✴️ Sự nguy hiểm của rubella với phụ nữ mang thai
Bệnh Rubella là gì?
Rubella là bệnh sốt phát ban lành tính. Bệnh không quá nguy hiểm đối với người mắc nhưng lại rất nghiêm trọng đối với bà bầu vì nó có khả năng gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Bệnh có thể truyền từ mẹ sang con qua đường máu.
Bệnh Rubella chỉ có duy nhất ở người, không hề xuất hiện ở các vật nuôi hay các động vật khác. Bệnh ít gây nguy hiểm cho trẻ em nhưng lại có thể gây ra những hậu quả khó lường cho bà bầu. Hằng năm trên thế giới có khoảng 700.000 trẻ em bị chết vì mắc hội chứng rubella bẩm sinh.
Rubella là bệnh nguy hiểm đối với bà bầu
Tác nhân gây bệnh là vi rút rubella. Người là ổ chứa duy nhất. Thời kỳ ủ bệnh kéo dài 14 – 21 ngày, trung bình 18 ngày. Thời kỳ lây truyền kéo dài từ 7 ngày trước cho tới 7 ngày sau phát ban. Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các dịch tiết mũi họng của bệnh nhân bắn ra được khuếch tán trong không khí hoặc tiếp xúc trực tiếp với chất tiết đường mũi họng của bệnh nhân. Trong điều kiện sống khép kín thì hầu hết những người cảm nhiễm có thể bị nhiễm vi rút.
Ảnh hưởng của bệnh Rubella
Mặc dù lành tính nhưng hậu quả của Rubella với phụ nữ mang thai lại vô cùng nghiêm trọng.
Trong thời gian đầu mang thai, nhất là 3 tháng đầu thai kỳ, biến chứng của Rubella là vô cùng nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến sảy thai, dị tật thai nhi hoặc nguy cơ đẻ ra những đứa trẻ mắc hội chứng Rubella bẩm sinh.
Virus Rubella từ máu của mẹ chuyển qua rau thai vào thai nhi trong giai đoạn khởi phát và toàn phát của bệnh. Virus này có khả năng phá hủy hay làm chậm sự phát triển của phôi thai và đây là nguyên nhân gây ra những dị tật bẩm sinh cho thai nhi.
Triệu chứng của bệnh Rubella với phụ nữ mang thai
Bệnh Rubella có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em nhưng đặc biệt nghiêm trọng, nguy hiểm cho phụ nữ mang thai. Thời gian ủ bệnh là khoảng 2 tuần. Khi phát bệnh, người bình thường có dấu hiệu sốt phát ban kèm theo mệt mỏi, sốt nhẹ, nhức đầu, sưng hạch và các nốt ban sẽ lặn trong khoảng từ 1 đến 7 ngày. Ở phụ nữ có thai, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng lại vô cùng nguy hiểm cho thai nhi.
Phát ban là dấu hiệu tiêu biểu của bệnh Rubella nhưng đối với phụ nữ có thai thì dấu hiệu lại không rõ ràng.
Rubella ở mẹ bầu có thể gây dị tật đối với thai nhi
Các giai đoạn của bệnh
Thời kỳ ủ bệnh
16 – 18 ngày, có thể dao động từ 14 – 23 ngày, thường là 10 ngày kể từ khi tiếp xúc đến lúc sốt. Thời gian này người bệnh đã bị nhiễm virut nhưng chưa có biểu hiện bệnh. Thời kỳ khởi phát: Trước khi phát ban 1 – 7 ngày; mệt mỏi, đau đầu, sốt, viêm kết mạc nhẹ và sưng hạch; triệu chứng về hô hấp rất nhẹ hoặc không có; ở trẻ em, phát ban có thể là biểu hiện đầu tiên của bệnh.
Thời kỳ toàn phát
Nổi ban với 3 đặc điểm: ban bắt đầu mọc ở trán, mặt và lan xuống lưng và các chi; ban dạng dát sẩn nhỏ, màu sáng hơn so với ban sởi nhưng có thể kết hợp thành quầng đỏ, rộng; ban tồn tại từ 1 – 5 ngày, nhưng hay gặp nhất là 3 ngày (cho nên còn gọi Rubella là sởi 3 ngày). – Sưng và đau các khớp cổ tay, khớp gối, ngón tay và rõ nhất trong giai đoạn phát ban. – Đôi khi có biểu hiện đau tinh hoàn ở người trẻ tuổi. Thời kỳ lui bệnh: Các triệu chứng bệnh kéo dài 3 – 4 ngày rồi tự hết. Riêng triệu chứng đau các khớp có thể kéo dài từ 1 – 14 ngày sau khi các biểu hiện khác của Rubella mất đi. Một năm sau có thể tái phát lại; thời kì có thể lây bệnh cho người khác là khoảng 1 tuần trước và ít nhất 4 ngày sau khi phát ban, nếu trẻ mắc hội chứng Rubella bẩm sinh có thể đào thải vi rút qua phân cho đến 30 tháng tuổi.
