng những đốm trắng trên nhũ ảnh. Các cận lâm sàng khác như siêu âm hay chụp MRI không cho thấy hình ảnh vôi hóa.
Vôi hóa hầu hết xuất hiện sau thời kì mãn kinh.
Phần lớn vôi hóa vú là lành tính. Tuy nhiên, những cụm canxi lắng đọng có thể gợi ý ung thư vú giai đoạn đầu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng 12,7 – 41,2% phụ nữ trong các chương trình sàng lọc bị vôi hóa vú được tiếp tục thực hiện các đánh giá lâm sàng bổ sung cho thấy đây là một dấu hiệu cảnh báo duy nhất của ung thư vú.
Mặc dù vôi hóa không phát triển thành ung thư nhưng chúng có thể gợi ý một quá trình tiềm ẩn có liên quan đến ung thư vú.
Phân loại vôi hóa vú
Có hai loại vôi hóa vú có thể xuất hiện trên nhũ ảnh – vôi hóa lớn và vôi hóa nhỏ. Một số phụ nữ có thể có dạng hỗn hợp.
Vôi hóa lớn
Vôi hóa lớn là những đốm trắng lớn xuất hiện ngẫu nhiên trong mô tuyến vú. Chúng có đường kính lớn hơn 0.5mm.
Vôi hóa lớn rất phổ biến và bác sĩ thường cho rằng chúng lành tính. Vì vậy, những người có vôi hóa lớn ở vú thường không cần xét nghiệm thêm.
Vôi hóa nhỏ
Vôi hóa nhỏ là những chấm trắng rất nhỏ, li ti. Nhiều trường hợp vôi hóa nhỏ là lành tính. Tuy nhiên, nếu chúng có những đặc điểm nhất định, thì có thể gợi ý một quá trình ung thư tiềm ẩn.
Các bác sĩ thường nghi ngờ vôi hóa nhỏ và cần làm thêm xét nghiệm nếu có các đặc điểm sau:
-
Có đường kính nhỏ hơn 0.5mm;
-
Tích tụ thành cụm ở một khu vực của vú;
-
Khác nhau về kích thước và hình dạng.
Mặc dù con số này không chắc chắn nhưng một cụm thường bao gồm ít nhất 3-5 điểm vôi hóa. Các cụm rời rạc có nhiều khả năng lành tính hơn các cụm tập trung.
Vôi hóa ngoài mô tuyến vú chính
Thông thường, nhũ ảnh có thể cho thấy các hình ảnh vôi hóa bên ngoài mô tuyến vú chính. Tình trạng vôi hóa này có thể xuất hiện ở ngoài da hoặc bên trong các mạch máu.
Những đốm vôi hóa trên da có thể do chất khử mùi, kem dưỡng da hoặc phần phấn thừa, từ đó gây ra các đốm trắng trên phim Xquang. Do đó, bạn nên tránh bôi bất kỳ sản phẩm cho da nào trước khi thực hiện sàng lọc.
Khi kĩ thuật viên Xquang xác định vị trí nằm ngoài mô vú thì những loại vôi hóa này không cần phải xét nghiệm thêm.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của vôi hóa vú
Vôi hóa có thể xảy ra ở mô tuyến vú do:
-
Ung thư biểu mô ống dẫn sữa tại chỗ (DCIS), một dạng ung thư của các tế bào lót ống dẫn sữa;
-
Chấn thương hoặc phẫu thuật;
-
Nhiễm trùng;
-
Tích tụ canxi ở vú, tương tự như tình trạng xơ vữa động mạch trong mạch máu;
-
Nang, một túi chứa đầy dịch bên trong vú;
-
Tắc ống dẫn sữa;
-
Hoại tử mỡ;
-
U sợi tuyến, một dạng u vú lành tính;
-
Xạ trị cho ung thư vú;
-
Ung thư vú xâm lấn;
Bất kỳ yếu tố nào kể trên đều có thể gây vôi hóa vú tiến triển.
DCIS là dạng ung thư thường gặp nhất được chẩn đoán ở những người bị vôi hóa vú.
Một nghiên cứu năm 2019 cũng đã gợi ý mối liên hệ giữa thời gian cho con bú và sự xuất hiện các cụm vôi hóa nhỏ. Báo cáo đã đánh giá mối liên quan của các cụm vôi hóa nhỏ với nhiều yếu tố nguy cơ gây ung thư vú.
