Lây từ mẹ sang con là con đường nguy hiểm dễ gây viêm gan B ở trẻ nhỏ, đặc biệt trẻ bị viêm gan B ngay từ lúc sơ sinh có tỉ lệ biến chứng thành viêm gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan cao
Trên thực thế, phần lớn số người có hệ miễn dịch tốt sẽ phục hồi sau đợt nhiễm siêu vi cấp tính, tuy nhiên khoảng 10% người bệnh chuyển thành người mang siêu vi mạn tính. Đặc biệt, trẻ sơ sinh bị lây nhiễm từ mẹ lúc sinh thì có tới 90% ca sẽ trở thành người mang bệnh mạn tính. Do đó, việc phòng ngừa Siêu vi HBV (Hepatitis B virút) cho trẻ sơ sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Hình ảnh virus HBV dưới kính hiển vi
1. Siêu vi HBV lây bệnh như thế nào?
Khi bị nhiễm, siêu vi HBV chạy từ máu vào gan và tiếp tục xâm nhập vào các tế bào gan. Siêu vi sẽ sinh sôi trong các tế bào gan bị nhiễm đồng thời phóng thích các siêu vi mới ra ngoài để gây nhiễm cho các tế bào gan khác.
Tiêm vắc-xin cho trẻ 24 giờ đầu sau sinh là cách tốt nhất để phòng lây truyền vi-rút viêm gan B từ mẹ sang con
Khi tiến trình này tiếp diễn trong thời gian dài trong nhiều năm, mô gan bị tổn thương sẽ thành những mô sẹo có thể dẫn đến xơ gan và suy gan, hơn nữa có một tỉ lệ diễn tiến ung thư gan. Tuy nhiên, không phải bất kỳ ai đã bị nhiễm siêu vi HBV sẽ bị nhiễm siêu vi hoạt động suốt đời. Vẫn có một số trường hợp có khả năng tự khỏi hoàn toàn. Nhưng cũng có trường hợp phải mang virus này cả đời, nhất là ở những trẻ bị nhiễm virus HBV từ lúc sơ sinh, số liệu thống kê từ thực tế cho thấy có tới 90% trường hợp trẻ bị nhiễm HBV lúc sơ sinh chuyển thành viêm gan mạn tính.
2. Giải pháp ngừa lây nhiễm mẹ sang con
Cho tới nay, chủng ngừa HBV vẫn luôn là giải pháp phòng ngừa sớm nhất và hiệu quả nhất cho trẻ ngay từ lúc mới sinh ra. Đối với những trẻ được sinh ra từ người mẹ bị nhiễm virus viêm gan B cần tiêm phòng Vaccin viêm gan B và huyết thanh kháng virus viêm gan B (HBIG Hepatitis B immune globulin). Thời gian tiêm có tác dụng khi trẻ dưới 7 ngày tuổi.
Trẻ sơ sinh có sức khỏe ổn định cần tiêm 4 mũi vắc-xin viêm gan siêu vi B và HBIG sau sinh. Bao gồm mũi 1: 12 giờ sau khi sinh ổn định + HBIG. Mũi 2: 1 tháng sau sinh. Mũi 3: tháng kế tiếp. Mũi 4: tháng kế tiếp. Thực tế huyết thanh HBIG + chủng ngừa vắc-xin viêm gan siêu vi B, phòng ngừa > 95% các trường hợp lây nhiễm sơ sinh.
Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu
Hiện nay tất cả các trẻ sơ sinh đều được chủng ngừa vắc-xin viêm gan siêu vi B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh theo chuẩn lịch tiêm chủng quốc gia.
Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng đối với những trẻ sơ sinh có HBV dương tính cần lưu ý, trẻ nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, dù cho mẹ có HBsAg dương tính và HBeAg dương tính, mặc dù trong sữa mẹ có 70% tìm thấy HBsAg.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