Cách lây truyền bệnh Rubella
Khoảng 1 tuần trước khi phát ban và trong lúc phát ban là thời gian thuận lợi nhất để Rubella lây lan cho cộng đồng. Đặc biệt tại những nơi chật chội, tập trung đông người như trường học, khu tập thể, nhà hát, rạp chiếu phim, …Rubella bùng phát rất nhanh qua đường hô hấp qua một số cách lây truyền sau:
– Lây truyền khi người bệnh ho, hắt hơi và khạc nhổ: Khi người mang virut rubella ho hoặc hắt hơi, các giọt chứa virut sẽ được giải phóng ra ngoài môi trường và nếu những người xung quanh hít phải virut có thể dễ dang bị lây bệnh.
– Lây từ mẹ sang con thông qua đường máu. Virut Rubella có thể làm gián đoạn, gây rối loạn trong quá trình phát triển của thai nhi khi còn trong bụng mẹ, do đó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho trẻ như: bại não, tổn thương tim, mù mắt…
– Trong dịch tiết hầu họng của trẻ mắc Rubella bẩm sinh: Trẻ đã nhiễm virut Rubella từ lúc sinh ra sẽ đào thải nhiều virut trong dịch tiết hầu họng, trong nước tiểu và đó là nguồn truyền nhiễm cho người gần đó hoặc tiếp xúc với những nơi chứa nguồn bệnh đó.
Thời điểm nên xét nghiệm Rubella
Xét nghiệm Rubella được thực hiện đối với những thai phụ chưa từng mắc bệnh cũng như chưa từng tiêm vắc-xin ngừa Rubella. Thời gian tốt nhất để thực hiện xét nghiệm Rubella là khoảng 7 – 10 tuần của thai kỳ. Mẹ bầu không nên làm xét nghiệm khi thai nhi đã được hơn 16 tuần tuổi vì giai đoạn này khó giải thích kết quả và thai nhi cũng đã lớn nên rất khó giải quyết.
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh là tiêm vắc-xin ngừa Rubella trước khi có ý định mang thai.
Thời điểm nào đi tiêm phòng bệnh Rubella?
Theo Thạc sĩ – bác sĩ Vũ Quốc Tuấn (Giám đốc Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe Hà Nội) thì cúm do nhiễm virus rubella thường có triệu chứng sốt, mệt mỏi, đau đầu, viêm kết mạc mắt, hạch sưng (hạch góc hàm, hạch sau tai,..) triệu chứng viêm đường hô hấp biểu hiện nhẹ có thể không có.
Phát ban thường từ sau 2 đến 7 ngày, ban thường nổi từ phần ngực đến sau lưng, tay, mặt và toàn thân; ban màu hồng sáng hơn ban sởi, sần nhỏ có thể kết hợp thành quầng đỏ rộng mỏng tồn tại khoảng 2 đến 5 ngày, nhưng cũng có trường hợp người bệnh sốt và phát ban khắp người chứ không theo thứ tự và để lại vết thâm như sốt phát ban bệnh sởi ở người.
Biện pháp phòng bệnh rubella một cách hữu hiệu nhất là đi tiêm phòng vacxin phòng tránh vi rút ruballe cho các đối tượng trẻ em từ 9 tháng tuổi và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ khi tiêm phòng. Với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ khi tiêm phòng phải sử dụng các biện pháp tránh thai hữu hiệu trong 3 tháng liên tục, gồm 1 tháng trước khi tiêm chủng và 2 tháng sau khi tiêm chủng.
Tiêm phòng trước khi mang thai giúp phòng tránh bệnh khi mang thai
Điều trị bệnh Rubella ở bà bầu
Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ có các biểu hiện sốt, mệt mỏi nên cần điều trị triệu chứng đó như giảm đau, hạ nhiệt. Ngoài ra, người bệnh cần phải giữ ấm, tránh gió, kiêng nước trong thời gian phát ban tránh bội nhiễm và viêm đường hô hấp. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cho người mắc Rubella cũng vô cùng quan trọng, cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ăn thêm nhiều hoa quả để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Vì hậu quả của Rubella với phụ nữ mang thai vô cùng nghiêm trọng và rất khó để nhận biết những bà bầu mắc Rubella nên sản phụ nên thường xuyên đi khám, kiểm tra sức khỏe của bản thân và thai nhi nhằm phát hiện bệnh và các dị tật sớm để có hướng điều trị kịp thời.
Cách phòng ngừa bệnh Rubella ở bà bầu
– Luôn giữ vệ sinh môi trường, ngoại cảnh, phòng ốc thông thoáng. Giữ vệ sinh trong sinh hoạt, ăn uống, mang khẩu trang khi ra đường. Tránh tập trung đông người trong thời gian có dịch xảy ra.
– Nâng cao thể lực bằng cách tập thể dục thể thao, sinh hoạt điều độ, ăn uống đầy đủ dưỡng chất.
– Phụ nữ mang thai chưa có miễn dịch nên tránh tiếp xúc với người bệnh rubella, nếu lỡ tiếp xúc thì nên đi khám bệnh để các bác sĩ cân nhắc và xử trí đúng đắn nhất.
– Cho người bệnh ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu, uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây. Người bệnh cần được vệ sinh mũi họng (nhỏ mũi và xúc họng) hàng ngày bằng dung dịch nước muối sinh lý 9%o. Đối với trẻ nhỏ cần giặt khăn bằng nước ấm lau mình mẩy hàng ngày cho bé. Nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng của bệnh rubella cần đến các cơ sở y tế làm xét nghiệm.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