Những yếu tố khác gây tăng nguy cơ vôi hóa như:
-
Tiền sử mắc bệnh ung thư vú;
-
Tiền sử gia đình có người mắc ung thư vú;
-
Xu hướng di truyền đối với ung thư vú, ví dụ như có đột biến BRCA1 và BRCA2.
Ăn thực phẩm giàu canxi không gây vôi hóa vú.
Chẩn đoán và khi nào cần khám bác sĩ
Nếu vôi hóa được phát hiện trên nhũ ảnh, kĩ thuật viên Xquang sẽ quyết định có cần kiểm tra gì thêm không. Những vôi hóa có hình dạng và kích thước tiêu chuẩn ít cần phải theo dõi hơn.
Tuy nhiên, nếu vôi hóa lớn tạo thành nhiều cụm hoặc đi kèm với vôi hóa nhỏ, kĩ thuật viên Xquang có thể yêu cầu thêm xét nghiệm.
Nếu kĩ thuật viên Xquang nghi ngờ điểm vôi hóa, họ có thể:
-
Thực hiện nhũ ảnh khác với góc nhìn điểm vôi hóa gần hơn;
-
Kiểm tra nhũ ảnh trước đó để tìm những thay đổi về đặc điểm vôi hóa;
-
Chuyển ca này cho bác sĩ.
Bác sĩ có thể:
-
Đọc phim Xquang và kết quả Xquang;
-
Lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra mô tuyến vú tìm các tế bào ung thư;
-
Đề nghị thực hiện MRI vú;
-
Đề nghị thực hiện sàng lọc mỗi 6 tháng để kiểm tra sự thay đổi của các điểm vôi hóa.
Những người có tiền sử mắc ung thư vú hoặc có nguy cơ cao bị ung thư nên khám bác sĩ sớm nếu phát hiện vôi hóa trên nhũ ảnh. Bác sĩ sẽ cân nhắc các yếu tố nguy cơ để quyết định có thực hiện thêm các khảo sát chuyên sâu hơn.
Phân loại sinh thiết mô vú
Sinh thiết mô vú là lấy một mảnh nhỏ mô vú để kiểm tra kĩ hơn. Có hai loại sinh thiết để kiểm tra vôi hóa mô vú.
Sinh thiết lõi kim là đưa một cây kim vào vú, sử dụng hình ảnh máy tính để lấy đi một mảnh mô vôi hóa sau khi đã gây tê tại chỗ. Phẫu thuật sinh thiết là lấy đi mẫu mô bất thường sau khi gây tê hoặc gây mê và đưa mẫu đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
Bác sĩ thường chỉ thực hiện sinh thiết bằng phẫu thuật nếu sinh thiết lõi kim không thành công hoặc nếu kết quả không đưa ra được kết luận.
Trước khi trải qua sinh thiết bằng phẫu thuật, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ phẫu thuật về sự tạo sẹo, gây tê hay gây mê và quá trình hồi phục.
Điều trị vôi hóa vú
Vôi hóa lành tính không cần bất kỳ điều trị nào. Tuy nhiên, nếu vôi hóa có liên quan đến các tình trạng bệnh lí khác, như tắc ống dẫn sữa, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn về tình trạng này và các điều trị có thể có.
Nếu vôi hóa gợi ý ung thư vú, bạn sẽ cần điều trị để ngăn ung thư lây lan cũng như tiêu diệt các tế bào ung thư. Phương pháp điều trị tùy thuộc vào loại ung thu, kích thước và giai đoạn của ung thư, cũng như các yếu tố sức khỏe khác của bạn.
Các phương pháp điều trị ung thư vú bao gồm:
-
Phẫu thuật;
-
Hóa trị;
-
Xạ trị;
-
Điều trị nội tiết.
Tổng kết
Vôi hóa vú có thể gợi ý ung thư vú giai đoạn đầu, điều này thể hiện tầm quan trọng của việc chụp Xquang tuyến vú tầm soát định kỳ. Tuy nhiên, hầu hết các điểm vôi hóa là lành tính và không cần điều trị thêm.
Nếu các bác sĩ nghi ngờ các điểm vôi hóa, họ sẽ thực hiện thêm nhũ ảnh khác và có thể đề nghị sinh thiết.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
